با راه‌اندازی بورس کالا از واردکننده به صادرکننده فولاد تبدیل شدیم

به گزارش می متالز، نخستین رئیس هیات مدیره بورس فلزات تهران و فعال با‌سابقه بازار فلزات کشور گفت: تعیین قیمت‌های دستوری و ثابت، سرگردانی مصرف‌کنندگان در تهیه مواد مورد نیاز خود و در نهایت وجود رانت‌های عظیم در بازار محصولات فلزی که ناشی از اختلاف شدید قیمت‌ها بود، موجب شد تا ایده راه‌اندازی بورس فلزات در اواخر دهه ۱۳۷۰ به منظور برطرف کردن مشکلات و همچنین کشف قیمت عادلانه محصولات شکل بگیرد. محمد‌حسین دیده‌ور افزود: در آن زمان کارخانه‌های تولیدی از قیمت‌های موجود در بازار رنج می‌بردند زیرا قیمت‌ها به‌صورت دستوری و ثابت تعیین می‌شد و کارخانه‌ها محصولات خود را تولید کرده و از طریق بخش خصوصی، دولتی، تعاونی و بخش سهامداری در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دادند و مشکلات عدیده‌ای درخصوص اختلاف قیمت آهن در حاشیه بازار وجود داشت.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر سرگردانی مصرف‌کنندگان در تهیه فولاد، اختلاف قیمت محصولات از درب کارخانه تا بازار مصرف در کنار وجود افراد بانفوذ و دارای ارتباط موجب شد تا با تلاش و همکاری وزارت صنایع، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و همچنین اداره فروش شرکت ذوب آهن و فولاد مبارکه و سایر تولیدکنندگان فلزات، بورس فلزات راه‌اندازی شود. به گفته دیده‌ور، راه‌اندازی بورس فلزات در آن زمان کار بسیار سختی بود و جسارت بزرگی می‌طلبید زیرا پس از سال‌ها قرار بود قیمت‌ها واقعی شود و محصولات کارخانه‌ها برای اولین بار از طریق تابلوی بورس کشف قیمت شده و به‌صورت حراج واقعی به‌فروش برسد؛ اما با عزمی ملی این قدم بزرگ برداشته شد و در مدت زمان کوتاهی اثرات مثبت راه‌اندازی نخستین بورس کالایی در کشور برای همه نمایان شد. وی ادامه داد: برای راه‌اندازی بورس فلزات، آموزش‌های اولیه انجام و از تجارب بورس فلزات لندن استفاده شد، همچنین جلسات متعددی به منظور بررسی نقاط قوت و ضعف این بورس با حضور فعالان بازار و مسوولان وقت برگزار شد و در نهایت شرایط بسیار مطلوبی در بازار فلزات به وجود آمد؛ به یاد دارم با گذشت زمان، رضایت همزمان مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان فراهم شد و تمامی مصرف‌کنندگان که همواره با قیمت‌های غیرواقعی روبه‌رو بودند، از یک فرصت برابر و مطلوب بهره‌مند شدند؛ پس از آن تجربه‌های بهتری به دست آمد و مقرر شد با ادغام بورس فلزات و کشاورزی، بورس کالای ایران با هدف کشف واقعی و عادلانه کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه‌ای راه‌اندازی شود. دیده‌ور تصریح کرد: اگرچه در ابتدای تاسیس بورس فلزات با مشکلاتی مواجه بودیم ولی در این راه از تمامی ظرفیت‌های بخش خصوصی به خصوص بخش فلزات که تجربه بالایی داشتند استفاده شد؛ در نگاهی واقع‌بینانه با راه‌اندازی بورس فلزات، حجم عظیم رانت که در فاصله قیمت و حاشیه بازار و قیمت‌گذاری دستوری وجود داشت، از بین رفت و سود این اختلاف قیمت به کارخانه‌های عظیم تولیدی که مستحق دریافت چنین رقمی بودند، برگردانده شد و سیستم بسیار منظمی ایجاد شد. وی خاطرنشان کرد: البته در آن زمان فشارهای بسیار سنگینی برای راه‌اندازی بورس فلزات وجود داشت زیرا به دلیل نوپا بودن این نهاد، هر روز فشارهایی در برابر شفاف‌سازی و واقعی شدن قیمت‌ها ایجاد می‌شد ولی وقتی تصمیم‌گیران نتایج مطلوب راه‌اندازی این بورس و همچنین رضایت تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان را مشاهده کردند و همه می‌دانستند که مرجعی وجود دارد که قیمت‌ها را به‌صورت شفاف و عادلانه تعیین می‌کند، از راه‌اندازی آن ابراز رضایت و دفاع کردند که در نهایت این رضایتمندی و موفقیت منتج به راه‌اندازی نهاد بزرگ‌تری به نام بورس کالای ایران شد. دیده‌ور در ادامه در پاسخ به این سوال که چه میزان از توسعه صنایع بالا‌دستی و پایین‌دستی را می‌توان به راه‌اندازی بورس فلزات و در ادامه بورس کالای ایران نسبت داد، گفت: ما تا پیش از راه‌اندازی بورس‌های کالایی در کشور با کمبود مواد اولیه مواجه بودیم به‌طوری که تا سال ۸۲ به مدت ۱۰ سال واردات بسیار بالایی از کشورهایی همچون چین، کره و حتی ترکیه داشتیم ولی در طول این سال‌ها با واقعی شدن قیمت‌ها، رسیدن سود اصلی به تولیدکننده‌ها و دریافت مناسب مواد اولیه از سوی مصرف‌کنندگان، امروز به صادر‌کننده در بخش فولاد تبدیل شدیم؛ این روند در ‌حوزه‌های دیگر نیز به واسطه اعتماد به مکانیزم بازار و ایجاد صرفه برای تولیدکننده و مصرف‌کننده ایجاد شده است؛ با وجود همه خدمات بورس کالا در این سال‌ها و مشاهده توسعه صنایع به واسطه کارکردهای این بورس، امروز بعضا افرادی برخی مشکلات ناشی از شرایط خاص اقتصادی را به این بورس نسبت می‌دهند که این مباحث می‌تواند در سرعت پیشرفت بورس کالا و خدمت به صنایع تاثیرگذار باشد.