زیرساخت‌های معدن کاری دیجیتال

‌می‌متالز - سوءاستفاده از واژگانی که گاه معانی آن‌ها را هم به درستی نمی‌دانیم، همواره در جهان سوم رایج بوده است: کلمات بزرگ، کار‌های کوچک! یکی از جدیدترین انواع این نوع برخورد با مسائل مهم و علمی، بحث هوشمندسازی، دیجیتال‌سازی، هوش مصنوعی و امثالهم در صنایع است که امروزه نُقل هر مجلسی است و اغلب توسط کسانی طرح می‌شود که هیچ گونه پیشینه علمی یا تجربی در این حوزه ندارند.

به گزارش می‌متالز، دیجیتال سازی صنایع، یک «باید» است و نه یک «انتخاب» در این موضوع شکی نیست و بدون ورود به این عرصه، صنایع ما به‌شدت از رقیبان بین‌المللی عقب خواهند افتاد. لکن مساله اصلی، درک صحیح موضوع و تبدیل آن به یک برنامه «نتیجه گرا» و «اجرایی» و دوری از بزرگنمایی و تبلیغاتی کردن این موضوع (show off) است.

در حوزه کنترل اتوماتیک فرآیند‌ها یک جمله کلیدی وجود دارد که درباره دیجیتال سازی هم کاربردی است: اشکال در طراحی یک فرآیند را با کنترل اتوماتیک نمی‌توان برطرف کرد. وظیفه کنترل اتوماتیک، حفظ فرآیند در حالت بهینه است، ولی بهینه سازی قبل از آن باید انجام شده باشد. درباره دیجیتال سازی هم باید گفت، هرگز دیجیتال سازی و سپس هوشمندسازی یک فرآیند معیوب، موجب بهبود آن نمی‌شود. اگر آسیای انتخاب شده برای یک کارخانه خردایش، اشتباه انتخاب شده باشد و توان خردایش کانسنگ با تناژ درخواستی را نداشته باشد، هرگز دیجیتال سازی و هوشمندسازی کمکی نخواهد کرد؛ لذا معدنی که هنوز برنامه ریزی تولید آن سنتی است، سیستم استخراج و ترابری آن متعلق به ۵۰ سال پیش است و مطالعات کافی ژئومتالورژیکی روی کانسنگ آن انجام نشده و طراحی کارخانه فرآوری آن، به صورت کپی از روی کارخانه دیگری بوده است، هرگز نباید به عنوان نخستین قدم، وارد دیجیتال سازی و هوشمندسازی شود.

وقتی صحبت از زیرساخت‌های لازم برای معدن‌کاری دیجیتال می‌شود اغلب به وجود اینترنت پرسرعت، وجود سنسور‌های کافی در سیستم جهت برداشت داده، وجود متخصصان بین رشته ای، دسترسی به فضای ابری محاسباتی و امنیت شبکه اطلاعات و امثالهم توجه می‌شود. این‌ها زیرساخت‌های «لازم» هستند، اما نه تنها «کافی» نیستند بلکه در «اولویت» اول هم نیستند. اولویت اول، بازنگری کل فرآیند‌ها و اصلاح سیستم است. مثلا در یک مجموعه داده اکتشافی که با نمونه برداری غلط و همراه با خطای سیستماتیک انجام شده است، فواصل بین گمانه‌ها مناسب نبوده اند و شیب و جهت و عمق آن‌ها اشتباه انتخاب شده است، آنالیز نمونه‌ها با خطا همراه بوده است و داده‌ها در یک سیستم مناسب و شفاف ارائه نشده اند، با داده پردازی پیچیده و هوش مصنوعی و ...، نمی‌توان به داده‌های صحیح رسید. کل فرآیند باید اصلاح شود. از کوزه همان برون تراود که در اوست: از داده‌های غلط با هیچ روشی نمی‌توان نتایج درست گرفت. اصلاح دستورالعمل‌ها و فرآیندها، پیش نیاز اصلی تحول دیجیتال است. این یک مسیر پله به پله است که نمی‌شود برخی پله‌ها را جا انداخت. زیرساخت اصلی معدن کاری دیجیتال، «نقشه راه» درست و دقیقی است که توسط یک تیم «اجرایی» با‌تجربه تهیه شده باشد و تعهدات اجرایی و عملی داشته باشد، نه اینکه مبتنی بر تحقیقات کتابخانه‌ای کسانی باشد که اساسا یک بار یک کارخانه را از نزدیک ندیده اند یا یک فرآیند اکتشافی یا استخراجی را از ابتدا تا انتها اجرا نکرده اند.