سنگان؛ عسلویه دوم ایران

تاریخچه سنگان

به گزارش می متالز، نخستین مطالعات اکتشافی در سنگان در سال ۱۳۵۴ شمسی (۱۹۷۵ میلادی) توسط شرکت باریت ایران انجام شد. مطالعات اکتشافی جدید و امکان سنجی اولیه شامل جغرافیایی، معدنی و متالورژی توسط شرکت ملی فولاد ایران از ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۹ انجام شد. با این حال، عملیات اکتشافات تفصیلی در کانسار‌های غربی در سال‌های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۲ توسط شرکت BHP به عمل آمد و فعالیت‌های اکتشافی در کانسار‌های غربی، مرکزی و شرقی تا کنون ادامه دارد.

در این زمینه، با مهندس «جعفری» مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان به گفتگو نشستیم.

وی اظهار داشت: با توجه به جایگاه ویژه صنعت فولاد در اقتصاد و صنعت هر کشور به عنوان یک کالای استراتژیک و یکی از فاکتور‌های مورد توجه در زمینه شاخص توسعه یافتگی کشور‌های جهان، سرمایه گذاری‌های مختلف در زمینه توسعه این صنعت صورت گرفته است.

به گفته وی، طرح‌های توسعه فولاد کشور مبنی بر رسیدن به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ و با توجه به برنامه‌های تولید تامین خوراک و مواد اولیه در کشور اجرا گردید ه است.

جعفری خاطرنشان کرد: براساس طرح جامع فولاد کشور، سهمیه در نظر گرفته شده برای تولید ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۵ میلیون تن گندله در سال در منطقه سنگان به ایمیدرو اجازه داده است تا با همکاری بخش غیر دولتی نسبت به توسعه طرح‌های بالا دستی فولاد در جوار معادن سنگ آهن سنگان اقدام کند.

وی گفت: از جمله این طرح‌ها که سال‌های اخیر به آن توجه خاصی شده، طرح احداث کارخانجات کنسانتره و گندله سازی با استفاده از ذخایر معدنی معادن سنگ آهن سنگان است؛ این طرح در استان خراسان رضوی (شمال شرقی کشور) در فاصله ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد ۱۶ کیلومتری سنگان از توابع شهرستان خواف قرار دارد که موقعیت ژئوپلتیک، استراتژیک و اقتصادی این منطقه، دولت را بر آن داشته تا با پیگیری‌های جدی و قابل توجه به اجرایی کردن هر چه سریعتر آن بپردازند.

مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان ادامه داد: بهره مندی از این ظرفیت‌های بالقوه و اجرای این طرح‌های حیاتی و زیر بنایی می‌تواند در حوزه اقتصادی و امنیتی تاثیرات بسزایی به همراه داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم جهت فعالیت‌های تولیدی و خدماتی و افزایش جریان نقدینگی، توسعه پایدار، کمک به آبادانی و بهبود وضع معیشتی مردم منطقه و … اشاره کرد.

وی بیان داشت: معادن سنگ آهن سنگان دارای ذخیره‌ای بیش از ۱.۵ میلیارد تن سنگ آهن با عیار مناسب فرآوری و عناصر مزاحم کم و قابل جداسازی، شرایط بسیار مناسب رخ نمون‌های سنگ آهن که هزینه‌های استخراج و باطلله برداری را کاهش می‌دهد و یکی از منابع خدادادی در منطقه سنگان است که با توجه به نزدیکی معادن و کارخانجات در حال احداث به خطوط راه آهن سراسری، شرایط بسیار مناسب جهت حمل محصولات به بازار‌های مصرف است.

همه شرکت‌های مشارکت کننده در گندله و کنسانتره سازی سنگان

جعفری تصریح کرد: بر اساس مصوبه هیات محترم وزیران، پنج شرکت سرمایه گذار نسبت به سرمایه گذاری برای احداث کارخانجات کنسانتره و گندله سازی به میزان ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۵ میلیون تن گندله سنگ آهن در منطقه سنگان اقدام می‌کنند.

وی توضیح داد: این پنج شرکت شامل شرکت فولاد مبارکه: ۵ میلیون تن کنسانتره و ۵ میلیون تن گندله، شرکت توسعه فراگیر سناباد: ۲.۵ میلیون تن کنسانتره و ۲.۵ میلیون تن گندله، شرکت فولاد خراسان: ۲.۵ میلیون تن کنسانتره، شرکت فولاد شرق کاوه: ۲.۵ میلیون تن کنسانتره و ۲.۵ میلیون تن گندله و مشارکت ایمیدرو و بانک پارسیان ۵ میلیون تن کنسانتره و ۵ میلیون تن گندله اقدام کدند.

به گفته این مسوول، تعدادی از این کارخانجات همچون کارخانه کنسانتره سازی شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد و کارخانجات گندله سازی شرکت اپال پارسیان سنگان و فولاد سنگان به بهره برداری رسیده بود و با توجه به شعار سال که توسط رهبر معظم انقلاب به سال «جهش تولید» نامگذاری شد، در تاریخ ۲۲ خردادماه سال ۱۳۹۹ دو کارخانه عظیم تولیدی با اشتغال پنج هزار نفر در سنگان به بهره برداری رسید.

وی اظهار داشت: این واحد‌های تولیدی شامل کنسانتره و گندله سازی در مجتمع معدنی سنگان بصورت ویدئو کنفرانسی با فرمان رئیس جمهوری افتتاح شد که در شرایط تشدید تحریم‌ها، شیوع ویروس کرونا و نیز بدون حضور حتی یک نفر مهندس خارجی افتتاح شده است.

جعفری خاطرنشان کرد: کارخانه‌های پنج میلیون تنی کنسانتره فولاد سنگان با سرمایه گذاری فولاد مبارکه و ۲.۵ میلیون تنی سیمیدکو (صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد) با سرمایه‌گذاری فولاد خوزستان در راستای سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت و جلوگیری از خام فروشی راه اندازی شد.

وی افزود: با راه اندازی کامل کارخانجات منطقه سنگان حدود یک سوم مواد اولیه کارخانجات فولادسازی کشور برای رسیدن به اهداف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ تامین خواهد شد.

مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان ادامه داد: با سرمایه گذاری بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومانی برای احداث کارخانجات کنسانتره و گندله، ده‌ها هزار نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم مشغول به کار و منطقه سنگان قطب تولید کنسانتره و گندله کشور خواهد شد.

وی گفت: اکتشافات تفضیلی توده‌های اصلی معادن سنگان و طراحی‌های استخراجی و عملیات آماده سازی معادن و جاده‌های معدنی تکمیل و آماده استخراج با حداکثر ظرفیت می‌باشد که مواد اولیه کلیه کارخانجات شرکت‌های سرمایه گذار منطقه را تامین خواهد کرد.

به گفته این مسوول، مهمترین رویکرد و اهداف مجتمع سنگان برای پنج سال آتی استخراج ۳۰۰ میلیون تن باطله و ۱۳۰ میلیون تن سنگ آهن است؛ قرارداد باطله برداری با مبلغ ۳۰ هزار میلیارد ریال نهایی شده و بر این اساس طی ۲ سال آینده ظرفیت نهایی تولید کنسانتره در این مجتمع به ۱۷.۵ میلیون تن و گندله سازی به ۱۵ میلیون تن می‌رسد.

وی اضافه‌کرد: برنامه اکتشاف در وسعت ۱۶.۵ کیلومتر مربع در سنگان آغاز شده که با دستیابی به ذخایر جدید، بر مجموع سنگ آهن این مجموعه افزوده می‌شود. میزان استخراج سنگ آهن در این مجتمع طی سال گذشته با افزایش ۵۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن به هشت میلیون و ۳۸۰ هزار تن رسید. با استخراج این میزان سنگ آهن ۱۰۴ درصد اهداف مجتمع سنگان طی سال ۱۳۹۸ محقق گردید.

جعفری اضافه کرد: هدف گذاری مجتمع سنگ آهن سنگان در سال ۱۳۹۹ استخراج ۱۵.۲ میلیون تن سنگ آهن و ۳۵ میلیون تن باطله برداری است و با آغاز به کار پیمانکاران جدید، برداشت ۴۳۰ میلیون تن سنگ آهن و باطله برداری طی پنج سال آینده در برنامه اصلی این مجتمع قرار دارد.

وی گفت: این مجتمع تامین سنگ آهن مورد نیاز کارخانه‌های کنسانتره این منطقه و از طرفی دستیابی به ذخایر جدید را دنبال می‌کند و با انتخاب پیمانکار اکتشاف در محدوده‌های کمتر اکتشافی، اکتشافات تکمیلی به میزان ۲۰ هزار متر را طی پنج سال آینده در دستور کار خود قرار داده است.

مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان بیان‌داشت: تولید سنگ‌آهن دانه‌بندی شده از دیگر رویکرد‌های این مجتمع است. در این راستا پس از طی مراحل قانونی، پیمانکاران برای چهار واحد سنگ شکن جذب می‌شوند که با احتساب این امر ظرفیت تولید محصول سنگ‌آهن دانه‌بندی در سنگان به ۱.۸ میلیون تن می‌رسد. با شروع به کار پیمانکاران در واحد‌های سنگ‌شکن برای ۲۵۰ نفر در این بخش‌ها اشتغال ایجاد می‌شود.

احداث جاده سنگان تا تربت‌حیدریه

وی افزود: برای توسعه زیرساخت‌های منطقه سنگان احداث جاده ۱۴۰ کیلومتری سنگان تا تربت‌حیدریه با سرمایه گذاری هشت هزار میلیارد ریال و با مشارکت وزارت راه و شهرسازی و شرکت‌های مستقر در این منطقه طی سال ۹۸ آغاز شده است همچنین یک جاده ۱۶ کیلومتری از محل معادن به بخش سنگان با سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیارد ریال در حال احداث است.

جعفری ادامه داد: با توجه به تردد روزانه بیش از ۲۰۰ دستگاه تریلی از این مجتمع به دیگر نقاط کشور، اجرای این طرح نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌ها و افزایش ایمنی جاده‌ای و آرامش خاطر مردم منطقه دارد. بومی گرایی در جذب نیرو رویکرد مهم مجتمع سنگان است و بخش اعظم اشتغال ایجاد شده و در دست اقدام مربوط به نیرو‌های بومی شهرستان‌های خواف، رشتخوار، تایباد و تربت‌جام است، مگر اینکه در صورت لزوم نیروی کار متخصص از دیگر نقاط جذب شود.

چالش تامین آب

وی اظهار داشت: مهمترین چالش مجتمع صنعتی سنگان تامین آب است، واحد‌های آهن اسفنجی و شمش بیشتر از سایر بخش‌ها به آب نیاز دارند و نیاز فعلی سنگان ۲۰ میلیون متر مکعب آب در سال است و انتقال آب از دریای عمان به استان‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، خراسان رضوی در بلند مدت و بهره‌گیری از پساب شهر مشهد با طول خط انتقال ۲۵۰ تا ۲۶۰ کیلومتر در کوتاه مدت برای رفع این مشکل مورد نظر است.

منبع: شرکت ملی فولاد ایران