سیلی سرخ سیمان بر گونه بورس

به گزارش می‌متالز، این موضوع به‌اندازه‌ای اهمیت یافت که نه‌تن‌ها شاخص کل بازار سرمایه را تحت‌تاثیر قرار داد، بلکه در پی بحران دست‌ساز سیمانی‌ها شاهد متوقف شدن پروژه‌های بزرگ ساخت‌وساز بودیم، تا جایی‌که برخی رسانه‌های مدعی توقف پروژه آزادراه تهران-شمال نیز شدند. اما اتفاقاتی که در بورس رخ داد بیش از آنکه عجیب باشد، سهامداران را نسبت به آینده این بازار بسیار نگران کرد، زیرا علاوه بر منفی شدن شاخص (پس از هفته‌ها سبزپوشی تابلوها) عملکرد غیراصولی و غیرمعقول مدیران دولتی و همچنین برخی نمایندگان مجلس باعث شد پرونده سیمانی‌ها در بورس کالا بالاگرفته و کار به سرخط اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی بکشد. اما همان‌طور که گفته شد آنچه موردتوجه کارشناسان و فعالان بورسی قرار گرفته، واکنش مخربی است که مسوولان ذی‌ربط نشان داده و خواسته یا ناخواسته بازار را در شرایطی قرار دادند که بار دیگر تحت‌تاثیر یک خبر که صحت‌سنجی هم نشده بود، قرار گیرد. این اتفاق که مسبوق به سابقه هم بوده منجر به اعتمادزدایی از بورس می‌شود و با توجه به عملکرد و تصمیمات نمایندگان مجلس و همچنین اعضای شورای‌عالی بورس، شائبات مخرب پیرامون آینده بازار را بیش از پیش تقویت می‌کند.

برخورد با معلول به جای علت

مصطفی صفاری، مدرس و کارشناس بازار سرمایه با توضیح درباره ماجرای کمبود سیمان و تاثیرات آن بر بورس تهران به گفت: اتفاق‌هایی که در زمینه سیمان و فولاد رخ داد، ریشه در به رسمیت نشناختن سازکار بازار دارد، زیرا به‌دلیل نادیده گرفتن عرضه و تقاضا در بازار و دستکاری برای نرخ‌گذاری‌ها تعادل برهم‌خورده و واسطه‌ها می‌توانند در شکاف‌های به وجود آمده سود بسیار خوبی را کسب کنند.
وی در ادامه افزود: برای مقابله با چنین تحرکاتی نمی‌توان از رویکرد بگیروببند استفاده کرد، چون باید ریشه‌ها را موردتوجه قرار داد و ما با برخورد‌های این‌چنینی نمی‌توانیم جلوی فعالیت دلالان را بگیریم.

بورس شفاف است

صفاری با تاکید بر شفافیت بازار سهام عنوان کرد: باید توجه داشت که بورس یک بازار کاملا شفاف است که پای هرگونه فعالیت دلالی را قطع می‌کند، از همین‌رو شاهد مقاومت دلالان در برابر ورود محصولات به بورس کالا هستیم. این مدرس بازار‌های مالی با اشاره به میزان تولید سیمان و فولاد در کشور خاطرنشان کرد: همین رویکرد باعث شد اتفاقاتی که در بورس افتاد، کمبود سیمان را تشدید کند، در حالی که دو برابر نیاز کشور سیمان تولید می‌کنیم، اما برای اینکه فضاسازی‌ها به‌گونه‌ای باشد که دست دلالان بازتر شود، کار به جایی رسید که سیمان در بازار نایاب شود. وی در ادامه یادآور شد: البته قطعی برق هم یکی دیگر از دلایل کاهش تولید سیمان بود، اما رد پای دلالان در این پرونده کاملا واضح و روشن است. صفاری با یادآوری پرونده قیمت‌گذاری فولاد در بورس به گفت: همین اتفاق در بازار فولاد هم رخ داد، سال گذشته با توجیه کاهش و کنترل نرخ مسکن می‌خواستند با قیمت‌گذاری دستوری فولاد بازار را تحت‌تاثیر قرار دهند که خوشبختانه با مقاومت فعالان بازار سهام این طرح نیز شکست خورد.

یک الگوی غلط

این کارشناس بازارسرمایه به جلسات و تصمیمات غیراصولی در بازار سهام اشاره کرد و یادآور شد:، اما این سؤال مطرح می‌شود که چه لزومی داشت در بورس جلسه تشکیل دهند و تصمیمات عجیب‌وغریب گرفته شود؟ متاسفانه هرگاه چنین اتفاقی رخ می‌دهد و کالایی در بازار کمیاب می‌شود، نخستین اقدامی که انجام می‌شود برخورد با ته خط و آخرین حلقه نظام توزیع است. به‌طور کلی، عادت کرده‌ایم به جای رسیدگی به علت‌ها، با معلول برخورد کنیم و به همین دلیل به هیچ نتیجه‌ای هم نمی‌رسیم و مشکلات همچنان پابرجا هستند. وی تصریح کرد: در زمینه سیمان هم دقیقا همین الگو در پیش گرفته شد و می‌خواستند کاهش عرضه سیمان در بازار را به گردن بورس بیندازند، اما خوشبختانه موفق نشدند.
صفاری در پایان ضمن تاکید بر اهمیت مدیریت اصولی برای بازار‌های مالی، بیان کرد: همان‌طور که اشاره شد روش‌های نادرست مدیریتی بار‌ها به بازار سهام ضربه زده، تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و یک‌شبه برای بازاری مانند بورس که از اول تا آخر شفاف است مانند سم عمل کرده و منافع سهامداران را به خطر می‌اندازد.

قانون‌گریزی و تاثیرات مخرب آن

فردین آقابزرگی، کارشناس و فعال باسابقه بازار سرمایه با اشاره به فعالیت‌های غیرقانونی برخی فعالان اقتصادی به گفت: نمی‌توان گفت اطلاق نام مافیا به گروهی که از مواهب رانتی در یک ساختار استفاده می‌کنند، درست است یا خیر، اما وقتی یک بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، جای فکر دارد که چطور ممکن است یک گروه چنین نفوذی داشته باشد؟ وی در ادامه افزود: کار تا جایی پیش می‌رود که حتی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز علیه قوانین رسمی کشور موضع‌گیری می‌کند، این اتفاق درباره سیمان نیز رخ داد و متاسفانه تأثیرات بدی روی بازار سرمایه داشت.

قانون عرضه و تقاضا

آقابزرگی با یادآوری وجود قانون عرضه و تقاضا در بورس کالا عنوان کرد: طبق قانون، شرکت‌ها باید مبتنی بر نظام عرضه و تقاضا محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند، اندک زمانی هم شاهد اجرای این قانون بودیم و پیامد‌های مثبت آن را دیدیم. اما در برخی موارد که از اجرای این قانون امتناع کردند، مشکلاتی در سیستم عرضه به وجود آمد که نشانگر اهمیت تبعیت از قوانین بود.

مدیریت سلبی

این کارشناس بازار سرمایه با ابراز امیدواری نسبت به تغییر رویه فعلی در دولت آینده، به گفت: در دقایق آخر کار دولت دوازدهم شاهد اتفاقاتی هستیم که با اتخاذ تصمیمات و گزینش سازکار‌های غلط در نظام اقتصادی کشور اخلال ایجاد می‌شود. تنها امیدی که وجود دارد این است که رئیس دولت سیزدهم با توجه به پیشینه‌ای که دارد، مدیرانی را در حوزه‌های گوناگون منصوب کند که با نگاه نظارتی، سلبی و قضایی نسبت به چنین اقداماتی اوضاع را بهبود بخشند. وی ادامه داد: در غیر این‌صورت، دست واسطه‌هایی که از این فرصت‌ها و شکاف‌ها به نفع خود استفاده می‌کنند، از اقتصاد کوتاه نخواهد شد.

انحصار در دست واسطه‌های سیمانی

این فعال باسابقه بازار سهام با اشاره به انحصارگرایی در بازار سیمان یادآور شد: پیش‌تر سخن از سلطان دلار، سکه، قیر و... مطرح می‌شد و حالا گفته می‌شود ۱۵ نهاد کل بازار سیمان را در اختیار دارند و انحصار را به کلی در دست گرفته‌اند، همین شرایط است که باعث اتفاقات اخیر در بازار سیمان و همچنین بورس کالا شد. آقابزرگی در پایان بر لزوم اصلاح سازکار‌های کلان در اقتصاد در دولت سیزدهم تاکید کرد و گفت: امیدواریم دولت سیزدهم بتواند با عبرت از روز‌های ریزشی اقتصاد و بازار سرمایه که شاهد آن هستیم به نحو دیگری در راستای مدیریت کشور گام بردارد. دولت باید فضایی را فراهم کند تا سود به سهامداران شرکت‌ها برسد و دست واسطه‌ها در این بین کوتاه شود، اما درحال‌حاضر سازکاری که اجرا می‌شود حکم این را دارد که انگار شرکت‌های بورسی و ناشرین در دو دفتر فعالیت می‌کنند. این اتفاق برای شرکت‌های خودروسازی هم رخ می‌دهد. برای مثال، محصولات پژو در کدال ۶۰ میلیون تومان عرضه می‌شود، اما وقتی به بازار نگاه می‌کنیم یاد سخنان رئیس‌جمهوری می‌افتیم که از دلار ۵ هزارتومانی سخن می‌گفت.

سخن پایانی...

وقتی صحبت از مداخلات دولت و مجلس در بورس می‌شود، داغ دل فعالان بازار سهام نیز تازه می‌شود، زیرا در برهه‌های زمانی گوناگون شاهد آثار ویرانگر دخالت‌های ناگهانی و یک‌شبه مسوولان در بازار بوده‌ایم که در نهایت سهامداران را در سیکل زیاندهی قرار داده است. اما به‌دلیل هجوم مردم به سوی بازار سهام در یک سال و نیم اخیر و تقویت جایگاه بورس در اقتصاد به‌عنوان محور استراتژیک تامین مالی صنایع، دامنه تخریب‌گری تصمیمات و مداخلات خلق‌الساعه مدیران دولتی و اهالی بهارستان گسترده‌تر شده است.
از همین‌رو تحلیلگران معتقدند شاخص اعتماد عمومی نسبت به بورس به‌دلیل سهم بسیار بزرگ ریسک‌های خارج از بازار همچنان روند نزولی را در پیش دارد و حتی با وجود رشد‌های اخیر بازار، بورس تهران نتوانسته نظر سرمایه‌گذاران خرد و کلان را مانند آنچه در بهار ۹۹ شاهد بودیم، به خود جلب کند. این در حالی‌است که برخی صاحب‌نظران در هفته‌های ابتدایی امسال اعتقاد داشتند اگر بورس روی ریل رشد قرار بگیرد، سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی متواری‌شده از بورس بار دیگر نسبت به کسب سود از این محل امیدوار شده و راه بازار سرمایه را در پیش خواهند گرفت.
اما در ۵، ۶ هفته اخیر با وجود سبزپوشی تابلو‌های تالار شیشه‌ای آن‌گونه که انتظار می‌رفت شاهد جاری شدن سیل نقدینگی سرگردان به سمت بورس اوراق بهادار نبوده‌ایم که با توجه به شرایط می‌توان استنباط کرد دلیل آن نیز چیزی به غیر از سست بودن پایه‌های عنصر اعتماد در بورس تهران نیست.

منبع: روزنامه صمت