پشت‌پرده مخالفت‌ها با «اینماد» چیست؟ / پای ۹۰ هزار میلیارد تومان معامله غیرقانونی رمزارز در میان است

به گزارش می‌متالز، اینماد (E-Namad) یا نماد اعتماد الکترونیکی یک نماد است که از طرف مرکز توسعه تجارت الکترونیک به وب‌سایتی‌ها داده می‌شود که دارای ضوابط مشخص و از پیش تعیین شده‌ای باشند و این لوگو فقط به وب‌سایت‌های فروشگاهی تعلق می‌گیرد. مهمترین مزیتی که این نماد دارد، جلب اعتماد کاربر است. در واقع وب‌سایتی که دارای اینماد است متعهد است که رضایت کاربر را در خرید اینترنتی جلب نماید و به تعهدات خود عمل کند.

طی سال‌های اخیر که کلاهبرداری در فروش‌های اینترنتی زیاد شد و عرضه و فروش کالا‌های غیرمجاز و قاچاق هم در فضای مجازی تشدید گردید، از مجاری قانونی مثل مصوبه شورای امنیت کشور، مقررات مبارزه با پولشویی و قانون پایانه‌های فورشگاهی، ارائه درگاه‌های پرداخت اینترنتی (اعم از شرکت‌های PSP و پرداختیار) به داشتن اینماد به عنوان مجوز کسب‌و‌کار‌های اینترنتی الزامی شد و این تکلیف قانونی از اواخر سال ۱۳۹۸، در مورد شرکت‌های PSP (درگاه مستقیم) اجرایی شده است، اما در مورد پرداختیار‌ها (درگاه واسط)، با توجه به شرایط خاص و لزوم ایجاد برخی زیرساخت ها، این مساله تا سال ۱۴۰۰ به تاخیر افتاد تا اینکه شاپرک تیرماه سال جاری طی ابلاغیه‌ای شرکت‌های پرداخت‌یار را موظف کرد که از این پس صرفاً به متقاضیانی که دارای مجوز نماد اعتماد الکترونیکی و یا همان اینماد هستند، درگاه پرداخت اینترنتی ارائه کند.

علیرغم اینکه بیش از دو سال از هشدار‌های بانک مرکزی و شاپرک به پرداخت یار‌ها گذشته بود، اما پرداخت یار‌ها در تیرماه امسال پس از ابلاغ مصوبه شاپرک اعتراض گسترده‌ای نسبت به این مساله کردند تا جایی که از معاونت حقوقی ریاست جمهوری هم استعلام کردند که آیا اجباری شدن اینماد برای درگاه‌های پرداخت قانونی هست یا نه، که پاسخ معاونت حقوقی ریاست جمهوری به این استعلام قانونی بودن این الزام بوده است.

با این حال شاپرک باز هم مهلت چند باره‌ای به پرداخت یار‌ها برای اجرای این مصوبه قانونی داد و در نهایت سوم آذرماه سال جاری اعلام کرد که پرداخت یار‌ها مجوز ارائه درگاه پرداخت به کسب و کار‌های جدید که فاقد اینماد هستند، ندارند.

ولی این بار هم پرداخت یار‌ها شروع به اعتراض کردند و حتی از برخی نمایندگان مجلس هم کمک گرفتند تا بگویند، این الزام قانونی منجر به تعطیلی کسب و کار‌های خرد و استارتاپ‌ها می‌شود، ولی نکته جالب اینکه بیش از آنکه اعتراض‌ها از جانب کسب و کار‌ها بلند شود، سروصدای پرداخت یار‌ها بلند شد. این در حالی است که با هماهنگی بانک مرکزی و مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صمت، فرآیند اخذ اینماد بسیار ساده سازی شد و در کمتر از ۲۴ ساعت این نشان اعتماد به کسب و کار‌های جدید داده می‌شود. ضمن اینکه اینماد بدون ستاره هم برای کسب و کار‌های خیلی کوچک که در ماه کمتر از ۵۰ میلیون تومان تراکنش دارند، راه اندازی شد تا در چند دقیقه و غیرحضوری نشان اینماد بدون ستاره را اخذ کنند.

همه این سروصدا‌ها در حالی است که اعلام شد، کسب و کار‌های جدید فعلا ملزم به دریافت اینماد هستند، نه کسب و کار‌هایی که قبلا درگاه پرداخت دریافت کرده بودند؛ بنابراین درگاه‌های پرداخت قدیمی که نشان اینماد ندارند، در این مرحله غیرفعال نمی‌شوند.

اما با همه این تفاسیر، هنوز برخی پرداخت یار‌ها دست از اعتراض نکشیدند و در تلاش برای مقابله با این اقدام مثبت بانک مرکزی و وزارت صمت هستند تا بار دیگر جلوی اجرای این دستور اعتمادساز را بگیرند. چرا؟

پیگیری‌ها از پشت پرده برخی از این اعتراض ها، زوایای پنهانی را آشکار ساخته است.

پرداخت یار‌ها مجوز فعالیت را از سال ۹۷ برای ارائه خدمات پرداخت به کسب و کار‌های کوچک دریافت کردند که در حال حاضر بیش از ۷۰ پرداخت یار فعال داریم و تعدادی هم غیرفعال هستند. چون پرداخت یار‌ها غیر مستقیم زیر نظر بانک مرکزی بودند، به تدریج برخی از این پرداخت یار‌ها اقدام به ارائه خدمت به برخی فعالیت‌های غیرقانونی از جمله پولشویی هم می‌کردند، تا اینکه در شهریور سال ۹۹ اعلام شد، باید مکانیزم تسویه پرداخت یار‌ها زیر نظر شاپرک باشد و در همین راستا ۳۷ هزار درگاه غیرمجاز آن‌ها بسته شد.

لازم به ذکر است که در حال حاضر بیش از ۷۰۰ هزار درگاه پرداخت ثبت شده در کشور داریم که حدود ۵۰ هزار درگاه فعال است و مابقی غیرفعال هستند. البته امکان سوء استفاده از این درگاه‌های غیرفعال وجود دارد و در برابر بسته شدن این درگاه‌های غیرفعال بعضاً مقاومت می‌شود.

ماجرای مخالفت برخی پرداخت یار‌ها با الزامی شدن اینماد برای ارائه درگاه پرداخت وقتی شنیدنی می‌شود که بدانیم، گردش مالی بیش از ۷۰ پرداخت یار فعال در ۸ ماه ابتدایی سال جاری بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده و بیش از ۹۰ درصد این گردش مالی مربوط به معاملات غیرقانونی رمزارزهاست و با نرخ کارمزد ۱ تا ۲ درصدی که پرداخت یار‌ها از این معاملات دریافت می‌کنند، پای حدود ۲ هزار میلیارد تومان سود بادآورده در میان است.

حال با ابلاغیه جدید شاپرک، امکان ارائه خدمت برخی از این پرداخت یار‌ها به کسب و کار‌های جدیدی که قصد ورود به معاملات غیرقانونی رمزارز را دارند وجود ندارد، و در حالی که بازار رمزارز در حال گسترش است، دست این پرداخت یار‌ها از رسیدن به سود‌های جدید کوتاه می‌شود، البته برخی از این پرداخت یار‌ها نگران هستند که فعالیت درگاه‌های پرداخت قدیمی هم که اینماد ندارند و الان در حوزه معاملات غیرقانونی رمزارز فعالیت دارند، متوقف شود و سود‌هایی که طی این سال‌ها می‌گرفتند هم منتفی گردد.

لازم به ذکر است که برخی از پرداخت یار‌ها در فرایند ارائه خدمت به معاملات غیرقانونی رمزارز تخلفاتی را هم انجام می‌دهند، مثلاً در حالی که تسویه آنی در نظام پرداخت اینترنتی ممنوع است، برخی از این پرداخت یار‌ها برای معاملات رمز ارز‌ها تسویه آنی انجام می‌دهند.

طبق اعلام معاونت پیشگیری از جرم قوه قضائیه، میزان تخلفات و جرائم کسب‌و‌کار‌های اینترنتی دارای اینماد که از شرکت‌های خدمات پرداخت (PSP) درگاه پرداخت اینترنتی اخذ کرده‌اند، به مراتب کمتر از کسب‌وکار‌های فاقد اینماد است که از درگاه‌های پرداخت اینترنتی پرداختیار‌ها استفاده می‌کنند.

وزیر صمت هم در نامه اخیر خود به روسای دولت و مجلس تاکید کرد: به استحضار می‌رساند نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد) مجوز فعالیت کسب و کار‌های اینترنتی (از جهت رعایت الزامات قانون تجارت الکترونیکی) است که در راستای ساماندهی کسب و کار‌ها در فضای مجازی، حمایت و توسعه فعالیت‌های قانونمند، جلوگیری از بروز تخلفات و جرائم و حفظ حقوق مصرف کننده، از سال ۱۳۹۵ به تصویب هیات مقررات زدایی و بهبود محیط کسب و کار (مرجع احصای مجوز‌های کسب و کار) رسیده است.

منبع: خبرگزاری تسنیم