سرمایه گذاری خصوصی (PE) چیست و عملکرد آن چگونه است؟

به گزارش می‌متالز، شرکت سرمایه گذاری خصوصی یک نوع شرکت سرمایه گذاری است که در کسب و کار‌ها با هدف افزایش ارزش آن‌ها در طی زمان و قبل از فروش نهایی آن شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. مشابه شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)، شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی (PE firms) از سرمایه جمع‌آوری‌شده توسط شرکای سرمایه گذار (LPs)، برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی آینده‌دار استفاده می‌کنند. اما بر خلاف شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)، شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی (PE firms) معمولاً سهام عمده (مالکیت ۵۰ درصد یا بیشتر) را زمانی که در شرکت‌ها سرمایه گذاری می‌کنند به دست می‌گیرند. شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی معمولاً به طور همزمان مالکیت عمده چندین شرکت را دارند. مجموعه شرکت‌های تحت مدیریت یک شرکت سرمایه گذاری خصوصی سبد سهام یا پرتفولیو (portfolio) و به کسب و کار‌های آن، شرکت‌های پورتفوی می‌گویند.

سرمایه گذار خصوصی (PEinvestor)

به سرمایه گذاران در یک شرکت سرمایه گذاری خصوصی، سرمایه گذاران خصوصی گفته می‌شود. آن‌ها برای جذب سرمایه و همچنین شناسایی شرکت‌هایی که فرصت‌های خوبی برای سرمایه گذاری ایجاد می‌کنند حیاتی هستند. از سال ۲۰۱۷ حدود ۳،۹۵۳ سرمایه گذار فعال PE وجود دارد که نشان دهنده افزایش ۵۱ درصدی از سال ۲۰۰۷ است.

صندوق سرمایه گذاری خصوصی (PEfund) چیست؟

سرمایه گذاران خصوصی برای سرمایه گذاری در یک شرکت، سرمایه را از شرکای سرمایه گذار (LPs) جمع آوری می‌کنند تا صندوقی تشکیل دهند که به عنوان صندوق سرمایه گذاری خصوصی (PEfund) معروف است. زمانی که آن‌ها به موفق به جذب سرمایه موردنظر رسیدند، صندوق را می‌بندند و آن سرمایه را روی شرکت‌های هدف و آینده‌دار سرمایه گذاری می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری پوششی

هر دو صندوق سرمایه گذاری خصوصی و پوششی (HedgeFund) به شرکای سرمایه گذار (LPs) محدود می‌شوند. با این حال، بزرگترین تفاوت میان صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری پوششی در ساختار صندوق و اهداف سرمایه گذاری است. صندوق‌های صندوق‌های سرمایه گذاری پوششی معمولاً در بازار‌های عمومی و در شرکت‌های تجاری سهام عام سرمایه گذاری می‌کنند در حالی که صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی روی شرکت‌های خصوصی متمرکز هستند.

تفاوت صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی با صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

بزرگترین تفاوت بین صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Funds) عبارت است از:

۱. محل جذب سرمایه صندوق

۲. انواع شرکت‌هایی که در آن سرمایه گذاری می‌کنند

۳. دریافت کارمزد

صندوق سرمایه گذاری خصوصی سرمایه خود را از شرکای سرمایه گذار (LPs) و سرمایه گذاران نهادی تأمین می‌کنند، اما صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک از سرمایه گذاران عادی. صندوق سرمایه گذاری خصوصی معمولاً در شرکت‌های خصوصی سرمایه گذاری می‌کنند در حالی که صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک معمولاً در شرکت‌های تجاری سهامی عام سرمایه گذاری می‌کنند. صندوق سرمایه گذاری مشترک فقط مجاز به دریافت کارمزد مدیریت صندوق هستند، اما صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی می‌توانند علاوه بر کارمزد مدیریت صندوق، کارمزد عملکرد (کارمزد موفقیت نیز می‌گویند) را هم دریافت کنند که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی چگونه درآمد کسب می‌کنند؟

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی هر دو کارمزد مدیریت صندوق و عملکرد (موفقیت) را دریافت می‌کنند؛ که مقدار آن می‌تواند از یک صندوق به صندوق دیگر متفاوت باشد. اما معمولا ساختار کارمزد در صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی از قانون ۲ و ۲۰ پیروی می‌کند.

• کارمزد مدیریت صندوق

این کارمزد به عنوان درصدی از دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) محاسبه می‌شود و به طور معمول حدود دو درصد است. این کارمزد برای پوشش هزینه‌های روزانه و سربار در نظر گرفته شده و به طور منظم پرداخت می‌شود.

• کارمزد عملکرد (موفقیت)

این کارمزد به عنوان درصدی از سود حاصل از سرمایه گذاری محاسبه می‌شود و به طور معمول حدود ۲۰ درصد است. این کارمزد با هدف ایجاد انگیزه برای بازده بیشتر است و به کارمندان صندوق بعنوان پاداش موفقیت پرداخت می‌شود.

فرآیند صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی چگونه است؟

سرمایه گذاران خصوصی برای تشکیل صندوق و سرمایه گذاری در یک شرکت، سرمایه آن را از شرکای سرمایه گذار (LPs) جذب می‌کنند. زمانی که آن‌ها موفق به جذب سرمایه هدف شدند، صندوق را می‌بندند و آن سرمایه را در شرکت‌های مطلوب و آینده‌دار سرمایه گذاری می‌کنند. سرمایه گذاران PE ممکن است در شرکتی سرمایه‌گذاری کنند که راکد یا به طور بالقوه مشکل‌دار باشد، اما هنوز نشانه‌هایی برای پتانسیل رشد را نشان می‌دهد. اگرچه ساختار سرمایه گذاری‌ها می‌تواند متفاوت باشد، اما متداول‌ترین نوع معامله خرید اهرمی یا LBO است. در یک خرید اهرمی، یک سرمایه گذار سهام کنترلی یک شرکت را با ترکیبی از سهام و مقدار قابل توجهی بدهی، خریداری می‌کند که در نهایت باید توسط شرکت بازپرداخت شود. در این دوره، سرمایه گذار برای بهبود سودآوری تلاش می‌کند تا بازپرداخت بدهی برای شرکت بار مالی کمتری داشته باشد. زمانی که یک شرکت PE یکی از شرکت‌های پرتفولیو خود را به شرکت یا سرمایه گذار دیگری می‌فروشد، شرکت معمولاً کسب سود می‌کند و بازدهی ایجاد شده را بین شرکای سرمایه گذار (LPs) که در صندوق سرمایه گذاری خصوصی سرمایه گذاری کرده اند تقسیم می‌کند.

چه تفاوتی بین سرمایه گذاری خصوصی و سرمایه گذاری خطرپذیر (جسورانه) وجود دارد؟

سرمایه گذاری خصوصی به سرمایه گذاری یا مالکیت در شرکت‌های خصوصی اشاره دارد و سرمایه گذاری خطرپذیر به سرمایه گذاری روی استارتاپ‌های مراحل اولیه (early-stage) تمرکز دارد. در واقع سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) یک شکلی از سرمایه گذاری خصوصی (PE) است.

در ادامه به چند تمایز دیگر این دو می‌پردازیم.

سرمایه گذاری خصوصی

• شرکت‌های PE اغلب در کسب و کار‌های بالغ و در صنایع سنتی سرمایه گذاری می‌کنند.

• سرمایه گذاران PE با استفاده از سرمایه تعهد شده شرکای سرمایه گذار (LPs)، در شرکت‌های آینده دار سرمایه گذاری می‌کنند و معمولاً سهام عمده (بیشتر از ۵۰درصد) را به خود اختصاص می‌دهند.

• هنگامی که یک شرکت PE یکی از شرکت‌های پورتفوی خود را به یک شرکت یا سرمایه گذار دیگر می‌فروشد، بازدهی بین شرکای سرمایه گذار (LPs) و سرمایه گذاران عادی، تقسیم می‌شود. سرمایه گذاران عادی به طور معمول ۲۰ درصد بازده دریافت می‌کنند، در حالی که شرکای سرمایه گذار (LPs) ۸۰درصد بازده دریافت می‌کنند.

سرمایه گذاری خطرپذیر

• شرکت‌های VC اغلب در استارت آپ‌های مبتنی بر فناوری و سایر استارتاپ‌ها سرمایه گذاری می‌کنند.

• سرمایه گذاران VC با استفاده از سرمایه تعهد شده، معمولاً کمتر از ۵۰ درصد سهام شرکت‌هایی که در آن‌ها سرمایه گذاری می‌کنند را به دست می‌گیرند.

• اکثر این شرکت‌ها به طور کامل راه اندازی نشده اند و یا سودآور نیستند، بنابراین می‌توانند سرمایه گذاری‌های پُرریسکی باشد، البته این ریسک فرصتی برای بازدهی بزرگ نیز فراهم می‌کند.

• اگر شرکتی که در آن سرمایه گذاری کرده اند عرضه اولیه عمومی، تملک و یا تعدادی از سهام خود را به یک سرمایه گذار دیگر در بازار ثانویه بفروشد، سود کسب می‌کند.

نمونه‌هایی از شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی در ایران و دنیا

از شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی مطرح و موفق در دنیا می‌توان به The Blackstone Group، TPG Capital، The Carlyle Group، HarbourVest Partners نام برد. در ایران دستورالعمل تأسیس و راه‌اندازی صندوق‌های خصوصی در سال ۹۷ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهیه و ابلاغ شد. از صندوق‌های سرمایه گذاری دارای مجوز و فعال ایران می‌توان به صندوق سرمایه گذاری خصوصی اعتبار سرمایه نوآفرین بعنوان نخستین صندوق سرمایه گذاری خصوصی در ایران و صندوق ثروت آفرین فیروزه نام برد.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)