سهم ۶۵ درصدی اعتبارات آموزش وپرورش از مصارف بودجه/ مرکز پژوهشها: تغییرات لایحه موجب ابهام در برنامه‌های عملیاتی شد

به گزارش می‌متالز، اعتبارات آموزش وپرورش در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ با احتساب اعتبارات ردیف‌های متفرقه با افزایش ۱۳.۴۸ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ به مبلغ ۱۷۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. به تبع این رشد، سهم اعتبارات آموزش وپرورش از مصارف بودجه عمومی دولت ۶۵.۱۱ درصد است. این عدد در سال گذشته ۶۱/۸ درصد بوده است. از مبلغ افزایش یافته ۲۵ هزار میلیارد تومان مربوط به اجرای طرح رتبه بندی معلمان و ۱۶ هزار میلیارد تومان مربوط به پاداش پایان خدمت بازنشستگان است. جمع اعتبارات امور آموزش وپژوهش نیز در سال ۱۴۰۱ برابر با ۱۹۳ هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال ۱۴۰۰ مجموعاً ۲۷ هزار میلیارد تومان، معادل ۱۷ درصد، افزایش داشته است.

در لایحه بودجه ۱۴۰۱ با کاهش چشمگیر بودجه برخی از اعتبارات برنامه‌های کیفیت بخشی مواجه هستیم. برای مثال می‌توان به افت ۴۲ درصدی برنامه «توسعه و ارتقای تربیت بدنی، ورزش و سلامت دانش آموزان» و کاهش ۶۴ درصدی اعتبار «برنامه پرورشی، امور تربیتی، توانمندسازی و غنی سازی اوقات فراغت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دانش آموزان» اشاره کرد. همچنین در لایحه بودجه اعتبارات مربوط به دو برنامه توانبخشی و آموزش حرفه‌ای دانش آموزان با نیاز‌های ویژه حذف شده است.

از دیگر ایرادات و اشکالات لایحه بودجه ۱۴۰۱ می‌توان به تشتت در برنامه پژوهش‌های علمی، کاربردی، فناوری و فن آفرینی اشاره کرد. در حال حاضر ذیل آموزش وپرورش ۱۰ دستگاه اعتبار برنامه پژوهش‌های علمی، کاربردی، فناوری و فن آفرینی گرفته اند. در حالی که برخی از این دستگاه‌ها کاملاً اجرایی بوده و فعالیت پژوهشی ندارند و توان تخصصی پژوهشی آموزش وپرورش در دو نهاد تخصصی پژوهشی با عنوان «سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی» و «پژوهشگاه مطالعات آموزش وپرورش» متمرکز شده است.

در همین خصوص مرکز پژوهش‌های مجلس معتقد است، سطحی نگری در اجرای سند تحول بنیادین از مسیر برنامه‌های بودجه، افزایش نامتعارف اعتبارات عمرانی آموزش وپرورش از محل فروش و اجاره اماکن آموزشی، کاهش سهم واریزی دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان و از سویی رشد ۷۰ درصدی درآمد‌های اختصاصی دانشگاه فرهنگیان از محل کسر ۴۵ درصدی از حقوق و مزایای دانشجو معلمان برخلاف سال گذشته که به ۲۰ درصد کاهش یافته بود، از ایرادات لایحه بودجه ۱۴۰۱ است.

هرچند تغییرات لایحه بودجه ۱۴۰۱ موجب ابهام و عدم شفافیت در برنامه‌های عملیاتی شده و به علت در اختیار نداشتن اطلاعات مربوط به مقدار جامعه هدف در هر برنامه و دستگاه، به هیچ وجه نمی‌توان علت افزایش و کاهش اعتبارات دستگاه‌ها را رصد و رهگیری کرد، درخصوص اصلاحات لایحه بودجه پیشنهاد‌های ذیل ارائه شده است:

1. اختصاص بخشی از اعتبارات مربوط به قیر رایگان موضوع بند «ز» تبصره «۱» می‌تواند به رفع نیازمندی‌های آموزش وپرورش کمک نماید. از آنجایی که سهم هریک از دستگاه‌های ذیل بند «ز» تبصره «۱» مشخص نشده است این امر می‌تواند در تخصیص اعتبارات مذکور، دستگاه‌های مذکور را دچار مشکل نماید؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود به روال قانون بودجه سال ۱۴۰۰، سهم هریک از دستگاه‌های مذکور مشخص شود.
2.  به جهت ایجاد انگیزه در مدارس برای جمع آوری کتب درسی مستعمل، دفترچه و مجلات مصرفی در پایان هر سال تحصیلی موضوع تبصره «۹» بند «د» پیشنهاد می‌شود معادل ۱۰۰ درصد منابع حاصله پس از مبادله موافقتنامه با سازمان برنامه و بودجه کشور جهت پرداخت سرانه مدارس مربوطه به حساب آن‌ها واریز شود.
3.  در ردیف متفرقه شماره ۵۳ ـ ۵۳۰۰۰۰ بخش مصارف با عنوان «وزارت آموزش وپرورش ـ توسعه عدالت آموزشی، نوسازی و مقاوم سازی و خرید تجهیزات برای مدارس روستایی ـ موضوع وصول مالیات بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه نیرو‌های مسلح و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) ـ ماده (۷۸) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲)»، منابع درآمدی مذکور به عدد ۶.۶۶۰ میلیارد ریال کاهش یافته و روشن نیست که مابقی اعتبارات درآمدی که در کل ۸.۴۸۴ میلیارد ریال است، در چه ردیف مصرفی قرار گرفته است.
4.  بنابر آنچه از بند «ی» تبصره «۹» برمی آید معلمان می‌توانند تا سن ۶۵ سالگی ادامه خدمت نمایند، اما آنچه دستگاه را مکلف به بازنشسته کردن آن‌ها می‌نماید این است که سنوات خدمتی آن‌ها به ۳۵ سالگی می‌رسد؛ بنابراین تمرکز بند مذکور بر سن معلمان عملاً مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه باید به مؤلفه سنوات خدمت نیز اشاره شود. ازاین رو پیشنهاد می‌شود عبارت «بدون در نظر گرفتن سنوات خدمت» قبل از عبارت «تا سن ۶۵ سالگی» و همچنین عبارت «شاغل در مدرسه» بعد از واژه «معلمان» قرار گیرد.
5.  در بند «ج» تبصره «۱۱» فضا‌های آموزشی، تربیتی و ورزشی وزارت آموزش وپرورش نیز به عنوان مصادیق اعطای زمین از سوی وزارت راه و شهرسازی برای طرح‌های مسکن مهر، مسکن ملی و طرح‌های بازآفرینی شهری در مناطق کم برخوردار قرار گیرد.
6.  با توجه به تشکیل سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک پیشنهاد می‌شود همه ردیف‌های بودجه‌ای مرتبط با تعلیم و تربیت کودک ذیل این سازمان تجمیع شود، بر این اساس بایستی ردیف‌های بودجه‌ای ذیل ستاد وزارت آموزش وپرورش و نهاد ریاست جمهوری جمعاً به مبلغ ۴۲ میلیارد تومان در این سازمان با ردیف ۱۲۷۵۹۷ تجمیع شوند.
7.  با وجود ماده (۲۰) قانون تأسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی وپرورشی غیردولتی مبنی بر اخذ سالیانه معادل چهار درصد (%۴) از شهریه دریافتی توسط مراکز آموزشی وپرورشی غیردولتی برای مناطق محروم و کم برخوردار، ردیف درآمدی برای آن در نظر گرفته نشده است که پیشنهاد می‌شود یک ردیف درآمدی ذیل سازمان مدارس غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی ایجاد و منابع حاصل از آن صرف کیفیت بخشی به آموزش وپرورش غیردولتی مناطق محروم و کم برخوردار شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم