سهم سنگ آهن در اشتغال و تولید ارزش افزوده

‌می‌متالز - اتاق بازرگانی تهران در جدیدترین گزارش خود به بررسی وضعیت بهره‌برداری از معادن کشور پرداخته و از به صدا درآمدن یک زنگ خطر جدید در این حوزه خبر داده‌است.

به گزارش می‌متالز، براساس برآورد‌های صورت گرفته، حدود ۶۲ درصد از معادن در حال بهره‌برداری ایران در حوزه‌های سنگ آهن، سنگ مس، سرب، روی، زغال سنگ، شن، ماسه، سنگ‌های تزیینی، سنگ آهک و سنگ طلا فعال هستند. البته این آمار به استثنای معادن نفت، گاز، اورانیوم و خاک رس محاسبه شده‌است. این معادن ۸۴ درصد از کل سطح اشتغال در معادن کشور و حدود ۹۷ درصد از کل ارزش افزوده معادن ایران را شامل می‌شوند.
آمار‌های سال۱۳۹۹ نشان می‌دهند که معادن شن و ماسه با ۱۴۶۳ معدن فعال، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. در حوزه اشتغال نیز معادن سنگ آهن با حدود ۳۰ هزار نفر، بیشترین سهم را در اختیار دارند. بیشترین ارزش افزوده تولید شده نیز مربوط به معادن سنگ آهن با ۶۸ هزار میلیارد تومان بوده است.
بررسی معادن استان‌ها بر حسب میزان فعالیت نیز نشان می‌دهد که حدود ۴۶ درصد از معادن فعال ایران در استان‌های خراسان رضوی، فارس، کرمان، اصفهان، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، مرکزی و یزد قرار دارد. سهم معادن این استان‌ها از نظر اشتغال ۶۸ درصد و از نظر ارزش افزوده حدود ۹۱ درصد بوده است.
در سال ۱۳۹۹، بیشترین معدن فعال در ایران به خراسان رضوی با ۵۶۷ معدن اختصاص داشته و بیشترین تعداد شاغل و بالاترین ارزش افزوده نیز به معادن استان کرمان تعلق داشته است. ۷۱ درصد از ارزش افزوده معادن کشور در دو استان کرمان و یزد به دست آمده است.
میانگین رشد اشتغال در معادن کشور حدود ۵.۷ درصد بوده و به این ترتیب به شکل سالانه روند جذب نیروی کار جدید در معادن ایران افزایشی بوده است. به طور متوسط هر معدن کشور، حدود ۲۱ شاغل دارد که در مقایسه با پنج سال قبل، افزایشی سه نفری را نشان می‌دهد.
ارزش افزوده تولیدی در معادن ایران نیز به شکل مستمر افزایشی بوده است، هرچند ارزش افزوده واقعی نسبت به ارزش افزوده نسبی با سرعت کمتری افزایش یافته است. بر اساس سال پایه ۱۳۹۵، رشد ارزش افزوده معادن ایران از ۱۰۴ در سال ۹۴ به ۵۳۲ در سال ۹۹ رسیده است.
با وجود اتفاقات مثبت رخ داده در این حوزه، روند سرمایه‌گذاری در معادن کشور افت کرده که زنگ خطری تازه در این بخش به شمار می‌رود. سرمایه‌گذاری واقعی انجام شده در معادن در سال ۱۳۹۹، حدود هزار میلیارد تومان بوده که کمتر از عدد ثبت شده در سال ۹۴ بوده است. میانگین سالانه رشد سرمایه‌گذاری در معادن نیز منفی ۱۸ درصد تخمین زده می‌شود.

منبع: انجمن سنگ آهن ایران