اهمیت تشکیل اتحادیه اقتصادی تهران، آنکارا و بغداد

به گزارش می‌متالز، محمد حنون، سخنگوی وزارت تجارت عراق روز گذشته خبر داد که هیات عراق در همایش تجاری، سرمایه‌گذاری و پیمانکاری بغداد و آنکارا پیشنهاد ایجاد تشکل اقتصادی منطقه‌ای با حضور ترکیه، عراق و ایران را داده است.

پیشنهاد بغداد مبنی بر ایجاد یک تشکل اقتصادی بین سه کشور درحالی مطرح می‌شود که ایران و ترکیه دو بازیگر اصلی در بازار این کشور محسوب می‌شود. با این وجود این سوال مطرح می‌شود که هدف دولت الکاظمی از تشکیل این اتحادیه اقتصادی چیست و وجود آن چه منافعی را متوجه سه کشور خواهد کرد.

یحیی آل اسحاق رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق ضمن مثبت ارزیابی کردن تشکیل چنین تشکلی معتقد است در بسیاری از زمینه‌ها از جمله سرمایه‌گذاری مشترک و تشکیل هلدینگ‌های مشترک بین بخش‌های خصوصی سه کشور امکان همکاری بین تهران، آنکارا و بغداد وجود دارد. علی شریعتی عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی نیز هدف عراق را هدفمند کردن واردات خود به سمت تولید می‌داند و اعتقاد دارد که دولت عراق به نوعی به دنبال پیاده کردن استراتژی کشور عمان در منطقه است. مهرداد سعادت رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ترکیه هم می‌گوید میزان تجارت ایران و ترکیه رو به افزایش است، اما این نباید ما را به اشتباه بیندازد چراکه حجم تجاری دو کشور زیاد نیست.

آل اسحاق: ایران و ترکیه موافقت می‌کنند

یحیی آل اسحاق در مورد پیشنهاد بغداد در راستای تشکیل اتحادیه اقتصادی بین بغداد، استامبول و تهران گفت: پیشنهاد تشکیل اتحادیه اقتصادی بین ایران، ترکیه و عراق در جلسه بین نماینده‌های عراق و ترکیه مطرح شده است. این پیشنهاد می‌تواند مثبت باشد چرا که اقتصاد سه کشور باهم مکمل است و از نظر تامین، توزیع و مصرف با هم هم‌خوانی دارند و می‌توانند هلدینگ‌های سه جانبه‌ای را تشکیل دهند. این اتحادیه می‌تواند ظرفیت بسیار بالایی داشته باشد و سه کشور می‌توانند به جای تعارض وارد هماهنگی باهم شوند. به نظر کار خوبی است، ولی نیاز به عزم دارد تا ساختار آن مشخص شود؛ بنابراین همکاری این سه کشور می‌تواند منشا کار بزرگی باشد.

وی افزود: ممکن است در صورت تشکیل این اتحادیه همکاری‌ها به اشکال مختلف باشد برای مثال می‌توانند تعیین تعرفه ترجیحی، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، همکاری در حوزه‌های کشاورزی، ترانزیت و حمل و نقل، تولید مشترک همکاری اقتصادی خود را پیش ببرد و می‌تواند در حوزه‌های صنعت، کشاورزی و خدمات بازرگانی باشد.

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق تصریح کرد: به نظر من مسوولین کشورمان هم با این موضوع موافق باشند، کار درستی است و شرکت‌های مشترک سه جانبه می‌تواند توسط بخش خصوصی سه کشور ایجاد شود تا سرمایه‌گذاری مشترک شکل بگیرد. این پیشنهاد قبلا از طرف ما هم به صورت جسته و گریخته مطرح بوده است. واکنش ترک‌ها هم علی القاعده باید به این موضوع مثبت باشد چرا که منطق اقتصادی دارد. دیگر کشور‌های همسایه هم ممکن است از تشکیل این اتحادیه تحت تاثیر قرار بگیرند.

وی ادامه داد: اساسا همکاری‌های منطقه‌ای اقتصادی، یکی از مدل‌های جهانی است. در سیستم مدیریت اقتصادی دنیا این موضوع پذیرفته شده که همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای می‌توانند بسیار مفید باشند و سریع‌تر از پیمان‌های غیرمنطقه‌ای است چراکه مزایا، چالش‌ها و فرصت‌های کشور‌ها در یک منطقه به صورتی است که می‌تواند کمک‌کننده باشد. این دست از همکاری‌ها می‌تواند علاوه بر حوزه‌های اقتصادی می‌تواند در حوزه‌های سیاسی و امنیتی هم می‌تواند نقش داشته باشد. یعنی سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مشترک می‌تواند در حوزه‌های مختلف منافع ملی کشور‌ها از جمله سیاسی، امنیتی و توسعه‌ای کمک‌کننده باشد.

شریعتی: بغداد استراتژی عمان را دنبال می‌کند

علی شریعتی در این باره اظهار کرد: در سطوح مختلف مانند سفر افرادی مانند مقامات امارات به عراق یا قرارداد این کشور با توتال فرانسه و جذب سرمایه‌گذاری خارجی نشان می‌دهد که در دیپلماسی جدید عراق می‌خواهند استراتژی عمان را در منطقه پیاده کنند. عراق می‌خواهد بگوید که ما با هیچکس دشمن نیستیم و به هر کسی که به مردم و اقتصاد ما کمک کند، خیر مقدم می‌گوییم و مغتنم می‌دانیم. این سیاست آقای الکاظمی در عراق است. البته چند فرق مهم با عمان دارد که از این میان می‌توان به فساد گسترده میان مقامات دولتی اشاره کرد. علاوه بر این در عراق انشعاب داخلی وجود داشته و تقسیم قدرت در آن وجود دارد که نمی‌گذارد به انسجام برسد. اگر این فاکتور‌ها وجود نداشت عراق می‌توانست با این استراتژی از عمان قوی‌تر شود.

وی افزود: عراق سعی می‌کند با جمعیت جوان و کشور‌های مصرف‌گرای خود سعی می‌کنند که در کریدورها، اتحادیه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها حضور داشته باشند. بازار عراق محل رقابتی میان ایران و ترکیه است. شرایط اقتصادی ترکیه هم به شکلی است که با توجه به کاهش غییرعادی ارزش لیر، ترکیه بسیار به رشد اقتصادی و گردش مالی نیاز دارد. ما هم در شرایطی هستیم که نیاز زیادی به تعامل با بزرگترین بازار مصرفی منطقه یعنی عراق داریم.

عضو اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: استراتژی عراق این است که سعی کند واردات خود را هدفمند کرده و منجر به تولید کند. یک روزی درآمد ما ده برابر عراق بود، ولی با توجه به اینکه این کشور تحت تحریم نیست شاید درآمد سرانه آن ده برابر ایران است. چراکه ما نمی‌توانیم نفت صادر کنیم و آن‌ها می‌توانند. به هرحال باید این پول را خرج کنند. قطعا هدف عراق از این پیشنهاد این است که بتواند منافع حداکثری برای کشور خود فراهم کند. این درسی است که عراق که همسایه ما است، تعامل و آشتی با دنیا را به ما یاد می‌دهد تا ما هم بتوانیم با دنیا آشتی کرده و حق خود را از منطقه و دنیا بگیریم.

وی خاطرنشان کرد: عراق یک کشور مصرفی است که تمایل آن به صنایع غذایی، صنایع شیمیایی و صنایع ساختمانی است. عراق می‌خواهد با این اتحادیه می‌خواهد تولید را در کشور خود توسعه دهد. هرگونه تعامل منطقه‌ای با کشور‌ها به شرط اینکه طرفین آمادگی آن را داشته و بتوانند از آن استفاده کنند مفید است. یعنی مانند توافق ما با کشور‌های حوزه CIS نباشد که ما زیرساخت‌های لازم را برای آن نداریم. اگر بخواهیم این اتحادیه یک بازی برد-برد شود، ترکیه می‌تواند در حوزه پتروشیمی ما کند که بسیار هم علاقه‌مند است و ما نیز می‌توانیم از حوزه پوشاک ترکیه استفاده کنیم.

این کارشناس بازار عراق گفت: توافقات منطقه‌ای همیشه توافقات خوبی است، در دولت جدید گام‌های خوبی برای حل مشکل توافقات ما با پاکستان برداشته شده است. از آنجا که ایران یک کشور تولیدی و قدرتمند بوده و ترکیه هم صادرات‌محور است. حضور این دو کشور از نظر قدرت تولیدی و همچنین سبد و وزن محصولات تولیدی در یک اتحادیه اقتصادی می‌تواند منطقه را تحت تاثیر قرار دهد که شاید متمایل باشند به این اتحادیه بپیوندند. ولی متاسفانه در منطقه ما به دلیل اینکه رویکرد‌های سیاسی کشور‌ها بسیار تغییر پیدا می‌کند، توافقات اقتصادی چندان پایدار و بلندمدت نیست برای مثال می‌توان به اکو اشاره کرد.

شریعتی در پایان بیان کرد: آرزوی ما این است که بتوانیم با رعایت اصول حاکمیتی، به زودی به آشتی و تعامل با دنیا رسیده ووضعیت معیشت مردم را بهبود داده و حق خود را از بازار‌های بین‌المللی بگیریم.

سعادت: رشد تجارت با ترکیه نباید ما را به اشتباه بیاندازد

مهرداد سعادت در مورد آخرین وضعیت تجاری ایران و ترکیه اظهار کرد: از صحبت‌هایی که بین آقای چاوش اوغلو و آقای امیرعبدالهیان انجام شده، شنیده شده که دو طرف انتظار دارند دوباره روابط دو کشور از نو بازسازی شود. دکتر امیرعبدالهیان گفته‌اند که ما هیچ سقفی برای روابط با ترکیه قرار نخواهیم. این نشان از این موضوع دراد که دو طرف متمایل به بهبود روابط هستند.

وی افزود: نسبت به سال‌های گذشته میزان تجارت ایران و ترکیه رشد داشته، اما این رشد موضوع شگفت‌انگیزی نیست چرا که در سال‌های گذشته میزان تجارت دو کشور بسیار کم بود و مقایسه با این سال‌ها نباید ما را به اشتباه بیاندازد. میزان رشد تجارت بین دو کشور در سه ماهه اول حدود ۵۰ درصد بود که الان به ۶۰ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال گذشته رسیده است. سال گذشته صادرات ما به ترکیه ۲ میلیارد دلار بود که امسال ۶۰ درصد افزایش را تجربه کرده است.

رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه اظهار داشت: هنوز تجارت ایران و ترکیه به جایگاه اصلی خود نرسیده که تاثیر کاهش ارزش لیر در آن تاثیر زیادی داشته باشند. زمانی می‌توان روی تاثیر کاهش ارز لیر حرف زد که دست کم حجم تجارت بین دو کشور ۱۵ میلیارد دلار رسیده باشد. مشکل تجارت دو کشور ارزش لیر نیست بلکه مسائل کلان تری است.

منبع: پایگاه خبری تحلیلی تجارت بین الملل (اگزیم نیوز)