مدیریت ریسک سهامداران و دارایی‌ها با تأسیس «بانک تسویه»

به گزارش می‌متالز، به تازگی مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار از تاسیس بانک تسویه خبر داد. موضوعی که به عنوان راه حل برای پرداخت نشدن سود مجامع سالانه از طریق سجام توسط ناشران مطرح شده است. یادآور می‌شود، سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر متولی بازار سرمایه توافق‌هایی در این خصوص با بانک مرکزی کرده است. برای تحقق این موضوع و تاسیس بانک تسویه، قرار شده شرکای سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به کمک بانک مرکزی «بانک تسویه» را تاسیس کنند.

افزایش مخاطبان بازارسرمایه با استقرار طرف معامله مرکزی

در همین راستا، کارشناس مسوول مدیریت برنامه‌ریزی و توسعه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی (سمات) بیان کرد: با توجه به ضرورت فراهم کردن بستر مناسب به منظور عملیاتی شدن واگذاری سهام عدالت به بیش از ۵۰ میلیون نفر از واجدان شرایط این دسته از سهام، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان امین بازار سرمایه و مسوول تامین زیرساخت این بازار نیازمند فراهم‌آوری برخی از مقدمات و تبیین همکاری دقیق با بانک مرکزی است.

مسعودرضا عباسی، نقش آفرینی بانک مرکزی را در تسهیل عملیات زیرساخت سهام عدالت و تاسیس نهاد‌های راهگشای مشترک در حوزه بازار پول و سرمایه کشور ضروری دانست و گفت: استقرار طرف معامله مرکزی در بازار‌های مالی برای پوشش ریسک‌ها یک اصل و ضرورت انکارناپذیر است و با افزایش مخاطبان بازار سرمایه از نزدیک به ۱۰ میلیون نفر به حدود ۶۰ میلیون نفر، ایجاد طرف معامله مرکزی امری حیاتی است.

وی تصریح کرد: از سوی دیگر هزینه مالی و زمانی تبادلات در یک سیستم که می‌تواند منجر به ریسک‌های اعتباری و زیر سوال بردن حسن شهرت نهاد امین بازار شود ضرورت تاسیس نهادی همچون بانک تسویه که به عنوان عضو اتاق پایاپای بانک مرکزی توانایی تسویه وجوه را به صورت منفرد دارا است را مشخص می‌سازد.

بانک تسویه چیست؟

کارشناس مسوول مدیریت برنامه‌ریزی و توسعه (سمات) توضیح داد: در بازار‌های مالی جهان نهادی تحت عنوان «بانک تسویه» ایفای نقش می‌کند. از وظایف این بانک می‌توان به تسویه معاملات در تمامی اوراق اعم از سهام، اوراق قرضه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و انجام عملیات پرداخت سود تمامی اوراق و صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد.

عباسی افزود: مثال بارز این نهاد در دنیا گروه یوروکلیر است. شرکتی که به عنوان بانک سپرده‌گذاری و تسویه کلیه خدمات زیرساختی، مدیریت ریسک و نظارت بر اعضا، انتقال وجوه و راهبری خدمات پیش و پس از معامله را انجام می‌دهد.

وی تصریح کرد: در ایران نیز قابلیت ایفای این نقش توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وجود دارد. این شرکت علاوه بر حضور در بازار سرمایه به عنوان یگانه نهاد ثبت و امانت داری، در حال حاضر از زیرساخت قدرتمند و متنوعی به منظور پایاپای و تسویه معاملات کلیه بازار‌ها (سرمایه و پول) برخوردار است.
عباسی بیان کرد: حضور شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان عضوی از اتاق پایاپای بانک مرکزی می‌تواند زمینه اجرایی شدن این نهاد جدید (بانک تسویه) در بازار مالی کشور را فراهم آورد.

مزیت تاسیس بانک تسویه

کارشناس مسوول مدیریت برنامه‌ریزی و توسعه (سمات) با اشاره به مزایای راه اندازی این نهاد، گفت: کاهش ریسک عملیاتی و هزینه مبادلات با دسترسی به زیرساخت‌های دریافت و پرداخت شبکه بانکی و حرکت در جهت ایفای نقش متولی گری دارایی (کاستودین) برای اولین بار در بازار‌های مالی ایران، یکی دیگر از مزیت‌های تاسیس بانک تسویه است.

وی با اشاره به مشکلات موجود در خصوص واریز سود سهام به خصوص سهام عدالت سهامداران بیان کرد: در حال حاضر با سمات به عنوان یک مشتری عادی بانک رفتار شده و این شرکت هیچ گونه دسترسی مستقیمی به سامانه‌های دریافت و پرداخت ندارد. این امر مشکلاتی را برای انتقال وجوه به حساب سهامداران ایجاد خواهد کرد و نارضایتی‌هایی را برای طرفین پرداخت هم به واسطه زمان دسترسی به وجوه هم به واسطه هزینه مالی انتقال وجوه و درنهایت ریسک‌های عملیاتی وارد بر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در بر خواهد داشت.

بانک‌های تسویه در بازار‌های جهانی

عباسی اظهار کرد: مناسب است سمات تنها برای دریافت و پرداخت وجوه و امر تسویه مشابه یک بانک دیده شود، اما بانکی که هیچ گونه اختیاراتی مانند بانک‌های تجاری نداشته باشد (تامین تسهیلات یا دریافت سپرده‌های پولی و...) و تنها در حوزه تسویه از اختیاراتی شبیه بانک‌های عضو اتاق پایاپای بانک مرکزی برخوردار باشد.

وی یادآور شد: در سایر کشورها، بانک‌های تسویه نیز با همین رویکرد تاسیس می‌شوند و شاید نظر به مشکلات عدیده سهام عدالت که پیش روی ما است این نقطه عطفی باشد تا برای نخستین بار بانک تسویه در کشور با محوریت سمات تاسیس شود.

منبع: پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)