آموزش مفاهیم اقتصادی در مقاطع تحصیلی راهی برای رشد فرهنگ مالی

به گزارش می‌متالز، حسین بوستانی عضو هیات مدیره بورس تهران فرهنگ‌سازی را از ضرورت‌های اولیه برای استفاده صحیح از هر پدیده یا تکنولوژی در جامعه عنوان کرد و گفت: متولیان ارائه ابزار یا خدمات جدید معمولا با بسترسازی مناسب از طریق ارائه آموزش به جامعه هدف تلاش می‌کنند تا ضمن یاددهی کارکرد‌های صحیح، موضوع ارائه شده به افزایش کارایی هدف گذاری شده برای آن خدمت دست یافته و آثار سوء ناشی از استفاده نادرست از آن را به حداقل برسانند.

عضو هیات مدیره بورس تهران گفت: اگر یک فرد دارای دانش مالی کافی نباشد، اما از فرهنگ سرمایه گذاری بهره‌مند باشد، می‌داند که ورود مستقیمش به یک بازار تخصصی و پیچیده ریسک او را بالا خواهد برد و با رویکردی صحیح، مدیریت منابع خود در بورس را با روش‌های غیر مستقیم به افراد خبره واگذار می‌کند.

وی به سابقه تاسیس بیش از نیم قرنی بورس تهران اشاره کرد و اظهار داشت: بورس اوراق بهادار به عنوان ملموس‌ترین رکن بازار سرمایه بیش از ۵۰ سال است که در نظام اقتصادی کشور تعریف و تاسیس شده و علیرغم چند سال فطرت ناشی از پیروزی انقلاب و شرایط جنگ تحمیلی، از دهه ۷۰ به طور جدی تری به حیات خود ادامه داده و چندین سیکل دامنه دار رشد و ریزش تاریخی را به ثبت رسانده است. با این حال فعالان بازار سرمایه در تمام این فراز و فرود‌ها در اکثر این سال‌ها به تعداد مشخص و نسبتاً کمی از سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی محدود شده بود.

وی تصریح کرد: شاید مهمترین دلیل محدودیت حضور سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی جدید و مشارکت کم سرمایه‌های کلان بخش خصوصی در بورس طی سال‌های گذشته را بتوان در پیچیدگی‌های ذاتی این بازار تخصصی و عدم شناخت آحاد جامعه از این بازار و فرصت‌های موجود در آن دانست.

بوستانی افزود: با این حال در سال‌های اخیر شاهد رشد تدریجی ورود سرمایه‌های جدید به بورس بوده ایم که اوج آن به ورود کم سابقه بخشی از سرمایه‌های سرگردان موجود در اقتصاد کشور طی سال‌های ۹۸ و ۹۹ به بورس بر می‌گردد. در این بازه زمانی حجم و ارزش معاملات سرمایه گذاران تازه وارد به بورس به طرز معنی داری از معاملات سرمایه گذاران قدیمی و سهامداران حقوقی پیشی گرفت و تجمیع سرمایه‌های خرد میلیون‌ها سهامدار جدید بعنوان یک عامل پرقدرت در بازار نمود یافت.

عضو هیات مدیره بورس تهران یکی از عوامل زیان در بازار سرمایه را عدم آگاهی کافی دانش مالی ذکر و خاطرنشان کرد: از آنجا که این ورود بی سابقه سرمایه به بورس بر بستر مناسبی از دانش و فرهنگ مالی استوار نبود، شاهد حرکات هیجانی و بیش واکنشی دامنه دار در هر دو مقطع رشد و ریزش شاخص و ورود بخشی از منابع به سمت گزینه‌های پر خطر و حتی فاقد ارزندگی بودیم که در نهایت این فرصت تاریخی برای توسعه بازار سرمایه به تهدیدی برای آسیب رساندن به سرمایه و اعتماد سهامداران خرد بدل شد. همچنین، در این بازه زمانی و به واسطه عدم وجود دانش مالی و اشراف به مبانی بنیادین حاکم بر بازار سرمایه این تلقی اشتباه برای برخی سهامداران جدید الورود ایجاد شد که بازدهی در این بازار از نوع کوتاه مدت و به طور پیوسته روزانه چند درصد باید باشد.

بوستانی گسترش سواد مالی در جامعه را سبب افزایش سطح رفاه عمومی مردم عنوان کرد و گفت: امروزه در جوامع توسعه یافته، دانش مالی به عنوان بخشی از سواد عمومی و مثابه ابزاری برای مدیریت بهینه ثروت مورد استفاده بخش بزرگی از جامعه قرار گرفته و به بهبود بنیه مالی و افزایش سطح رفاه مردم کمک می‌کند. چنانچه سطح دانش مالی در بین افراد جامعه در سطح بالایی قرار داشته باشد این مطلب برای مردم روشن خواهد بود که بازار سرمایه و بورس بازاری پر سود، اما همراه با ریسک است.

وی در ادامه به مدیریت منابع مالی با روش‌های غیر مستقیم در بورس اشاره کرد و افزود: فرد دارای دانش مالی می‌داند که برای مدیریت ریسک در بازار سرمایه و رسیدن به بازدهی مطمئن‌تر باید از تکنیک‌های ارزش‌گذاری و ابزار‌ها و روش‌های مرتبط با کاهش ریسک استفاده کند. همچنین این نکته مورد توجه او قرار دارد که انتفاع واقعی ناشی از حضور در بازار سرمایه معمولا در بازه‌های زمانی بلند مدت حاصل می‌شود و نوسانات گا‌ها سریع و مقطعی نباید موجب هیجان زدگی یا نگرانی بیش از حد او شود. نهایتا حتی اگر یک فرد دارای دانش مالی کافی نباشد، اما از فرهنگ سرمایه گذاری بهرمند باشد، می‌داند که ورود مستقیمش به یک بازار تخصصی و پیچیده ریسک او را بالا خواهد برد و با رویکردی صحیح، مدیریت منابع خود در بورس را با روش‌های غیر مستقیم به افراد خبره واگذار می‌کند.

بوستانی بر تاثیر ارتقاء دانش مالی عموم مردم بر توسعه اقتصادی تاکید و تصریح کرد: فلسفه و کارکرد تمام سیستم‌های آموزشی در دنیا بر افزایش دانش و بینش جامعه برای ایجاد آینده‌ای بهتر و مردمی سعادتمندتر تمرکز دارد. آموزش و بهبود سواد و فرهنگ مالی نیز با تمرکز بر بُعد اقتصادی زندگی افراد، ضمن کمک به شناسایی صحیح نیاز‌ها و امکانات مالی، شرایط مدیریت بهتر دارایی و در نتیجه افزایش سطح رفاه عمومی جامعه و در کنار آن توسعه اقتصادی کشور را فراهم می‌کند.

عضو هیات مدیره بورس تهران در پایان ضمن ارایه راهکار ارتقاء دانش مالی جامعه و پیشنهاد به وزارت آموزش و پرورش اظهار داشت: رایزنی و تعامل با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم برای گنجاندن مفاهیم مالی، ریسک و بازدهی و مدیریت ثروت در کتب درسی تمام مقاطع تحصیلی و هماهنگی با هر ارگان موثر در این زمینه از جمله رسانه‌های صوتی، نوشتاری و تصویری ضمن ایجاد آشنایی اولیه مخاطبان با کارکرد و ارکان بازار‌های پولی و مالی، می‌تواند در یک افق میان مدت نویدبخش شکل گیری نسلی نو و جامعه‌ای آگاه به دانش و فرهنگ مالی و به تبع آن اقتصادی پایدار و بورسی با ثبات و بالنده در آینده کشور باشد.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)