پیش‌نیاز‌های رسیدن به نرخ ارز واقعی در اقتصاد چیست؟

به گزارش می‌متالز، یکی از مباحث کلیدی و تاثیرگذار اقتصادی در دولت آینده موضوع تعیین نرخ ارز و نحوه مدیریت بازار ارز است. اما در این میان، رسیدن به یک نرخ ارز واقعی و به بیان دیگر، نرخ ارز بهینه، نیازمند فراهم شدن بستر‌های لازم و پیش نیاز‌هایی است. استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در این باره معتقد است متغیر ارز یک متغیر پیچیده‌ای است که حدود ۶۰ درصد ادبیات و مطالعات اقتصادی مقالات مربوط به نرخ ارز و مسائل مربوط به نرخ ارز است و توجه به آن در اقتصاد ضرورت دارد.

کمیل طیبی در ادامه گفت: نرخ ارز بهینه یا همان نرخ ارز واقعی، یک متغیر درون زاست. از نظر اقتصادی یک بازار ارز وجود دارد، بنابراین اینکه بگوییم این نرخ به صورت دستوری تعیین شود یا به عنوان یک متغیر و شاخص برون زا آن را در نظر بگیریم که خارج از سیستم، توسط بانک مرکزی و دولت تعیین شود، اساسا روش اقتصادی نیست و هیچ وقت هم این نرخ ارز بهینه حاصل نمی‌شود؛ بنابراین نرخ ارز واقعی که یک متغیر درون زاست باید بر اساس سازوکار و مکانیزم بازار ارز تعیین شود. زمانی مازاد تقاضا ایجاد می‌شود، قیمت هم بالا می‌رود و زمانی که مازاد عرضه داریم، نرخ نیز پایین می‌آید تا در نهایت به یک نرخ تعادلی برسیم.

استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان در پاسخ به این سوال که چه عواملی در تعیین این نرخ اثرگذار است؟ اظهار داشت: این عوامل هم شاخص‌های اقتصادی است و هم شاخص‌های غیراقتصادی؛ مثلا اینکه برجام احیا شود و تحریم‌ها برداشته شود، این‌ها بر نرخ متعادل ارزی تاثیرگذار است. مثلا فرض کنیم وقتی ما یک سیستم چند نرخی داریم، حالا اگر این سیستم چند نرخی به یک سیستم یک نرخی بشود، در جهت رسیدن به یک نرخ واقعی برای ارز، خیلی کمک می‌کند.

دیگر عامل، بهبود رابطه مبادله است که از طریق توسعه روابط تجاری ایجاد می‌شود و ما می‌دانیم که بالاخره امروزه بخش خارجی اقتصاد یعنی بخش صادرات و واردات خیلی کمک می‌کند به اینکه روزنه و مجرای عرضه ارز هم اتفاق بیفتد تا بتواند پاسخگوی همان تقاضای ارزی باشد. چرا که در شرایطی که تحریم‌ها برداشته شود و بخش خارجی بخواهد رونق پیدا بکند، اساسا تقاضای جدید به وجود می‌آید، که البته تقاضای واقعی است و جایگزین تقاضا‌هایی می‌شود که جنبه دلالی دارد و این خبر خوبی برای بازار ارز و اقتصاد کشور خواهد بود.

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: کنترل تورم و هدف گذاری تورم نیز عامل مهم دیگری است که در مسیر رسیدن به نرخ بهینه ارز تاثیرگذار است و ما می‌دانیم که کنترل تورم چقدر در رشد اقتصادی و سرمایه گذاری تاثیرگذار است و می‌تواند به ثبات بازار ارز کمک کند.

همچنین دیگر عامل موثر و مهم در شکل گیری نرخ ارز بهینه و واقعی در اقتصاد، استقلال بانک مرکزی است؛ زیرا استقلال بانک مرکزی یعنی سیاست گذاری‌های درست اقتصادی که بر آن مبنا سیاست پولی و ارزی اتفاق می‌افتد، و هرچه این استقلال مدنظر قرار بگیرد، می‌تواند در مسیر دستیابی به نرخ واقعی ارز کمک کند.

طیبی خاطرنشان کرد: توسعه و فعال شدن بخش تجارت نقش مهمی در بهبود رابطه مبادله می‌شود. یعنی نرخ برابری که بین پول داخلی و پول خارجی هست، تقویت می‌شود و نابسامانی در آن کمتر هست.

وی همچنین تاکید کرد یک سری عوامل بلندمدت هم مثل سرمایه گذاری و رشد اقتصادی وجود دارد که باید سیاست گذار به آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشد؛ هرچند در شرایط کنونی اقتصادی که الان قرار داریم و به صورت کاربردی قابل لمس هست، پیگیری مذاکرات و آزادشدن منابع مالی بلوکه شده و برداشته شدن تحریم ها، در سمت عرضه ارز در بازار کمک خواهد کرد و در جهت بهینه شدن نرخ ارز واقعی موثر خواهد بود.

منبع: شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران (ایبنا)