رودخانه‌ها به معدن برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند/ خطر تغییر کاربری برای محیط زیست

به گزارش می‌متالز، دکتر مهدی اسمعیلی ورکی در نشست مجازی «وضعیت محیط زیست ما» که به مناسبت روز جهانی محیط زیست از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی استان گیلان - منطقه شمال برگزار شد، با اشاره به آخرین وضعیت چالش‌های محیط زیست در استان گیلان، اظهار کرد: رودخانه‌های استان گیلان درگیر برداشت بی رویه شن و ماسه هستند که نتیجه آن به هم ریختن اکوسیستم رودخانه هاست.

وی با بیان اینکه برداشت‌های بی رویه و خارج از ظرفیت احیای رودخانه باعث شده عملا این اکوسیستم ارزشمند را از دست دهیم، افزود: رودخانه از یک زیستگاه برای آبزیان تبدیل به سیل راه شده و ویژگی کمک به بقای طبیعت را از دست داده است.

رئیس پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر دانشگاه گیلان، با اشاره به عواقب دست اندازی به رودخانه‌ها از طریق احداث سازه و تخریب این سازه‌ها به دنبال سیل و هزینه مجدد برای جبران آن، تصریح کرد: متاسفانه سازه‌های احداث شده در رودخانه‌ها سبب اُفت تراز بستر رودخانه در پایین دست شده است.

اسمعیلی، با بیان اینکه طی دهه اخیر رودخانه‌ها به معدن و کارگاه برداشت شن و ماسه تبدیل شده اند، عنوان کرد: واکشن رودخانه‌ها را در سیلاب‌ها می‌بینیم که با خسارت همراه است.

وی با اشاره به ورود آلاینده‌ها به رودخانه ها، اضافه کرد: در حال حاضر سالانه ۴۰ میلیون مترمکعب فاضلاب شهر رشت وارد رودخانه‌ها می‌شود که در نتیجه شاهد ورود حجم بالایی از آلودگی‌ها به اکوسیستم پایین دست یعنی تالاب انزلی هستیم.

این استادیار مهندسی آب، فاضلاب شهری، پساب‌های صنعتی، آلاینده‌های بیمارستانی، مدیریت ضعیف پسماند و شیرابه را از جمله منابع آلاینده دانست و گفت: رودخانه‌ها بعد از ورود شیرابه زیبایی خودشان را از دست می‌دهند و تبدیل به مجرا و آبراهه آلودگی می‌شوند.

وی از نهاد‌های نظارتی همچون سازمان حفاظت محیط زیست خواست نسبت به جلوگیری از ورود پساب‌های صنعتی به رودخانه‌ها پیگیر باشند و خاطرنشان کرد: در استان‌های شمالی به ویژه گیلان که اراضی کشاورزی بخش عمده مناطق حاشیه رودخانه‌ها را در بر گرفته، با خروجی زه آب‌های مزارع مواجه هستیم که سهم بسزایی در ورود سموم و کود‌های مصرفی به رودخانه‌ها و در نهایت تالاب و دریا دارند.

اسمعیلی، با اشاره به آلودگی روان آب‌های سطحی که در اثر بارندگی به صورت مستقیم وارد رودخانه می‌شود، اظهار کرد: بسیاری از کشور‌های توسعه یافته خروجی روان آب‌های سطحی به رودخانه‌ها را طی فرایند‌هایی کمتر می‌کنند. وضعیت فاضلاب روستایی ما نیز اصلا مناسب نیست و مستقیم وارد رودخانه‌ها می‌شود که برای اکوسیستم ضرر دارد.

رئیس پژوهشکده حوضه آبی دریای خزر دانشگاه گیلان، با بیان اینکه در لندفیل‌های استان‌های شمالی اصول اولیه دفن پسماند رعایت نمی‌شود، گفت: نه تنها لندفیل کافی نداریم، بلکه لندفیل‌ها ایزولاسیون را انجام نمی‌دهند تا نشت شیرابه به لایه‌های زیرزمینی نداشته باشیم و تصفیه شیرابه اتفاق بیفتد.

وی با اشاره به ریختن زباله در حاشیه رودخانه‌ها و دریاها، خاطرنشان کرد: متاسفانه در اصول تفکیک زباله و مراحل ایجاد سیکل‌های چندگانه تفکیک پسماند و تولید کود آلی ضعیف هستیم.

این استادیار مهندسی آب، آلودگی هوا را از دیگر معضلات زیست محیطی گیلان دانست و تصریح کرد: آلاینده‌های شهرک‌های صنعتی و دود خودرو‌ها و سوزاندن اضافات کشاورزی به ویژه پس از فصل برداشت برنج برای هوا شرایط نامطلوب ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه ریزگرد‌ها از دو جبهه ترکمنستان و تنگه منجیل استان گیلان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، عنوان کرد: توسعه بندر، خروج جریان از تالاب را با کندی مواجه کرده است. همچنین حجم بالای آلاینده‌ها و ایجاد بستر و شرایط مناسب برای رشد بیش از ظرفیت طبیعی گیاهان و ایجاد لجن، کُند شدن حرکت جریان در تالاب را مضاعف کرده که در نهایت شاهد افزایش رسوب گذاری ۱۶ رودخانه ورودی به تالاب هستیم.

اسمعیلی، با اشاره به خطر تغییر کاربری اراضی کشاورزی برای محیط زیست استان، یادآور شد: این اراضی که می‌تواند نقش تولیدی داشته باشد، تبدیل به ویلا و خانه شده که خودش منشا آلودگی از نظر تولید فاضلاب و پسماند است.

منبع: ایسنا