راهکاری برای حل مشکل سپرده‌گذاری مرکزی در بورس

به گزارش می‌متالز، مهدی قلی پور درخصوص وظیفه و ماموریت اصلی شرکت سپرده گذاری مرکزی گفت: سپرده گذاری مرکزی از نهاد‌های مالی زیرمجموعه سازمان بورس است که بطور خلاصه کار ثبت دارایی، تسویه معاملات، نقل و انتقال و تسویه وجوه در معاملات اوراق بهادار را انجام می‌دهد. این شرکت با قرار گرفتن در مسیر تسویه وجوه بین خریدار و فروشنده و نیز ثبت دارایی تمامی اشخاص، ریسک جعل، سرقت و مفقودی را کاهش داده و نقل و انتقال و تسویه وجوه را با کارایی بیشتر، هزینه و ریسک کمتر ممکن می‌سازد.

وی افزود: اطلاعات به روز شده اشخاص اعم از دارایی‌های تحت مالکیت، اطلاعات هویتی و مالی نیز در این شرکت به ویژه از طریق سامانه سجام نگهداری می‌شود. اخیرا پرداخت سود نقدی شرکت‌ها یا اوراق بدهی هم به اقدامات این شرکت اضافه شده است.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نامه رئیس سازمان بورس در خصوص رفع انحصار سپرده گذاری‌ها توضیح داد: اظهارنظر رئیس سازمان بورس احتمالا بعد از مشکلات ایجاد شده در اواخر هفته گذشته تا یکشنبه بود که اطلاعات معاملات و پرتفوی افراد توسط سپرده گذاری مرکزی به روز رسانی نشده بود. یعنی برای مردم و اشخاص حقوقی که سهامدار بودند معاملات چند روز به روز رسانی نشد و مشکلات عدیده‌ای برای آنان ایجاد کرد. به ویژه با توجه به اینکه برای تسویه معاملات محدودیت یک الی دو روزه وجود دارد.

قلی پور ادامه داد: وجود شرکت‌های دیگر در حوزه سپرده گذاری مرکزی منطقی نیست. چرا که مساله، ثبت دارایی‌های مردم است. ولی می‌توان بخشی از اقدامات این شرکت را برون سپاری کرد. به نظر می‌رسد با توجه به رشد چشمگیر بازار سرمایه به ویژه از نظر کمی این شرکت نیازمند توسعه کمی و کیفی است. برای دارایی‌های مالی، ملکی یا شرکتی مردم، نهادی دولتی وظیفه ثبت را انجام می‌دهد و این منطقی است که این شرکت‌ها، دولتی یا انحصاری باشند. چرا که بحث منفعت مالی این نهاد‌ها و شرکت‌ها وجود ندارد.

وی تصریح کرد: البته شرکت سپرده گذاری مرکزی بابت خدمات کارمزد دریافت می‌کند. این شرکت مشابه سازمان ثبت اسناد و املاک و یا ثبت شرکت ها، می‌تواند شعب مختلف در مراکز استان‌ها داشته باشد یا با همکاری ثبت شرکت‌ها یا ثبت اسناد از توان اداری آن‌ها نیز استفاده کند. با این حال نیاز به ارتقای فنی و نیروی انسانی این شرکت با توجه به توسعه بازار احساس می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص مزایا و معایب انحصار در شرکت‌های سپرده گذاری گفت: ماهیت اقدامات سپرده گذاری مرکزی انحصار می‌طلبد. فرض کنید سهام شخصی در یک شرکت، سپرده گذاری شده باشد و کارگزار خریدار با سپرده گذاری دیگری کار کند، نحوه تسویه وجوه بسیار پیچیده می‌شود. انحصار در سپرده گذاری، مغایر با اعطای نمایندگی یا برون سپاری امور از شرکت سپرده گذاری مرکزی نیست.

قلی پور درخصوص اینکه آیا در سایر کشور‌ها چند شرکت سپرده گذاری مرکزی وجود دارد یا خیر؟ عنوان کرد: در دنیا نهاد‌های مختلفی برای تسویه معاملات وجود دارند. معروف‌ترین آن برای ایرانیان سویفت است که بیشتر معاملات ارزی را در برمی‌گیرد. در آمریکا نیز بیشترین سهم بازار را شرکت dtcc در اختیار دارد، ولی شرکت‌های دیگری هم در کار سپرده گذاری و تسویه وجوه هستند. اما با این حال با توجه به نوع کار آنان به نوعی انحصار در حوزه سهام، اوراق بهادار و حوزه ارز دارند؛ بنابراین در ایران نیز می‌توان کار را تخصصی‌تر و بین شرکت‌های مختلف توزیع کرد.

منبع: بورس پرس