سهم 42 درصدی بورس کالا در بازار سرمایه ایران

در ابتدای این گفت‌وگو وی شاخص‌های بازار در سال گذشته، اقدامات و نتایج راهبردی در سال 1395 و برنامه‌های پیش روی این نهاد مالی را شرح داد و عنوان کرد مجموع معاملات بورس کالای ایران در سال گذشته برابر با 81 هزار و 721 میلیارد تومان بود همچنین 33 میلیون و 34 هزار تن از انواع مختلف محصولات در این بازار مورد داد و ستد قرار گرفت.

این ارقام نشان می‌دهد که معاملات بورس کالای ایران به نسبت مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزن 26 درصد و از لحاظ ارزش 73 درصد رشد داشته است. وی در ادامه افزود: در سال گذشته ارزش کل معاملات در بورس و اوراق بهادار کشور متشکل از 4 بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی به 159.9 هزار میلیارد تومان بالغ شده که از این بین سهم بورس کالای ایران یعنی 81.7 میلیارد تومان برابر با 42 درصد از کل حجم معاملات است که بیشترین حجم معاملاتی به شمار آمده همچنین نشان می‌دهد که این نهاد مالی در رقابت با سایر بورس‌های زیرمجموعه بورس و اوراق بهادار، گوی سبقت را از سایر نهادهای مالی ربوده است. این در حالی است که 37 هزار میلیارد تومان معادل 45 درصد از ارزش معاملات به بازار فیزیکی و 44 هزار و 600 میلیارد تومان معادل 55 درصد به بازار اوراق بهادار باز می‌گردد. مدیرعامل بورس کالای ایران درخصوص معاملات فیزیکی در این بازار عنوان کرد: در سال گذشته 42 درصد از حجم معاملات فیزیکی در بورس کالا معادل 157 هزار میلیارد ریال به معاملات سلف و 58 درصد باقی مانده معادل 214 هزار میلیارد ریال به معاملات نقدی باز‌گشته است. این ویژگی نشان می‌دهد نگاه اصلی بورس کالا در ابتدا بر داد‌و‌ستد نقدی کالاهای عرضه شده قرار داشته ولی درخصوص معاملات سلف می‌توان به این نکته اشاره کرد که تنها در چارچوب معاملاتی (بدون استفاده از ابزارهای مالی نوین) واحدهای تولیدی و صنعتی 157 هزار میلیارد ریال در سال گذشته در بورس کالای ایران تامین مالی شده‌اند. از این حجم 74 درصد به محصولات صنعتی و معدنی، 21 درصد محصولات پتروشیمی، 5 درصد محصولات کشاورزی و سایر این موارد نیز به بازار فرعی و فرآورده‌های نفتی اختصاص یافته است.

دکتر حامد سلطانی‌نژاد در ادامه این نشست ضمن توجه و معرفی مجدد اوراق سلف استاندارد موازی در بورس کالا از رشد 457 درصدی این حجم خبر داد و عنوان کرد: در سال 94 ارزش معاملات سلف استاندارد موازی 570 میلیارد تومان بوده که این رقم در سال گذشته به 3180 میلیارد تومان افزایش یافته است. وی در ادامه به مقایسه‌ای دیگر بین حجم معاملات در سال‌های مختلف پرداخت و عنوان کرد: در سال 91 حجم معاملات در بورس کالای ایران به 678 هزار میلیارد ریال رسیده بود که تا آن زمان بزرگ‌ترین رکورد معاملاتی در بورس کالا محسوب می‌شد. این در حالی بود که از آن تاریخ تا سال 94 شاهد کاهش ارزش معاملات در بورس کالای ایران بودیم ولی نهایتا در سال گذشته این حجم به 817 هزار میلیارد ریال بالغ شد که بیشترین ارزش معاملاتی در تاریخ بورس کالای ایران محسوب می‌شود. در بازار آتی نیز ارزش سالانه معاملات به 390 هزار میلیارد ریال در سال گذشته رسید که رکورد تاریخ بورس کالای ایران را شکسته است.

مدیرعامل بورس کالای ایران درخصوص اقدامات راهبردی در حوزه کشاورزی در بورس کالا از افزایش 229 درصد حجم و رشد 199 درصد ارزش معاملات محصولات کشاورزی در سال 1395 نسبت به سال 1394؛ تکمیل بانک اطلاعات کشاورزان محصولات ذرت دانه‌ای و جو دامی و صدور کد معاملاتی برای تمامی آنان در بازار سرمایه؛ پذیرش 75 انبار برای معاملات گواهی سپرده محصولات زراعی؛ راه‌اندازی معاملات پیوسته گواهی سپرده کالایی روی زعفران؛ صدور مجوز صادرات سه میلیون تن گندم مازاد از طریق بورس کالا توسط کارگروه تنظیم بازار و نهایتا از معامله بیش از 422 هزار تن گندم در بازار فیزیکی بورس کالای ایران خبر داد. وی در ادامه افزود: کاهش زمان پرداخت مطالبات کشاورزان به ۳ روز در معاملات سیاست قیمت تضمینی یکی از مهمترین اقدامات بورس کالا در حوزه کشاورزی محسوب می‌شود. کاهش بار مالی دولت در معاملات سیاست قیمت تضمینی نیز یکی دیگر از دستاوردهای بورس کالا محسوب شده و در رابطه با محصول جو، دولت به جای پرداخت هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان برای خرید از کشاورزان، تنها حدود ۳۴۰ میلیارد تومان پرداخت کرده است. همچنین کمک به ایجاد تعادل در بازار شکر از طریق تسهیل معاملات آن در بورس و تامین مالی ۲۶۵۰ میلیارد تومانی دولت برای پرداخت مطالبات گندمکاران از طریق انتشار اوراق سلف موازی در بورس کالا از دیگر رخدادهای حمایتی این نهاد مالی از بازار محصولات کشاورزی محسوب می‌شود.

دکتر حامد سلطانی‌نژاد درخصوص واقعیت‌های معامله محصولات پتروشیمی و موارد مهم در این بازار عنوان کرد: افزایش 26 درصدی حجم و 34 درصدی ارزش معاملات محصولات پتروشیمی در سال 1395 نسبت به سال 1394؛ سهم 28 درصدی معاملات سلف در حوزه محصولات پتروشیمی در سال 1395؛ راه‌اندازی معاملات قراردادهای بلندمدت در حوزه محصولات پتروشیمی؛ افزایش نسبت معاملات به عرضه از 49 درصد در سال 1394 به 67 درصد در سال 1395 در بازار محصولات پتروشیمی به واسطه اقدامات بورس کالا؛ صدور رای نهایی شورای رقابت مبنی بر ادامه یافتن معاملات محصولات پتروشیمی در بورس کالای ایران و نهایتا تصویب ممنوعیت فروش کالاهای خارج از گونه پتروشیمی در بازار غیر‌بورسی از سوی شورای رقابت را می‌توان تاثیرگذارترین واقعیت‌ها در این بازار مهم به شمار آورد. وی درخصوص رینگ محصولات صنعتی سهم 42 درصدی معاملات محصولات صنعتی و معدنی از کل معاملات فیزیکی شرکت بورس کالای ایران در سال 1395، سهم 74 درصدی معاملات سلف در حوزه محصولات صنعتی و معدنی در سال 1395، توافق با ایمیدرو جهت عرضه محصولات معدنی جدید، انعقاد تفاهم نامه با انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن برای اجرایی کردن ماده 37 قانون رفع موانع تولید و امکان عرضه مازاد تقاضای داخلی در تالار صادراتی و نهایتا تعامل با فعالان بازار آهن و زمینه‌سازی برای حضور آنان در معاملات بورس را مهم‌ترین‌ رخدادها در این حوزه مهم به شمار آورد.

در پایان دکتر حامد سلطانی نژاد انعقاد تفاهم نامه‌های بین‌المللی از جمله تفاهم با بورس پاکستان، تایوان و بورس مشتقه اندونزی، مذاکره با کشورهای همسایه جهت عرضه بدون واسطه کالاهای صادراتی از سوی تولیدکنندگان ایرانی از طریق بورس، مذاکرات با هند برای صادرات قیر از طریق بورس کالا، تشکیل کارگروه توسعه صادرات به عراق در بورس کالای ایران، مطالعات به منظور تاسیس شعبه بورس کالای ایران در عراق و پذیرش انبار در مناطق مرزی داخل کشور یا در خاک عراق برای صادرات انواع محصولات صنعتی و معدنی، فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و غذایی و کشاورزی، برنامه ریزی و زمینه‌سازی برای استفاده از ظرفیت انبارهای مناطق آزاد به منظور تسهیل صادرات، عضویت در فدراسیون جهانی بورس‌ها (WFE) و نهایتا عضویت بورس کالا در هیات رئیسه کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌الملل (ICC) را از دستاوردهای این بازار رسمی در حوزه بین‌المللی برشمرد.