جزئیات قرارداد ایران و ونزوئلا از قول سه کارشناس؛ خوراک پالایشگاه‌های آمریکا با نفت ایران تأمین می‌شود

به گزارش می‌متالز، یک منبع آگاه به رویترز گفته: «توافق سواپ در فاز نخست برای شش ماه برنامه‌ریزی شده، اما ممکن است تمدید شود». با این حال وزارتخانه‌های نفت ونزوئلا و ایران و شرکت‌های ملی نفت دو کشور درباره این خبر اظهارنظر نکردند.

اما در سوی دیگر آمریکا بلافاصله واکنش نشان داده است. وزارت خزانه داری این کشور در ایمیلی به رویترز گفته است که اجرای چنین توافقی می‌تواند نقض تحریم‌های هر دو کشور محسوب شود و واشنگتن با دقت این موضوع را زیر نظر دارد.

پیگیری هدف اقتصادی- سیاسی از رابطه نفتی با ونزوئلا

غلامحسین حسنتاش، کارشناس انرژی، درباره این توافق می‌گوید: خبر رویترز هنوز بسیار مبهم است و باید زمان بگذرد تا اطلاعات دقیق‌تری کسب شود، ولی اجمالا چنین داد و ستدی می‌تواند در کنار جنبه سیاسی، جنبه اقتصادی هم داشته باشد.

او توضیح می‌دهد: ونزوئلا نفت فوق سنگین دارد که بازاریابی آن سخت است و ایران هم میعانات گازی که نوعی نفت فوق سبک تلقی می‌شود و ظاهرا بازاریابی آن نیز در شرایط فعلی سخت شده است. امکان دارد از مخلوط‌سازی این دو (یا اصطلاحا بلندینگ) نوعی نفت خام متوسط ساخته شود که جذب آن برای پالایشگاه‌ها، حتی برای پالایشگاه‌‎های داخلی خود ایران و ونزوئلا بهتر باشد.

حسنتاش ادامه می‌دهد: ونزوئلا ظرفیت پالایشی قابل توجهی در داخل ایالات متحده دارد یعنی مالک چند پالایشگاه در داخل ایالات متحده است که فکر می‌کنم به دلیل نیاز داخلی ایالات متحده تحت تحریم نیستند و نفت خام این پالایشگاه‌ها را ونزوئلا تامین می‌کند، این توافق می‌تواند به تامین خوراک آن پالایشگاه‌ها هم کمک کند.

سوآپ تا کجا دوام می‌آورد؟

این کارشناس معتقد است که برای سوآپ نفت میان دو کشور از نظر ظرفیت لجستیک حمل و نقل و اجرای عملیات احتمالا مشکلی وجود نداشته باشد و حتی اگر مبادله برای حل مشکلات پالایشی داخلی دو طرف باشد قابل دوام نیز هست، اما اگر برای تولید مخلوط‌های صادراتی باشد، می‌تواند با مشکلات تحریم دو طرف مواجه شود.
در نهایت نیز حسنتاش با تاکید بر این‌که لازم است برای بررسی جزئیات بیشتری از این موضوع آشکار شود، می‌گوید: با این حال این اقدام علاوه بر حل مشکلات احتمالی پالایشی دو کشور در بازاریابی هم می‌تواند کمک کند. به این معنا که مخلوط‌های ساخته شده یا جابجایی بازار‌ها تسهیلاتی ایجاد کند به ویژه در بخش‌هایی که علیرغم تحریم بازار‌هایی برای دو کشور وجود دارد، اما نوع نفت خام یا میعانات محدودیت بازاریابی ایجاد کرده است.

توافق‌هایی که به حاشیه رفت

ناگفته نماند این توافق جدید در حالی خبرساز شده که توافقات سوآپ نفتی ایران در سال‌های اخیر چندان موفق نبوده است. برای مثال آذر ماه ۱۳۹۶ وزیر نفت در حاشیه اجلاس اوپک در وین از قرارداد ارسال نفت خام کرکوک به ایران با استفاده از کامیون گفت که قرار بود آرام آرام به سطح ۶۰ هزار بشکه در روز برسد. اما در عمل، با این که زیرساخت‌های انتقال این نفت به پالایشگاه‌های مورد نظر در داخل ایران تا حد زیادی فراهم بود، به نتیجه نرسید. تنها چند روز مانده به آغاز اجرایی شدن تحریم‌های نفتی ایران توسط آمریکا، رویترز در گزارشی اعلام کرد: “عراق تاکنون روزانه کمتر از ۳۰ هزار بشکه نفت کرکوک به ایران صادر می‌کند که در راستای تحریم‌های آمریکا علیه ایران این صادرات متوقف خواهد شد”. چند ماه بعد هم بیژن زنگنه، وزیر نفت وقت اعلام کرد که تحریم‌ها این سوآپ را کلا متوقف کرده است.

البته این اولین و تنها بار نبود. پیش از آن هم شاهد بودیم که سوآپ نفتی ایران با کشور‌های حاشیه دریای خزر برای هفت سال متوقف بود. مسئله‌ای که نه تنها امنیت و ثبات مسیر ترانزیت انرژی از ایران را زیرسوال برد، بلکه موجب محکومیت کشورمان در دیوان داوری بین‌المللی شد و برای کشور‌های حوزه خزر فرصتی ساخت تا با ایجاد خط لوله باکو-تفلیس-جیهان (بی تی سی) و دیگر مسیر‌ها جایگزین ایران شوند.

هر نوع مراوده‌ای در شرایط تحریم کارساز است

با وجود این پیشینه، اما حسن مرادی، کارشناس انرژی به توافق ایران و ونزوئلا خوشبین و معتقد است که هر نوع مراوده‌ای در شرایط تحریمی ما می‌تواند کارساز باشد و همین مقدار هم در شرایط تحریمی فعلی غنیمت است.

او می‌گوید: ایران و ونزوئلا تا اینجا بار‌ها تحریم‌ها را نادیده گرفتند، باز هم می‌توانند این کار را ادامه دهند و مراوداتی از این دست داشته باشند. در موارد قبلی هم شاهد بودیم که آمریکا نتوانست جلوی تمام ارتباطات را بگیرد بنابراین این توافق هم ممکن است بتواند به دور از تحریم‌ها بماند.

هنوز می‌توان خوشبین بود

مرادی درباره شکل تسویه‌حساب در این نوع مبادله با توجه به محدودیت‌های تحریم بانکی نیز بیان می‌کند: می‌توانیم با ونزوئلا تهاتر کنیم. اگرچه تجارب قبلی تجارب خوبی در زمینه تهاتر نبوده، اما می‌توان هنوز خوشبین بود.

او ادامه می‌دهد: این توافق هر میزان که بتواند از نظر اقتصادی مفید واقع شود، قدمی رو به جلو است و نباید نگران کم بودن حجم آن بود. این دست معاملات تجاری ولو به میزان کم برای هر دو کشور مفید است و می‌تواند برای هر دوکشور شروعی برای گسترش این نوع توافق‌ها باشد.
این کارشناس در نهایت با اشاره به توافق‌های سوآپ قبلی کشور، تاکید می‌کند که اگر در توافق‌های سوآپ قبلی به هر دلیلی نتوانستیم موفق باشیم، دلیل نمی‌شود در موارد مشابه هم موفق نباشیم. هم چنان باید تلاش کنیم تا نهایت بهره را از این سوآپ ببریم.

کلوپ تحریمی‌ها

محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اپک، سومین کارشناسی است که در این باره گفتگو می‌کند. او خاطرنشان می‌کند که این اولین بار نیست دو کشور در شرایط تحریمی مبادله نفتی می‌کنند و پیش از این هم ایران فراورده‌های نفتی برای ونزوئلا ارسال کرده بود.

به باور او آمریکا قطعا نسبت به این موضوع بی‌واکنش نخواهد ماند، ولی واکنش‌های او نمی‌تواند مانع از انجام کار باشد. خطیبی ادامه می‌دهد: بنابراین بهترین کار این است که کشور‌های تحت تحریم در قالب کلوپ تحریمی‌ها به جای منتظر نشستن برای رفع تحریم‌ها در میان خودشان دادوستد کنند، چون ممکن است تحریم‌ها سال‌ها طول بکشد.
هرچند از نظر این نماینده سابق ایران در اوپک در گام‌های اول نباید منتظر نتایج خارق‌العاده بود. به گفته او کار با حجم کم و آورده ناچیز آغاز می‌شود، اما می‌تواند توسعه پیدا کند و به سایر کشور‌های تحریمی تعمیم پیدا کند.

او درباره چگونگی تسویه‌حساب در توافق جدید ایران و ونزوئلا نیز عنوان می‌کند: این که چطور با ونزوئلا تسویه‌حساب شود یک تصمیم فرادستگاهی است و قطعا نهاد‌هایی بیش از وزارت نفت درباره‌اش تصمیم می‌گیرند و عمل می‌کنند، اما شکل و روش آن اعلام و رسانه‌ای نمی‌شود.

منبع: ایران پترونت