غبار انحصار بر ورق فولادی

به گزارش می‌متالز، آمار معاملات ورق گرم (B، C و HR) در سال جاری نشان می‌دهد از ابتدای امسال تا پایان هفته نخست آذر ماه، دو میلیون و ۵۱۷ هزار تن ورق گرم در بورس کالا عرضه شده که در مقابل آن دو میلیون و ۱۴۳ هزار تن تقاضا داشته و به میزان یک میلیون و ۸۳۵ هزار تن نیز مورد معامله قرار گرفته است. در بازار ورق امسال علاوه بر فولاد مبارکه، شرکت‌های فولاد گیلان، نورد و لوله اهواز، فولاد کاویان و نورد، فولاد خرم‌آباد و تولید قطعات فولادی نیز حضور گسترده‌ای داشتند. اگر این شرکت‌ها را در نظر نگیریم، در مدت یاد شده فولاد مبارکه یک میلیون و ۸۶۵ هزار تن ورق گرم خود را در بورس کالا عرضه کرده که در مقابل آن، دو میلیون و ۱۰۰ هزار تن تقاضا وجود داشته و یک میلیون و ۷۹۸ هزار تن از آن به فروش رفته است. در حالی که مطابق با گزارش ماهانه منتشر شده فولاد مبارکه در سامانه کدال، این شرکت در هفت ماه امسال، دو میلیون و ۲۷۶ هزار تن ورق گرم به فروش رسانده است. حال، اگر آمار معاملات ورق تا پایان مهر ماه مطابق با گزارش کدال مبارکه را بررسی کنیم، مشخص خواهد شد فولاد مبارکه در هفت ماه امسال یک میلیون و ۳۶۵ هزار تن ورق گرم را در بورس کالا عرضه کرده است. این یعنی ۹۱۱ هزار تن ورق گرم مبارکه در بورس کالا عرضه نشده است. در حالی که در این مدت یک میلیون و ۶۵۱ هزار تن تقاضا برای ورق فولاد مبارکه در بورس کالا وجود داشت و مبارکه با عرضه ۳۰۰ هزار تن از ۹۰۰ هزار تن ورق فروخته شده و عرضه نشده خود در بورس می‌توانست تمام تقاضای بازار را پوشش دهد! نکته قابل توجه در خصوص عرضه ورق گرم در هفت ماه امسال این است که به غیر از فولاد مبارکه، دیگر تولیدکنندگان ورق گرم ۶۴۰ هزار تن محصول خود را در بورس کالا عرضه کردند که تنها ۴۰ هزار تن تقاضا داشت و ۳۵ هزار تن از آن به فروش رفت، اما نکته جالب‌تر آن است که عمده این تولیدکنندگان ورق (به جز یک شرکت) از نظر مواد اولیه ورق یعنی اسلب به نوعی به فولاد مبارکه وابسته هستند و باید مواد اولیه خود را از گروه فولاد مبارکه تامین کنند.

عرضه ورق گرم وارداتی در حالی به مبارکه واگذار شده که به نوعی می‌توان تقاضای باقی‌مانده را هم از فولاد مبارکه و هم از دیگر شرکت‌ها تامین کرد. هر چند که ظرفیت‌های خالی بسیاری در صنایع پایین‌دست ورق گرم فولاد به ویژه حوزه لوله و پروفیل وجود دارد. ناگفته نماند که مشکل بسیاری از تولیدکنندگان با میزان عرضه نیست بلکه مدیریت توزیع است. همچنین یکه‌تازی این شرکت در بورس کالا در سال‌های اخیر باعث شده متقاضیان به سایر تولیدکنندگان ورق گرم اعتماد نداشته باشند و عرضه این شرکت‌ها بدون معامله رینگ بورس را ترک کند. در همین حال ممکن است ورق وارداتی بتواند بخشی از تقاضا را پوشش دهد، اما نمی‌تواند افزایش قیمت بی‌رویه ورق را جبران کند. قیمت ورق گرم مبارکه در فروردین ماه سال گذشته ۵۵ هزار و ۴۶۶ ریال به ازای هر کیلوگرم بود؛ در حالی که در عرضه سوم آذر ماه سال جاری، این قیمت به ۱۹۹ هزار و ۷۱۰ ریال به ازای هر کیلوگرم رسید؛ بنابراین رشد ۲۶۰ درصدی را در قیمت ورق گرم تنها طی ۱۸ ماه شاهد بودیم و به همین دلیل مصرف‌کنندگان از تامین نقدینگی لازم برای خرید ورق برخوردار نیستند و این موضوع سبب شده ظرفیت فعال شرکت‌ها روز به روز کاهش یابد.

به طور قطع، بخشی از این افزایش قیمت را می‌توان در مهندسی عرضه و مدیریت آن، به ویژه هنگامی که تقاضا زیاد است، مشاهده کرد. همچنین در متقاضیان ورق فولادی نیز همان‌طور که بار‌ها از سوی تولیدکنندگان به‌نام مطرح شد، شبهه وجود دارد. ممکن است عرضه زیاد ورق گرم بتواند تقاضای بازار را پوشش دهد و قیمت‌ها را تثبیت کند؛ اما انحصار در بازار را عمیق‌تر و وابستگی مصرف‌کننده را به یک عرضه‌کننده خاص عمیق‌تر خواهد کرد که نظارت شدید دولت را بر عرضه می‌طلبد. همچنین دولت به جای آنکه مدیریت عرضه را به صورت انحصاری به یک شرکت واگذار کند، ذره‌بین نظارتی خود را روی تقاضا که مشخص نیست از سوی چه کسانی در بازار مصرف التهاب ایجاد می‌شود، متمرکز سازد. ضمن اینکه دولت باید مدیریت واردات را به خود متقاضیان واگذار کند. این متقاضیان نیز می‌توانند با تشکیل یک کنسرسیوم وارداتی به صورت متمرکز، ورق مورد نیاز صنایع را از طریق واردات تامین کنند تا انحصار از دست یک شرکت خارج شود.

یادداشت: سعید فتاحی منش

منبع: فلزات آنلاین