گنج خفته در معادن نفس طبیعت را به شماره انداخت/ مسوولان جلوی صدور مجوز معادن خرد و کم بهره را بگیرند

به گزارش می‌متالز، عبور و مرور ماشین‌های سنگین، صدای انفجار‌های بزرگ، گرد و خاک و آلودگی دیگر تبدیل به صحنه‌هایی عادی در مناطق زیبای کشورمان به ویژه در مناطق روستایی شده و عاملی گردیده تا محیط زیست ایران این روز‌ها حال و روز خوشی نداشته باشد، حال و روز ناخوشی که علت آن ورود انسان و تجهیزات ساخته دست او برای استخراج معادن یا بهتر بگوئیم تخریب زیبایی‌ها برای کسب ثروت است، زیبایی‌هایی که صد‌ها سال دست نخورده و زیبا باقی مانده بود، اما حال باسرعتی باورنکردنی در حال نابودی است.

معدن‌های خرد و بزرگ، هم طبیعت را تخریب کرده اند، هم چرخه زندگی روستایی را مختل کرده اند، زیرا دیگر به جز مشتی بوته بی جان چیزی برای چَرا وجود ندارد در روزگاری نه چندان دور، صدای زنگوله بزها، نی چوپان ها، دلنوازترین آهنگ در مراتع استان یزد و احتمالا خیلی مراتع دیگراستان‌ها بود، اما اکنون صدای بیل‌های مکانیکی تنها صدایی است که حتی از دور دست‌ها هم به گوش می‌رسد.

استخراج معادن یا تخریب منابع طبیعی؛ کدام را باید انتخاب کرد؟

استخراج سنگ و فلزات از قدیم توسط انسان انجام می‌شده، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و افزایش نیاز جامعه، معدن کاری و استفاده از منابع طبیعی به قدری افزایش یافته است که باعث وقوع مشکلات و آسیب به محیط زیست شده است و این سوال که آیا باید از این ثروت‌های فراوان طبیعی که به لطف پروردگار تعداد آن‌ها در کشور ما نیز زیاد استفاده و رفاه و آسایش نسل امروز را تامین کرد؟ و یا باید این معادن را به مانند هزاران سال دست نخورده برای نسل‌های آینده نگه داشت، زیرا که منجر به تخریب منابع طبیعی شده و اکوسیستم مناطق دچار تغییرات فراوان می‌شود، در واقع بین این دو راه باید کدام را انتخاب کرد؟

بهره وری از معادن بدون طمع و حساب شده باشد

آیت الله محمدرضا ناصری امام جمعه یزد و نماینده، ولی فقیه در استان یزد در رابطه با این سوال اینگونه اظهار داشت: معادن، انفال و از ذخائر الهی و منابع عمومی هستند و همه عواید آن باید به همگان برسد، اما بهره وری‌ها باید حساب شده و برنامه ریزی شده باشد ودر عین حال نباید منجر به تخریب منابع طبیعی شود و همجنین مانند چاه‌های نفت، بهره برداری از آن‌ها نباید بی برنامه یا با برنامه‌های مقطعی کوتاه مدت باشد.

وی با اشاره به وجود تحریم‌ها در کشور عنوان کرد: در این شرایط نمی‌توانیم سرمایه‌های بزرگی همچون معادن را به سرعت از دست بدهیم و فروش خام آن‌ها با قیمت‌های ناچیز، عقلانی نیست.

ناصری بیان کرد: سفره نعمت الهی برای بهره برداری همگان گسترده شده، اما نباید آن را هدر بدهیم و باید تلاش شود تا نعمات آن عاید همه مردم شود وسالیان سال مردم بتوانند از عواید این معادن استفاده کنند.

امام جمعه یزد ادامه داد: فرآوری و استفاده بهینه از معادن بسیار حائز اهمیت است و نباید مواد معدنی را بدون فرآوری به فروش برسانیم بلکه باید به آن‌ها ارزش افزوده دهیم تا منابع کشور، مفت در اختیار سایر کشور‌ها قرار نگیرد.

مدیرانی که دوست دارند فریب بهره برداران معادن را بخورند

استفاده و بهره برداری از معادن موضوعی است که مورد توافق تمام کارشناسان هست و حتی مردم محلی نیز اذعان دارند که نمی‌توان از ازاین ثروت‌های الهی استفاده نکرد، اما با ضابطه و قانون‌مند و کنترل شده به نحوی که کمترین میزان تخریب متوجه منابع طبیعی شود و در ضمن اینکه لازم نیست مجوزات تمامی معادن سراسر کشور را در یک بازه چندین ساله اعطا کرد و ب ویژه در زمینه معادن کوچک که در بسیاری مواقع صرفه اقتصادی لازم هم ندارد.

حمید ذبح پرور فعال محیط زیست استان یزد می‌گوید: هیچکس با تولید و اشتغال مخالف نیست، اما به واقع ادارات ذی ربط یا متوجه این حجم از تخریب‌ها نیستند یا دقت کافی در این زمینه ندارند.

وی معتقد است: مالکان معدن همواره منتظر فرصت هستند تا از بی خبری و نا آگاهی مسوولان برای رسیدن به منافع شخصی خود از لابی گری استفاده کرده و توافق‌ها و قوانین را دور بزنند با این حال برداشت‌های مختلف از قانون به بهای رسیدن به توسعه و رونق کسب و کار و توجه به مسائل زیست محیطی دو مسئله اساسی است که هنوز به یک باور اساسی برای مسوولان و دست اندرکاران تبدیل نشده است.

سوالات بی جواب یک فعال محیط زیست یزد از مسوولان

این فعال محیط زیست اظهار داشت: استان یزد به بهشت معادن در ایران معروف بوده و بسیاری از مهمترین معادن کشور در این استان کویری قرار دارند و در عین حال محل زندگی بسیاری جانوران در معرض انقراض این استان کویری بوده و همچنین برخی از پوشش‌های گیاهی موجود در استان یزد در کشور و جهان بی نظیر است، ولی آیا مسوولان به قدری که سرعت و اهتمام در اعطای مجوز برای معادن دارند برای ثبت و مراقبت و حفاظت از این گونه‌های جانوری نیز اهتمام دارند؟ به قدری که مسوولان به انواع مختلف مانع تراشی می‌کنند برای فعالیت محیط بانان ایا برای بهره بردارن معدن نیز وسواس خرج می‌کنند؟ سالیانه چند بازید از معادن در حال بهره برداری انجام می‌شود تا مشخص شود که این بهره برداران به تعهدات خود عمل کرده اند یا خیر؟ چند درصد معادن کوچک صرفه اقتصادی داشته و عایدی این معادن کوچک برای مردم چه بوده است؟

نماینده مردم یزد در مجلس: معادن به پیوست‌های محیط زیستی توجه نمی‌کنند

محمد صالح جوکار نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه مناطق محروم زیادی در سطح کشور و استان یزد وجود دارداظهار داشت: اگر سهم این مناطق پرداخت شود و معادن به مسوولیت‌های اجتماعی خود در قبال مردم منطقه عمل کنند قطعا شاهد توسعه، رونق، رضایت و آسایش مردم خواهیم بود.

وی ادامه داد: طبق قانون، معادن مؤظف هستند سهمی از درآمد خود از معدن را برای توسعه مناطق مستقر و نیز تعمیر و بازسازی راه‌ها و جاده‌ها و زیرساخت‌ها کنند، اما آنچه در عمل دیده می‌شود غیر از این است.

جوکار با اشاره به اینکه استخراج برخی از منابع معدنی در محل‌های استخراج به دلیل نزدیکی به محل زندگی مردم شهر و روستا موجب سلب سلامت، امنیت و آرامش مردم محل شده و حتی از آن به عنوان یکی از ریسک فاکتور‌های بروز سرطان یاد می‌شود تصریح کرد:در زمستان امسال آلودگی صنعتی و معدنی و عدم تحرک هوا در مناطقی از استان یزد همچون اردکان، میبد، اشکذر و بافق موجب افزایش آلایندگی هوا شده بود. روند رو به رشد توسعه صنعتی به ویژه توسعه معادن و نیز راه اندازی پی در پی کارخانجات بدون توجه کافی به پیوست‌های قوی زیست محیطی موجب شده سلامتی شهروندان با خطرات جدی روبه رو شود.

رانت ویژه در کنار پول عامل نابینایی مصلحتی برخی مسوولان

سید جلیل میرمحمدی نماینده تفت و میبد نیز با گله از رانت ویژه در دادن مجوز معدن جدید در محدوده میبد گفت: قرار بود انفال و معادن برای تأمین منافع مردم و جامعه اسلامی به کار گرفته شود و قرار نبود تبدیل به بلای جان مردم، ویژه خواری عده ای، ابزاری برای تخریب مراتع، جاده ها، محیط زیست و آرامش مردم روستا‌ها و شهر‌ها شود.

سید جلیل میرمحمدی با بیان اینکه متاسفانه با وجود اعتراض‌های مکرر مردم و ممنوعیت استقرار معادن جدید توسط شورای تأمین، باز هم مجوز معدن جدید به اسم افراد خاص، با رانت و ویژه خواری صادر می‌شود و با وجود پیگیری‌های نماینده شهرستان، باز هم اصرار به این اقدام خطرناک وجود دارد، ابراز داشت: سال قبل با وجود مخالفت منابع طبیعی، محیط زیست و انرژی اتمی، در یک اقدام بی سابقه در حریم زیستی مردم شهر میبد و در فاصله کمتر از هشت کیلومتر، مجوز بهره برداری از یک معدن چند صد هکتاری صادر شده است.

وی با بیان اینکه آلایندگی وحشتناک و انفجار‌های مختلف از هم اکنون صدای خیلی افراد را درآورده، تصریح کرد: وقتی آلودگی معدنی همراه با آلودگی صنعتی شود، جان مردم منطقه را به لب خواهد رساند.

ابهام در پرداخت‌ها از زبان معاون وزیر صمت

هرچند محمدرضا علمدار یزدی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد معتقد است تمامی امور معادن استان در چهارچوب قانون معادن صورت می‌گیرد، اما رضا محتشمی پور معاون امور معادن و فرآوری وزارت صنعت، معدن و تجارت دولت سیزدهم در سفر اخیر به استان یزد و در جلسه شصت و دوم شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان اعلام کرد درآمد‌های ناشی از حقوق دولتی در تمام اجزای آن و سهم مناطق به درستی پرداخت نشده است.

وی عنوان کرد: امسال عملکرد بخش حقوق دولتی بیش از برآورد بودجه بود به دلیل اینکه بخشی از معوقات در استان‌ها پیگیری و پرداخت شده و پرداخت‌ها از عملکرد بودجه بیشتر شد.

رضا محتشمی پور گفت: شاهد هستیم پرداخت‌های انجام نشده به علت ابهامات در این مسئله است که نیاز به ساماندهی در کل کشور دارد و این ساماندهی افزایش شفافیت در عملکرد مالی معدنی را می‌طلبد تا حقوق دولتی به درستی محاسبه شود چراکه در محاسبه‌ها نظر کارشناس با واقعیت مطابق ندارد و علت آن عدم شفافیت مالی معادن است و برای رفع آن نیاز به همکاری خود استان‌ها و شورای استان است.

چرا به معادن خردی که صرفه اقتصادی ندارند مجوز داده می‌شود؟

امرالله میر افضلی از محیط بانان محیط زیست یزد گفت: مدت هاست که موضوع معادن خرد که عملا صرفه اقتصادی برای اکتشاف ندارند، به دغدغه علاقه‌مندان محیط زیست تبدیل شده و بار‌ها نیز در رسانه‌ها و مکاتبات با ادارات مختلف مطرح شده است.

میرافضلی بیان کرد: واقعیت این است که واگذاری معادن خرد به این شکل، به زودی و در دهه آینده در استان منجر به یک بحران خواهد شد، زیرا در استان یزد، مناطق وسیع و خشک بسیاری داریم و رطوبت خاک و هوا پایین است و ترمیم به سختی انجام می‌شود.

وی بیان کرد: معادن استراتژیک و بزرگی که نقش مهم اقتصادی در استان ایفا می‌کنند، چندان مشکل ساز نیستند، اما معادن خرد در زیستگاه‌های بکر نباید مجوز دریافت کنند، زیرا بسیاری از معادن خرد به دلیل اینکه اقتصادی نیستند یا حتی به دلیل تغییرات بازار جهانی یا عیار کم ذخیره معدنی، به سرعت توسط بهره برداران رها می‌شوند.

اکبری تاکید کرد: از نظر محیط زیست، بهترین راهکار برای رفع این مشکل، انجام پایش است تا بر اساس این پایش، برای نقاطی که نباید بهره برداری معدنی انجام شود، مجوز صادر نشود.

در روند صدور مجوز و نظارت از معادن بازنگری شود

به نظر می‌رسد، آنچه در این میان نادیده گرفته شده، پیوست‌های زیست محیطی است و به نظر می‌رسد پایان این رویه، بازنگری در روند صدور مجوز‌ها و البته نظارت بر رودن فعالیت‌ها است.

البته انصاف در مورد محیط زیست و طبیعت، موضوعی است که باید در دل و جان افراد نهادینه باشد و اگر کسی قصد تخریب داشته باشد، به نظر می‌رسد صد‌ها قانون و تبصره نیز نتواند جلودار آن باشد، اما اگر اهمیت و ارزش محیط زیست برای همگان روشن شود و به بهای پول و سود، همه چیز پایمال نشود، آنگاه ده‌ها قانون همراه و بی اعتنا به تخریب محیط زیست نیز نمی‌تواند گزندی به طبیعت وارد کند.

منبع: دنیای معدن