تحقیق و تفحص از بانک مرکزی پس از ۴۳ سال! / ناتوانی در مدیریت بازار ارز زیر ذره بین مجلس

به گزارش می‌متالز، بانک مرکزی به عنوان سیاست گذار و متولی اصلی نظام بانکی که به نوعی اقتصاد کشور نیز به برنامه ریزی و تصمیمات آن گره خورده دارای جایگاه ویژه و حساسی است. جایگاه مهمی که فرماندهی و سررشته رونق اقتصاد کشور، مدیریت نقدینگی و تورم را از یک طرف در دست دارد و از طرفی نیز دیده بان عملکرد سیستم بانکی در انجام امور نظیر تعیین نرخ سود، چگونگی مصارف و منابع، توجه به رعایت اصول بانکداری اسلامی و مدیریت نرخ ارز در بازار است.

نمایندگان مجلس تاکید دارند موضوع تحقیق و تفحص از بانک مرکزی را پیگیری کنند تا خلاء‌های موجود شناسایی و در صورت ایجاد قوانین و مقررات جدید اقدامات لازم در این زمینه انجام شود

ذره بین بانک مرکزی روی عملکرد بانک‌ها

به گفته کارشناسان همه فعالیت‌ها و به طور معمول عملکرد نظام بانکی کشور باید زیر ذره بین بانک مرکزی بوده تا این بانک با تدابیر خاص کارشناسی ضمن توجه به چگونگی کارکرد سیستم بانکی از نحوه فعالیت‌ها در سایر بخش ها، چون رشد میزان نقدینگی، انحراف منابع، تورم و رکود اقتصادی به درستی آگاه باشد.
اما اکنون با توجه به معوقات سنگین بانک‌ها که اخیرا نیز لیست‌های بلند و بالای بدهکاران کلان بانکی منتشر و در معرض دید عموم قرار گرفت در کنار رشد میزان نقدینگی حدود ۵ هزارهزار میلیارد تومانی سرگردان همراه با تورم سنگین بالای ۴۰ درصدی همچنین بی تحرکی بخش تولید بدلیل نبود سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی، مجلس شورای اسلامی در تلاش است تا ضمن بررسی موشکافانه علل بروز چنین عواملی، عملکرد بانک مرکزی را با تحقیق و تفحص نقد کند تا ریشه چنین آشفتگی و ضعف ساختاری و مدیریتی را در این بانک دریابد.

حال از آنجایی که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیم‌کننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف خود در امورات اقتصادی و نظام بانکی است، بنابراین مدیران و سیاست گذاران این بانک باید طوری تکالیف خود را انجام دهند که اقتصاد کشور و کارایی سیستم بانکی خدشه‌ای وارد نشود. در چنین شرایطی است که نمایندگان مجلس تاکید دارند که موضوع تحقیق و تفحص از بانک مرکزی را پیگیری کنند تا خلاء‌های موجود شناسایی و در صورت ایجاد قوانین و مقررات جدید اقدامات لازم در این زمینه انجام شود.

با توجه به سابقه‌ای که بانک کزی در ضعف مدیریت نرخ ارز داشته است به نظر می‌رسد این بانک متهم به درآمدزایی برای دولت بوده که باید مشخص شود چرا و چگونه و با چه سیاستی نرخ ارز طی چند سال گذشته به این شکل در بازار چند برابر شده است

مدیریت ناکارآمد نرخ ارز پاشنه آشیل بانک مرکزی

علی اصغر قائم مقامی، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره تاکید مجلس شورای اسلامی بر موضوع اجرای طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی گفت: با توجه به اینکه بانک مرکزی متولی و سیاست گذار اصلی نظام بانکی کشور است، اما این بانک مدت هاست با چالش هایی، چون بحث توزیع نامناسب نرخ ارز همچنین ضعف عملکرد در مدیریت منابع بانکی که منجر به افزایش نرخ تورم شده مواجه است که این موضوع به جد نیازمند بررسی دقیق برای حل و فصل است.

وی افزایش بهای ارز و به دنبال آن رشد قیمت همه کالا و خدمات را ناشی از آشفتگی و عدم مدیریت صحیح در ساماندهی این بازار عنوان کرد و اظهارداشت: با توجه به سابقه‌ای که بانک کزی در مدیریت نرخ ارز داشته است به نظر می‌رسد این بانک به خودی خود بازار درآمدزایی برای دولت بوده که باید مشخص شود چرا و چگونه و با چه سیاستی نرخ ارز طی چند سال گذشته به این شکل در بازار چند برابر شده است.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: مدیریت بانک مرکزی در توزیع درست دلارکاغذی و نحوه تامین وعرضه آن برای متقاضیان ارزی نیز در بازار دارای اشکالاتی بوده و هست که این موضوع نیازمند تحقیق و تفحص برای ایجاد برنامه ریزی دقیق آنگونه که بازار به درستی ساماندهی شود می‌باشد.

با آنکه برخی بانک‌ها با بدهی‌های سنگین و حساب قرمز نزد بانک مرکزی مواجه بودند، اما همین بانک‌ها باز هم از اعتبار بانک مرکزی استفاده می‌کنند که این شیوه نادرست مشکلات عدیده‌ای را بر اقتصاد کشور تحمیل کرده است

موتور اصلی رشد نقدینگی کشور بانک مرکزی است!

قائمی نیا در ادامه خاطرنشان کرد: علاوه بر موضوع مشکلات ناتوانی در ساماندهی بازار ارزی کشور مباحثی، چون ارایه خطوط اعتباری از سوی بانک مرکزی به بانک‌ها و نحوه بکارگیری منابع بانکی در قالب ارایه تسهیلات که مشکلات عدیده‌ای را در اقتصاد کشور ایجاد کرده است نیازمند بررسی و کارکارشناسی است که باید مد نظر قرار گیرد.
وی موتور اصلی تولید و رشد نقدینگی در کشور را اعتبار دهی بی حساب کتاب بانک‌ها به برخی متقاضیانی که بخش عمده منابع بانکی را دریافت کرده اند، ولی در بازپرداخت آن بی توجهی می‌کنند، دانست و اظهار داشت: با آنکه برخی بانک‌ها با بدهی‌های سنگین و حساب قرمز نزد بانک مرکزی مواجه اند، اما این بانک‌ها باز هم از اعتبار بانک مرکزی استفاده می‌کنند که این شیوه نادرست مشکلات عدیده‌ای را بر اقتصاد کشور تحمیل کرده است، در چنین شرایطی مجلس باید با نظارت دقیق بر عملکرد بانک‌ها و یا تغییر قوانین و مقررات مانع از چنین اقداماتی از سوی بانک‌ها و در نهایت عملکرد بانک مرکزی در این بخش شود.

جمع زیادی از نمایندگان مجلس خواهان تحقیق و تفحص از بانک مرکزی هستند، اما این طرح هنوز اعلام وصول نشده است. از طرفی نیز نمایندگان مجلس اصرار دارند که هر چه زودتر این طرح با انجام سیر قانونی شکل عملیاتی به خود گیرد

اصرار مجلس بر اجرای طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی

لطف الله سیاهکلی، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره اقدام مجلس برای تحقیق و تفحص از بانک مرکزی گفت: موضوع تحقیق و تفحص از بانک مرکزی از مدت‌ها پیش در کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح شده و جمع زیادی از نمایندگان نیز خواهان چنین اقدامی هستند، اما این طرح هنوز اعلام وصول نشده است. از طرفی نیز نمایندگان مجلس اصرار دارند که هر چه زودتر این طرح با انجام سیر قانونی شکل عملیاتی به خود گیرد.
وی با بیان اینکه مسائل پولی و مالی در نظام بانکی کشور دارای مشکلات زیادی است که باید به درستی حل شود افزود: اصلاح نظام بانکی امری ضروری است چرا که بانک مرکزی در بخش‌های مختلفی، چون تعیین نرخ سود بانکی، مدیریت توزیع ارز در بازار و نیز چگونگی پرداخت وام و تسهیلات نواقص زیادی دارند که این ضعف‌ها و نواقص باید با کار کارشناسی مرتفع شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه اظهار داشت: یکی از مباحث مهم ناکارآمدی مدیران بانک مرکزی و در ذیل آن شوای پول و اعتبار سیاست‌های غلط این نهاد تصمیم گذار درتعیین نرخ سود بانکی است که موجب شده است تولید را به زانو درآورد.

بخش تولید به دلیل بهره بالای بانکی و عدم توجه به تامین سرمایه در گردش شرایط مساعدی ندارد و با ظرفیت پایین فعالیت می‌کند بنابراین توجه به این موضوع در کنار سیاست‌های غلط ارزی موجب شده است که کمر تولید بشکند

شرایط نامساعدی که بانک‌ها برای بخش تولید فراهم کرده اند

سیاهکلی ادامه داد: بخش تولید به دلیل بهره بالای بانکی و عدم توجه به تامین سرمایه در گردش شرایط مساعدی ندارد و با ظرفیت پایین فعالیت می‌کند بنابراین توجه به این موضوع در کنار سیاست‌های غلط ارزی موجب شده است که کمر تولید بشکند با این وجود تجدید نظر در سیاست‌های بانک مرکزی با ورود مجلس و نظارت بر عملکرد این نهاد مهم و تاثیر گذار ضروری است.

وی خاطرنشان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز تحقیق و تفحص از عملکرد بانک مرکزی انجام نشده است در حالی که بانک مرکزی باید به عنوان تنظیم گر بازار پول با نظارت دقیق مجلس و در راستای اصلاح ساختار‌ها به درستی عمل کند تا اقتصاد کشور با مشکل مواجه نشود.
سیاهکلی گفت:‌متاسفانه همیشه از ضعف سیستم بانکی خرده گیری می‌شود و عملکرد نظام بانکی زیر سئوال می‌رود در حالی که باید دنبال علت بود و بانک مرکزی به عنوان متولی پاسخگوی نواقص، کاستی‌ها و ضعف مدیریتی باشد چرا که بانک‌ها از دستورات این بانک پیروی می‌کنند.
وی در پایان گفت: از آنجایی که موضوع طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی در مجلس مطرح و کلید خورده است بنابراین نمایندگان ملت باید وظیفه خود را در این زمینه به خوبی انجام دهند تا هر چه زودتر این طرح برای اجرا به صحن علنی بیاید.

بنا به این گزارش، اجرای طرح تحقیق و تفحص از بانک مرکزی مشخص می‌کند که ضعف مدیریتی در انجام امورات بانکی و مسائل اقتصادی در این بخش کجاست، در چنین شرایطی است که بی تردید اقداماتی در راستای تحول نظام بانکی کشور با اصلاح ساختاری انجام و عملکرد بانک مرکزی تحت نظارت و رصد مجلس و نهادی مربوطه قرار می‌گیرد.

منبع: تحلیل بازار