نگاهی به فرایند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور از حرف تا عمل

به گزارش می‌متالز، محسن شادمان در خصوص تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در خراسان رضوی اظهار کرد: میزان تولید انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح استان و کشور بسیار پایین است. کمتر از یک تا ۲ درصد از تولید برق کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر است. استان ما نیز وضعیت مشابهی دارد.

وی افزود: در خراسان رضوی علاوه بر نیروگاه بادی بینالود، تولید انرژی‌های خورشیدی به صورت پراکنده انجام می‌شود، اما این حجم از تولید متناسب با ظرفیت استان نیست. خراسان رضوی ظرفیت‌های خوبی در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر دارد. یکی از این پتانسیل‌ها کریدور بادی موجود در منطقه خواف و بینالود است که به خوبی از آن استفاده نشده است. در کنار این بسیاری از شهر‌های استان شرایط بسیار خوبی از نظر تابش خورشید برای راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی دارد.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی عنوان کرد: تاکنون بخش خصوصی چندان نتوانسته به این ظرفیت بپردازد. برای مثال برای تولید ۱۰ تا ۲۰ درصد انرژی خورشیدی به نیروگاه‌های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ مگاواتی نیاز است، ولی متاسفانه هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

شادمان تصریح کرد: از زمانی که بخش خصوصی در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیذپر ورود و سرمایه‌گذاری کرده، عمدتا در مرحله اخذ مجوز و اعتبارات دچار مشکل شده است. سرمایه‌گذاران در این زمینه بیشتر از هفت یا هشت سال است که درگیر اخذ مجوز و اعتبارات هستند و عملا هیچ اقدام مفیدی هم برای رفع این مساله انجام نشده است.

وی با طرح این سوال که در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نقش دولت چیست، گفت: آیا دولت می‌خواهد سرمایه‌گذار باشد؟ آیا قرار است به عنوان یک تسهیل‌کننده به ایفای نقش بپردازد یا دنبال فراهم آوردن بسترهاست؟ از نظر من احتمالا دولت دچار یک دوگانگی شده و نمی‌داند که قرار است چه کاری در این زمینه انجام دهد. اگر قرار بر سرمایه‌گذاری دولت باشد، باید اعتبار لازم را در ردیف بودجه‌های استانی مشخص کند، اما دولت چنین بودجه، ظرفیت و امکاناتی ندارد. از طرف دیگر توقع دولت از سرمایه‌گذاران و مردم برای ورود به این حوزه بیهوده است.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: برای توسعه انرژ‌های تجدیدپذیر اعتبارات بانکی در نظر گرفته شده، اما متاسفانه بانک‌ها سازوکار خود را دارند. در واقع برای بانک مسیر اعطای تسهیلات، سودی که به آن تعلق می‌گیرد و اطمینان از وصول مطالباتش اهمیت دارد. برای مثال وقتی بانک می‌تواند از طریق بازرگانی سود هنگفتی به دست آورد، طبیعتا اعتبارات خود را به این بخش تخصیص می‌دهد. بانک می‌داند در صورتی که بخواهد نیروگاه خورشیدی راه‌اندازی کند، زمین و پنل‌های نصب شده قابلیت نقد شدن ندارد؛ بنابراین بانک علاقه‌ای برای ورود به این حوزه ندارد. از طرفی عدم پرداخت مطالبات بخش خصوصی از طرف دولت سبب بی‌ اعتمادی بانک‌ها می‌شود؛ بنابراین عملا هر آنچه در این زمینه تاکنون گفته شده، صرفا شعار بوده و از نظر من اتفاقی فراتر از شعار هم رخ نداده است.

شادمان بیان کرد: استاندار در جلسات مختلفی بر موضوع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تاکید کرده، اما در واقعیت دولت، توانیر، وزارت نیرو و مجلس دچار یک سردرگمی در این حوزه شده‌اند؛ در حالی که دولت باید بستر سرمایه‌گذاری در این زمینه را فراهم کند.

وی ادامه داد: مهیا کردن بستر سرمایه‌گذاری در این حوزه مستلزم رعایت ۲ شرط است. شرط اول اینکه مجوز‌ها و امکانات توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر فراهم شود. برای مثال زمانی که سرمایه‌گذار بخش خصوصی اقدام به راه‌اندازی یک نیروگاه می‌کند، با سرمایه خود خواستار دریافت مجوز محیط زیست می‌شود، اما به سرمایه‌گذار مجوز داده نمی‌شود. از طرف دیگر دولت باید اعتبارات بانکی را در این بخش به کار بگیرد تا بخش خصوصی بتواند از آن استفاده کند. شرط دوم اینکه تولید انرژی تجدیدپذیر باید صرفه اقتصادی داشته باشد. برای مثال اگر کسی ۵۰۰ میلیارد تومان در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کند، باید بتواند از فروش برق سالانه حدود ۱۲۰ میلیارد تومان برداشت کند.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی اظهار کرد: خریدار نهایی برق از تولیدکننده دولت است و از آنجایی که دولت به تعهداتش عمل نمی‌کند، بخش خصوصی نیز رغبتی به سرمایه‌گذاری در این زمینه پیدا نمی‌کند.

شادمان با اشاره به اینکه برق را نمی‌توان مانند تولیدات دیگر ذخیره کرد، گفت: اگر سایر محصولات بنا به هر دلیلی در داخل به فروش نرسد، ممکن است راهی برای فروش و صادارت آن پیدا شود، اما برق چنین ظرفیتی ندارد. حتی امتیاز صادارت برق و انتقال آن در اختیار دولت است و همه این مسائل به طور طبیعی سرمایه‌گذار را از سرمایه‌گذاری در این زمینه به هراس می‌افکند.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت: سرمایه‌گذران در صنایع رقابت‌پذیر مانند کاشی، سرامیک، صنعت فرش، چرم، مواد غذایی و... به راحتی سرمایه‌گذاری و فعالیت می‌کنند، اما کسی در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ورود پیدا نمی‌کند، زیرا برای زیرساخت‌های آن کاری نشده و همین موضوع منجر به عدم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر شده است.

شادمان بیان کرد: در حال حاضر با کمبود سوخت‌های فسیلی مواجه هستیم. به دلیل عدم سرمایه‌گذاری در بخش توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نتوانستیم در زمستان و تابستان سوخت نیروگاه‌ها را تامین کنیم. در حال حاضر این مساله معضلاتی ایجاد کرده است.

وی با اشاره به مشکلات و تاثیرات عدم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بر کشور عنوان کرد: عدم توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر سبب کمبود برق شده است. سال گذشته به شدت با این موضوع مواجه شدیم. قطع برق و تعطیلی کارخانه‌ها و به دنبال آن فشاری که بر اقتصاد وارد می‌شود نیز مشکلات بسیاری را به دنبال خواهد داشت.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: در یک سال گذشته توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر همواره مطرح بوده، ولی کمتر کسی به این موضوع به صورت عملی پرداخته است.

شادمان با اشاره به بودجه اختصاص یافته برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بیان کرد: در ابتدا باید بررسی کنیم اعتباراتی که برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در سال گذشته اختصاص پیدا کرده، در سال جاری چقدر محقق شده است. با یک بررسی می‌توان دریافت که این عدد‌ها فقط شعار بوده و در عمل بازخوردی ایجاد نشده، زیرا اعتمادی شکل نگرفته است.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی اظهار کرد: در پیک بار سال گذشته حدود ۱۳ هزار مگاوات کمبود برق داشته‌ایم. اگر بخواهیم از طریق انرژی خورشیدی ۱۰ هزار مگاوات برق تولید کنیم، این انرژی حدودا معادل ۱۲ تا ۱۳ از درصد برق کشور خواهد بود. برای تولید این ۱۰ هزار مگاوات برق نیز باید در سال ۱۰۰ هزار میلیارد هزینه کنیم که با این شرایط صرفه اقتصادی ندارد.

وی ادامه داد: برای حل این مساله لازم است افزایش تعرفه‌های برق انجام گردد تا مشکلات موجود در بخش اقتصاد برق و صنعت مربوط به آن حل شود. با توجه به زحمتی که برای تبدیل انرژی به برق کشیده شده، این نابرابری قیمت نمی‌تواند شرایط اقتصادی درستی را ایجاد کند. زمانی که ۱۰ لامپ ۱۰ واتی برای ۱۰ ساعت در یک خانه روشن می‌شود، حداکثر هزینه آن ۵۰۰ تومان خواهد بود؛ در حالی که در بازار یک بطری آب معدنی نیم لیتری ۴۰۰۰ تومان قیمت دارد. آیا اقتصاد صنعت برق با این شرایط می‌تواند شکل بگیرد؟ من به مسائل حاشیه‌ای افزایش الگوی مصرف اشاره نمی‌کنم. در حال حاضر همین موضوع اقتصاد صنعت برق خود به خود مصرف را زیاد می‌کند.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی گفت: طی این سال‌ها شعار اصلی ما این بود که اقتصاد صنعت برق باید در مسیر درستی قرار گیرد. در واقع تا زمانی که اقتصاد صنعت برق در مسیر درستی قرار نگیرد، هیچکدام از مشکلات حل نخواهد شد.

منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)