مسیریابی بازارهای ارز و سکه در دوران تحریم

به گزارش می متالز، گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که آخرین نرخ‌های دلار در معاملات امروز بازار ارز بین 14200 تا 14350 تومان قرار دارد؛ کانال‌های موجود در فضای مجازی، علی‌رغم آن‌که روند نزولی نرخ‌ها را انکار نمی‌کنند ارقامی با اختلاف نزدیک به 100 تومان با سقف بازه را منتشر می‌کنند. همچنین صرافی‌های مجاز نیز دلار را در بازه مذکور به فروش می‌رسانند.

دلار و فاز نهایی اجرای تحریم

روز گذشته ایالات متحده جزئیات دور دوم تحریم‌ها علیه کشور را اعلام کرد؛ تحریم‌هایی که بیشتر حوزه‌های نفتی، بانکی و حمل و نقل کشور را هدف قرار داده است. در عین حال وزارت خزانه‌داری امریکا لیستی 700 مورده در رابطه با اسامی افراد و شرکت‌های خاص مورد تحریم منتشر کرد که جزئیات این فهرست در نوع خود جالب توجه است و در ابعادی خبر از عدم دقت ستاد تنظیم‌کننده دارد.

از مدت‌ها پیش در رابطه با روند قیمتی ارز پس از فرا رسیدن دور دوم تحریم‌ها گمانه‌زنی‌های بسیاری مطرح می‌شد. با این حال اخباری که امروز از معاملات ارز و سکه به گوش می‌رسد حاکی از تلاش دلالان این بازارها برای حفظ سطوح قیمتی است؛ ارقام این بازار نشان از  افت نسبی در نرخ این بازارها به نسبت روز پیش و روزهای قبل از آن دارد. به علاوه آن که نرخ معاملات ارز در شهرهایی غیر از پایتخت شیبی تندتر در روند نزولی به خود گرفته است. واکنش اخیر را از یک می‌توان به خوشبینی نسبی به آینده و از سوی دیگر به پیش‌خور شدن هیجانات در تحرکات قبلی این بازارها نسبت داد.

سکه یا دلار؟

در روزهای اخیر بعضا حضور در بازار سکه و طلا به عنوان گزینه‌ای مطلوب‌تر از بازار ارز برای سرمایه‌گذاران مطرح می‌شود؛ با این حال به نظر می‌رسد این بازار ریسک کمتری نسبت به بازار ارز نداشته باشد. در برآورد این میزان از ریسک باید نگاهی دوباره به روند قیمت‌گذاری سکه انداخت.

ارز؛ بازی‌ساز میدان معاملات سکه

در برآورد ارزش ذاتی قیمت سکه عواملی همچون خلوص و عیار طلای به کار رفته در سکه، کارمزد ضرب آن، مالیات بر ارزش افزوده، قیمت طلای جهانی و همچنین نرخ دلار در بازار داخلی دخیل و موثرند.

با بالارفتن قیمت سکه اثر برخی از این عوامل به شدت کمرنگ می‌شود؛ تا جایی که عملا فاکتورهای تعیین‌کننده قیمت سکه در ماه‌های اخیر به نرخ دلار در بازار آزاد محدود شده است. از آذر ماه سال گذشته تا امروز قیمت هر اونس طلا در بازار جهانی در بازه 1180 تا 1360 دلار نوسان داشته است (نوسان 7 درصدی حول میانگین). این در حالی است که نرخ دلار در این بازه بین 4114 تا 18200 تومان نوسان کرده است ( بازه نوسان 63 درصدی حول میانگین).

حباب سکه و جهت‌گیری بازارها

در زیر نموداری از قیمت سکه، نرخ دلار آزاد و حباب قیمتی سکه آورده شده است. میزان حباب قیمتی از فاصله موجود میان ارزش ذاتی بر اساس تمامی عوامل تعیین‌کننده و ارزش بازار بدست می‌آید.

با توجه به ثبات نسبی قیمت اونس طلا در بازار جهانی (نسبت به نوسانات نرخ ارز و سکه در بازار داخل) حباب قیمتی را می‌توان ناشی از عواملی همچون تقاضای بیشتر برای سکه (نسبت به ارز) و یا وجود محدویت‌هایی در داد و ستد ارزهای خارجی دانست.

با این وجود همان‌گونه که این نمودار نشان می‌دهد نمی‌توان انتظار داشت که حباب سکه بیش از حد معینی رشد داشته باشد؛ در این صورت باید انتظار داشت که در روند صعودی نرخ دلار با شتاب بیشتری رشد کند و فاصله موجود را کم کند و در روند نزولی، سکه با افت نسبی بیشتر، از فاصله موجود کم کند. در واقع با رسیدن به مرحله‌ای از آرامش نسبی باید در انتظار کاهش حباب بود.

در تصویر کلی نمی‌توان روند قیمتی این دو بازار را منفک از یکدیگر دانست. اما در فواصلی که حباب سکه به اوج‌های نسبی خود نزدیک می‌شود رفتن به سوی بازار سکه با ریسک بیشتری همراه خواهد بود. در این میان چشم‌انداز صعودی قیمت‌ها و در عین حال عدم امکان داد و ستد ارز (از جهت سهولت تامین و نقدشوندگی به هنگام فروش) می‌تواند معامله‌گران را به سمت بازار سکه متمایل کند.

چنان‌که در نمودار فوق می‌توان مشاهده کرد، حباب سکه در روزهای اخیر در حال اوج‌گیری دوباره است. این مساله را تا حدودی می‌توان به محدودیت‌های اخیر معامله ارز در بازار آزاد نسبت داد. با این حال به نظر می‌رسد در بازه‌ای نه‌چندان طولانی بایستی شاهد تخلیه دوباره این حباب باشیم.

در روزهای اخیر و به خصوص با فرا رسیدن دور دوم تحریم‌های امریکا گمانه‌زنی‌های بسیاری در رابطه با پیش‌بینی از نرخ ارز مطرح می‌شود؛ گمانه‌زنی‌هایی که از لحاظ سوگیری اختلاف زاویه بسیاری دارند.

پیش‌بینی از صعود قیمت ارز عمدتا بر اثرگذاری تحریم‌ها و کاهش محسوس و بیش از انتظار درآمدهای نفتی تاکید دارد و در مقابل برآورد از افت قیمت‌ها از جوانبی همچون اثرگذاری حداکثری تحریم‌ها تا این لحظه و همچنین انتظار برای سیگنال‌های مثبت از صحنه سیاست بین‌الملل سرچشمه می‌گیرد.

پیش از این نیز «دنیای بورس» در گزارش‌های مختلفی سناریوهای موجود از آینده این بازارها را تصویر کرده است. برآیند این سناریوها نشان از آن دارد که رشد ادامه‌دار قیمت دلار تنها با بدبینانه‌ترین سناریو‌های ممکن همخوانی دارد که می‌توان آن را در فروپاشی ساختار اقتصادی یا به صفر رسیدن درآمدهای نفتی کشور جستجو کرد.

با این حال اخبار اخیر نشان می‌دهد که احتمال وقوع این سناریو بسیار کمرنگ شده است. ساعتی پیش وزیر خارجه ایالات متحده 8 کشور را در مقابل خرید نفت از ایران از اعمال تحریم‌ها معاف کرد که 6 مورد از این کشورها به ترتیب در رده‌های اول تا ششم خریداران نفت ایران قرار دارند. در این شرایط رونمایی از سازوکار ابتکاری اروپا برای حفظ مبادلات مالی با ایران می‌تواند به سنگین شدن وزنه‌های بازگشت آرامش ارزی در میان‌مدت منجر شود و در این صورت می‌توان انتظار افت قیمت‌ها در بازارهای ارز و سکه را داشت. در این شرایط احتمال شتاب افت قیمت سکه نسبت به نرخ ارز بیشتر خواهد بود.