حذف تدریجی دلار از معاملات خارجی

به گزارش می‌متالز، علی صالح‌آبادی در گفتگو با برنامه صف اول سیما با بیان اینکه هم‌اکنون حجم مبادلات ایران و روسیه حدود ۴میلیارد دلار است که این مبادلات می‌تواند با پول ملی دو کشور انجام شود تصریح کرد: هم‌اکنون تفاهم‌نامه استفاده از پول ملی دو کشور در مبادلات تجاری خرد بین ایران و روسیه مبادله شده است، همچنین در دیگر زمینه‌های پولی و بانکی نیز برنامه زمان‌بندی مشخصی طراحی شده است که به تدریج اطلاع‌رسانی خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس‌جمهوری روسیه با ایشان گفت: در دیدار آقای پوتین با رهبر معظم انقلاب، رهبر انقلاب بر این موضوع تاکید کردند و خواستار حذف تدریجی دلار از تعاملات اقتصادی میان دو کشور شدند و آقای پوتین نیز در این دیدار بر اتخاذ تمهیدات لازم برای اجرایی شدن این هدف تاکید کرد. او هم‌زمانی رونمایی از نماد معاملاتی جفت ارزی ریال ـ روبل با سفر رئیس‌جمهور روسیه به ایران را حاصل تلاش همه‌جانبه کارشناسان بانک مرکزی در سه ماه گذشته عنوان کرد و افزود: در شرایط کنونی بستر مناسبی برای استفاده از پول ملی در تعاملات اقتصادی میان ایران و روسیه مهیاست و استفاده از روبل تنها محدود به روسیه نخواهد بود، بلکه تجار و بازرگانان می‌توانند در سایر کشور‌های حوزه آسیای میانه که از روبل استفاده می‌شود از آن برای تسویه‌حساب‌های تجاری خود در این کشور‌ها استفاده کنند. رئیس کل بانک مرکزی افزود: مبادله تجاری با استفاده از ارز‌های ملی بین ایران و روسیه در آغاز راه است و قطعا این رویکرد به روسیه محدود نخواهد شد و به کشور‌های دیگر توسعه خواهد یافت. او گفت: قطعا هر قدر از ارز‌های ملی در مراودات تجاری استفاده شود و استفاده از ارز‌هایی غیر از دلار و یورو در سبد ارزی افزایش یابد، به همان میزان از نیاز به دلار و یورو کاسته خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سوالی در خصوص امکان تعمیم سیاست استفاده از پول ملی در تعاملات اقتصادی با چین و هند نیز گفت: قطعا این رویکرد محدود به روسیه نخواهد بود و با دیگر کشور‌ها هم این موضوع در حال بررسی است که البته با توجه به حساسیت آن تا عملیاتی شدن کار امکان انتشار آن وجود ندارد. او افزود: در شرایط کنونی روسیه به‌خوبی اهمیت استفاده از ارز‌های ملی در تعاملات تجاری به دنبال تحریم‌های غرب را درک کرده است و دولت‌ها و بانک‌های مرکزی کشور‌های مختلف به این نتیجه رسیده‌اند که از ارز‌های دیگر به جای ارز‌های جهان‌روا استفاده کنند و من فکر می‌کنم که فرمایش مقام معظم رهبری مبنی‌بر حذف تدریجی دلار در تعاملات تجاری محقق خواهد شد.

صالح‌آبادی با بیان اینکه قطعا همگام با توسعه روابط با روسیه روند صادرات ایران به روسیه افزایش خواهد یافت، گفت: با رونمایی از نماد معاملاتی جفت ارز روبل - ریال از این پس امکان معامله روبل و ریال فراهم می‌شود و تجار و بازرگانانی که از محل صادرات خود به روسیه روبل در اختیار دارند یا فعالان اقتصادی روس که در ایران فعالیت می‌کنند و نیازمند ریال هستند، می‌توانند روبل خود را به صورت توافقی به فروش برسانند. این ارز در گام نخست برای تامین نیاز‌های غیر‌بازرگانی همچون ارز موردنیاز دانشجویی، مسافرتی و خدماتی در این بخش تامین خواهد شد. رئیس کل بانک مرکزی در ادامه افزود: اتفاقی که در ماه‌های اخیر علیه روسیه حادث شد این بود که تحریم‌های گسترده‌ای اعمال شد. این موضوع، کشور‌ها را به این فکر واداشت که از ارز‌هایی غیر از دلار در معاملات استفاده کنند. استفاده آمریکا از دلار به عنوان یک ابزار سیاسی در مواجهه با کشور‌های غیر همسو در قالب اعمال تحریم‌های اقتصادی مالی و پولی موجب شده بسیاری از کشور‌ها نیز در جهت جایگزینی ارز‌های ملی با دلار گام بردارند و بانک‌های مرکزی بسیاری از کشور‌ها درصدد جایگزینی پول ملی خود در تعاملات تجاری به جای ارز‌های جهان‌روا همچون دلار هستند.

رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از این گفتگو، با اشاره به اقدامات بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز گفت: از ابتدای سال تا امروز یعنی طی چهارماهه امسال ۶/ ۱۳میلیارد دلار ارز در سامانه نیما مورد معامله قرار گرفت که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۶/ ۷میلیارد دلار بود. به عبارت دیگر بیش از ۸۰درصد معاملات در سامانه نیما با نرخ بین ۲۵ تا ۲۶هزار تومان تامین شد و در همین مدت کل ارز معامله‌شده در بازار توافقی و بازار متشکل ۴۸۶میلیون دلار بوده است که این رقم تقریبا معادل مدت مشابه سال گذشته است. صالح‌آبادی با بیان اینکه بیش از ۹۵درصد نیاز ارزی کشور از طریق سامانه نیما در قالب حواله تامین می‌شود خاطرنشان کرد: در بازار حواله تحت عنوان سامانه نیما تعاملات حواله‌ای نیاز واردکنندگان تامین می‌شود و بخش اسکناس نیز برای تامین نیاز در حوزه خدماتی، مسافرتی و دانشجویی است که تنها حدود ۵ درصد معاملات ارزی را به خود اختصاص می‌دهد.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: مبنای نرخ ارز در بازار نیما و بازار متشکل ارزی براساس توافق عرضه‌کننده و متقاضی ارز است و هیچ‌گونه نرخ‌گذاری وجود ندارد و در شرایط کنونی در برخی روز‌ها حجم عرضه از میزان تقاضا فزونی می‌گیرد. او تاکید کرد: بانک مرکزی به شدت به دنبال عرضه ارز‌های دولتی در بازار و جمع‌آوری نقدینگی از بازار است، چراکه در غیر این صورت بستر برای افزایش پایه پولی فراهم می‌شود؛ رویکردی که در گذشته انجام می‌شد و بعضا بانک مرکزی در ازای ارز دولتی، ریال در اختیار دولت قرار می‌داد، اما ارز آن را در بازار عرضه نمی‌کرد. آمار‌ها نیز گواه این رویکرد بانک مرکزی است به گونه‌ای که رشد دارایی خالص بانک مرکزی منفی ۱/ ۴درصد بوده است این بدان معناست که بانک مرکزی بیش از ارز تحویلی از سوی دولت را به بازار عرضه کرده است. صالح‌آبادی گفت: هم‌اکنون روزانه حدود ۲۰۰میلیون دلار ارز در بازار عرضه می‌شود که بخش عمده این ارز حاصل از صادرات غیرنفتی، محصولات فلزی، خشکبار و محصولات پتروشیمی است و خوشبختانه تمام نیاز واردکنندگان در بازار به‌راحتی تامین می‌شود.

صالح‌آبادی در پاسخ به سوالی در خصوص برخی شبهات در زمینه اختلاف قیمت برای ارز مسافرتی و شبهه توزیع رانت در این بخش گفت: ارز مسافرتی به دلیل مدارکی که از فرد متقاضی برای اثبات مسافر بودن فرد مطالبه می‌شود، با ارز توافقی متفاوت است که مقداری کمتر از نرخ توافقی است، هر چند در آینده اختلاف نرخ در سرفصل‌های ۲۴‌گانه خدماتی نیز به حداقل خواهد رسید و نرخ متفاوت ارز در این بخش به هیچ‌وجه به مفهوم توزیع رانت بین متقاضیان نیست، بلکه تفاوت قیمت ناشی از مستنداتی است که فرد متقاضی باید پیش از دریافت ارز به صرافی ارائه دهد. او افزود: در عین حال نرخ ارز حواله‌ای به دلیل حجم بالای معاملات همواره از اسکناس کمتر بوده است و در مقابل قیمت در بازار متشکل به دلیل اینکه معاملات درحجم خردند متفاوت است. بر همین اساس با راه‌اندازی معاملات توافقی از حدود دو ماه پیش زمینه برای عرضه و تقاضای ارز در صرافی‌ها و تسهیل در تامین ارز موردنیاز مردم مهیا شد. صالح‌آبادی ابراز امیدواری کرد با هماهنگی ایجاد‌شده میان بانک مرکزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان برنامه و بودجه و برگزاری جلسات منظم ماهانه و هفتگی، امسال دولت به بانک مرکزی مقروض نشود. همچنین مقرر شده در صورت نیاز به انتشار این اقدام در زمان مناست انجام شود و حجم فروش اوراق نیز متناسب با نیاز خزانه باشد. او از تشکیل کارگروه نقدینگی و پایه پولی در بانک مرکزی به منظور رصد آثار تصمیم‌گیری‌ها بر نقدینگی و پایه پولی خبر داد و افزود: بانک مرکزی با تدابیری که اتخاذ کرده درصدد کنترل نقدینگی است، اما تورم همواره متاثر از جانب عرضه، تقاضا و انتظارات است. او گفت: بخش عمده از تورم کنونی ناشی از ناحیه عرضه است به گونه‌ای که رشد قیمت‌های جهانی منجر به بروز تورم بی‌سابقه‌ای در جهان شده است، به طوری که نرخ تورم درآمریکا به رقم بی‌سابقه ۹درصد رسید و در اروپا نیز شاهد رشد تورم بودیم.

منبع: دنیای اقتصاد