عقبگرد قیمتی بازار فولاد با چاشنی ضعف تقاضا

این روند کاهشی چند روز است که میهمان بازار فولاد بوده که در کنار کاهش شکننده قیمت‌ها در بازارهای جهانی خودنمایی می‌کند. دیروز کاهش قیمت‌ها به نسبت اواخر هفته گذشته از شتاب کمتری برخوردار بود.

رشد قیمت‌های هفته پیش برای بازار فولاد خوش یمن نبود و تاکنون شاهد روند کاهشی در این بازار هستیم. همان گونه که در هفته گذشته نیز به آن اشاره کردیم، تقاضای مؤثر (تقاضا از سمت مصرف‌کننده نهایی – تقاضایی که قدرت خرید آن وجود دارد) چندانی در این بازار وجود ندارد بنابراین جهش قیمت‌ها از پایه و اساس بنیادین برجسته‌ای برخوردار نبود. همین وضعیت در کنار پایین بودن محسوس حجم داد و ستدها موجب شد تا چهره واقعی بازار در ضعف عرضه واقعی، شفافیت چندانی نداشته باشد. این در حالی بود که ورود فعالان بیشتر به بازار و همچنین تثبیت نسبی بهای شمش در نهایت موجب شد تا روند عمومی در بازار به سمت برتری عرضه بر تقاضا حرکت کرده و ساده‌ترین خروجی این وضعیت نیز کاهش قیمت‌ها محسوب می‌شود.

نگاهی به روند نوسان قیمت‌ها نشان می‌دهد که بهای مصنوعات فولادی، هم‌اکنون با انتهای سال گذشته تفاوت چندانی نداشته باشد هرچند که هنوز هم برخی از واحدهای تولیدی برجسته با احتساب بهای شمش و حتی محاسبه قیمت تمام شده، از امکان کاهش قیمت‌های محدودی برخوردار هستند. به نظر می‌رسد جریان غالب در بازار حداقل در روز ابتدایی هفته جاری به سمت افت نرخ متمایل شده که تنها ادامه این جریان قیمتی در بازار می‌تواند به کاهش بیشتر قیمت‌ها منجر شود؛ نکته مهمی که می‌تواند به عقب‌نشینی مجدد خریداران منجر شده و اوضاع را به سمت وخامتی جدید سوق دهد. از سوی دیگر این نگرانی هم وجود دارد که کاهش قیمت‌ها در بازارهای جهانی ادامه یافته که سیگنال جذابی برای بازار فولاد داخلی محسوب نمی‌شود همچنین شنیده‌ها از کاهش بهای قراضه نیز خبر می‌دهند. از سوی دیگر بررسی وضعیت قیمت‌های برخی از تولیدکنندگان برجسته، نشان از کاهش محدود و ناچیز قیمت‌ها دارد که امیدواری به تثبیت نرخ در بازار فولاد را تقویت خواهد کرد.

وضعیت تقاضا در روزهای آینده را باید با دقت بالایی مد‌نظر قرار داد. برآوردها حاکی از آن است که بازار مسکن در سال جاری وضعیت بهتری را تجربه کند که همین سیگنال می‌تواند به حمایت از بازار فولاد داخلی منجر شود. از سوی دیگر افزایش دمای هوا و البته انتظار بهبود وضعیت آب و هوایی و رونق احتمالی برخی پروژه‌های دولتی و بخش خصوصی می‌تواند تقاضای مؤثر فعلی را بهبود بخشد. این در حالی است که حال و هوای انتخاباتی شدن جامعه را نیز باید در نظر گرفت که ممکن است توجه به زیرساخت‌ها و پروژه‌های اجرایی را با محدودیت رو به رو سازد؛ اگرچه تغییراتی در نقل و انتقالات مالی و توجه به پروژه‌های مختلف را نیز در بر خواهد داشت. موارد فوق در کنار بالا بودن تعداد خانه‌های خالی در کشور نشان می‌دهد که به رغم انتظار برای افزایش حجم تقاضا، باز هم جهش اعجاب آوری در مصرف فولاد در کشور رخ‌نمایی نخواهد کرد، هرچند که تغییرات مدیریتی و اقتصادی نیز به‌صورت خوش‌بینانه در نیمه دوم سال جاری خودنمایی خواهد کرد بنابراین انتظار تغییر جدی در تقاضای داخلی محقق نخواهد شد. همان گونه که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره کردیم، تنها راه بهبود بازار فولاد داخلی افزایش حجم صادرات خواهد بود هرچند که هم اکنون حجم عرضه در بازار داخلی بالا است و در ماه‌های آینده با آغاز به کار واحدهای تولیدی بیشتر و احتمال افزایش حجم تولید در کارخانه‌های موجود، ممکن است حجم عرضه‌ها باز هم افزایش یابد بنابراین وضعیت کلی عرضه و تقاضا تغییر محسوسی را تجربه نخواهد کرد. این وضعیت باز هم نیاز به افزایش حجم صادرات را برجسته می‌سازد اگرچه صادرات می‌تواند بخشی از عرضه داخلی حتی از واحدهای نوردی را جذب کرده که فضا را برای خودنمایی واحدهای تولیدی داخلی بهبود می‌بخشد.

هرچند که صحبت کردن درخصوص ضرورت صادرات محصولات فولادی در کلام بسیار ساده است ولی در عمل و در شرایط رقابتی فعلی کاری بسیار دشوار و البته پرهزینه و پربازده نیز محسوب می‌شود. هم اکنون کشورهای عربی به شدت به سمت تولید فولاد متمایل شده‌اند هرچند که عرضه‌کننده سنتی در منطقه یعنی ترکیه نیز به سادگی بازارهای بالفعل خود را رها نخواهد کرد. این در حالی است که هنوز وضعیت سیاسی و اقتصادی عراق به ثبات نرسیده بنابراین خوش بینی به افزایش تقاضای فولاد در این کشور نیز هرچند حقیقت دارد ولی ادعای خودنمایی آن در کوتاه مدت نیز خوش‌بینانه محسوب می‌شود.

با توجه به موارد فوق بهبود بازار صادراتی فولاد ایران در کنار سایر محصولات مشابه همچون کاشی و سرامیک یا سایر مصالح ساختمانی به عزمی جدی و چندوجهی نیاز دارد تا جایی که بدنه دیپلماتیک، اقتصادی و تصمیم‌سازی کشور در فرآیندی مکمل یکدیگر را در صادرات محور کردن تولیدات داخلی یاری کنند که قطعا منافعی جمعی را برای بخش‌های مختلف کشور به همراه خواهد داشت. بازارهای عراق و افغانستان قطعا بهترین بازارهای موجود محسوب می‌شوند که می‌توانند بخش بزرگی از مشکلات تولید در کشور را منتفع سازند.

با توجه به تمامی این موارد باید عنوان داشت که وضعیت بازار فولاد در روزهای اخیر ادامه همان وضعیت سال گذشته خواهد بود هرچند که برخی بهبودهای مقطعی می‌تواند چهره خشن دو سال گذشته را بهبود بخشد ولی کلیات این بازار تغییرات چندانی نداشته است. با توجه به انتظار بهبود حجم معاملات در روزهای گرم سال امیدواری به حمایت از قیمت‌ها تقویت شده اما باید به این واقعیت نیز توجه داشت که رفتار فعالان برجسته در بازار و مخصوصا تولیدکنندگان مختلف در شکل‌دهی به انتظارات عقلایی در بازار فولاد اهمیت بسزایی دارد. تجربه هفته قبل نشان داد که بازار هنوز هم با نوسان دست ساخته قیمت‌ها همراهی نمی‌کند و برخی رفتارهای خاص، تنها می‌تواند اعتماد فعلی به ساز و کار قیمتی را بیش از پیش ویران سازد. این در حالی است که در مناسبات قیمتی و تعیین قیمت‌های پیشنهادی بهتر است روند کاهشی بهای جهانی فولاد نیز مدنظر قرار بگیرد تا احتمال تضاد روند داخلی قیمت‌ها با تغییر نرخ‌های جهانی به حداقل کاهش یافته همچنین از جذابیت صادرات کاسته نشود. با توجه به موارد فوق در کنار قیمت‌های نسبتا پایین فعلی دست یافتن به کف قیمتی در کوتاه‌مدت تا میان مدت چندان هم دور از دسترس نیست ولی رفتار منطقی فعالان بازار و مخصوصا بدنه تصمیم‌سازی و قیمت‌گذاری اهمیت بیشتری دارد. از این پس رقابت منفی و تلاش برای افزایش حجم فروش به هر قیمت، بی‌توجهی به حداقل پتانسیل‌های صادراتی و دستکاری‌های قیمتی نگرانی‌های اصلی در این بازار محسوب می‌شود هرچند که نهایتا نمی‌توان در برابر جریان غالب قیمتی در بازار مقاومت کرد مگر اینکه عزمی جدی در بدنه مدیریتی بازار فولاد ایجاد شود.