یکه‌تازی غیر‌منتظره زغال‏‏‌سنگ

به گزارش می‌متالز، افزایش بهای گاز به دلیل تشدید تنش‌ها بین اروپا و روسیه و تحریم اتحادیه اروپا در خصوص ممنوعیت واردات زغال سنگ از روسیه در ماه جاری این عنصر را به یکی از کانی‌های محبوب در دنیا تبدیل کرده است. طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی، مصرف زغال‌سنگ در اروپا تا بیش از ۷‌درصد در سال ۲۰۲۲ افزایش داشته است. همچنین این آژانس انتظار دارد مصرف جهانی زغال‌سنگ با ۷/ ۰‌درصد افزایش سالانه، به ۸ میلیارد تن برسد.

این میزان به رکورد ثبت‌شده در سال ۲۰۱۳ بسیار نزدیک است. تقاضای بالا برای این کانی در قاره سبز موجب واردات زغال سنگ دریایی از آفریقای‌جنوبی، اندونزی و حتی استرالیا که صادرات را ممنوع کرده، شده است. همچنین پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای زغال‌سنگ در هند، دومین مصرف کننده این عنصر در دنیا پس از چین، تا پایان سال میلادی جاری حداقل ۱۰‌درصد افزایش یابد؛ چرا که اقتصاد این کشور در حال توسعه است و مصرف برق نیز به صورت مداوم بیشتر می‌شود. بهای کانی سیاه دوباره در حال اوج گیری است. از ابتدای ماه میلادی جاری تاکنون قیمت زغال‌سنگ رشد ۸۰ درصدی را تجربه کرده است. روز گذشته نیز بهای این کانی با افزایش ۲۲ دلاری نسبت به هفته گذشته به ۴۲۲ دلار به ازای هر تن برای ناحیه پرمصرف آسیا رسید.

چرا زغال سنگ گران شد؟

به گزارش موسسه SMM خرید و فروش زغال‌سنگ اخیرا بیش از ۴‌درصد رشد داشته است. یکی از عوامل این افزایش، اجرای تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا بر واردات از طرف روسیه است. خبر‌ها حکایت از آن دارد که در ماه آوریل ۲۰۲۲ اتحادیه اروپا به‌طور رسمی نهمین دوره تحریم‌ها علیه روسیه از جمله ممنوعیت ۱۲۰ روزه خرید زغال‌سنگ را تصویب کرد که از ۱۰ اوت اجرا شد. زلنیسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روسیه را عامل این گرانی می‌داند. وی در کنفرانس صنایع انرژی در نروژ عنوان کرد، روسیه از این مساله برای ایجاد ترس اقتصادی استفاده می‌کند. وی همچنین گفت، این کشور با به وجود آوردن بحران قیمتی و ایجاد فقر و ضعیف کردن اروپا قصد تشدید فشار بر اتحادیه اروپا را دارد. پیش‌بینی می‌شود که قیمت زغال سنگ از ماه اوت تا ماه سپتامبر روندی صعودی را آغاز کند، سپس به دلیل مازاد تولید دوره‌ای به قیمت ثابتی برسد. با این حال، کسری عرضه حجیم حدود ۳۱میلیون و ۷۳۰‌هزار تنی در ماه دسامبر در فصل زمستان سال‌جاری به وجود خواهد آمد که تا آن زمان، زغال سنگ افزایش قیمت قابل‌توجهی را به همراه خواهد داشت.

شتاب افزایش تولید و تقاضا

واهمه از کمبود زغال سنگ رشد تقاضا برای این کانی سیاه را افزایش داده است. طبق گزارش آژانس بین الملی انرژی نیز مصرف زغال‌سنگ در سال ۲۰۲۳ افزایش پیدا خواهد کرد. وزارت زغال سنگ هند نیز در ۲۷ ژوئیه گزارش داد که به منظور پاسخگویی به تقاضای داخلی برای زغال سنگ کک شو، دولت هند برنامه افزایش تولید کک زغال‌سنگ را دنبال می‌کند که هدف آن تولید ۱۴۰میلیون تن زغال سنگ تا سال ۲۰۳۰ است. رسانه‌های هند گزارش دادند که انجمن مدیریت فولاد هند حدود ۸۰‌هزار تن زغال سنگ کک شو از روسیه سفارش داده است که انتظار می‌رود ظرف چند هفته آینده به بندری در شرق هند برسد. دولت قزاقستان نیز برنامه‌هایی را برای جلوگیری از افزایش قیمت زغال سنگ برای مصرف داخلی این کشور دنبال می‌کند. پیش‌بینی می‌شود این کشور در سال‌جاری، حدود ۹میلیون و ۶۰۰‌هزار تن زغال سنگ مصرف کند که از این میزان، ۲ میلیون و ۶۰۰‌هزار تن در بخش آب و برق مصرف خواهد شد و ۷ میلیون تن دیگر نیز در بازار به فروش می‌رسد.

علاوه براین، استرالیا تعرفه‌های زغال‌سنگ را برای محدود کردن صادرات افزایش داد. دولت چین نیز برای تشویق واردات زغال سنگ تعرفه‌های صفر را اعمال کرد؛ چرا که با وجود تشدید بحران مصرق برق در این کشور، کارخانه‌ها به مصرف زغال سنگ روی آورده‌اند. موج گرمای شدید در نواحی مرکزی چین موجب شد تا به سبب کاهش فشار بر شبکه برق این منطقه، برق صنایع قطع شود. همچنین در برخی مناطق به دلیل گرمای شدید و استفاده بیشتر از تهویه، مصرف برق افزایش یافته است. به همین دلیل به گفته مقامات موج گرمای اخیر، اتکای چین به افزایش مصرف و تولید زغال سنگ را تقویت می‌کند. اتحادیه اروپا نیز به دنبال پرکردن شکاف ایجادشده در واردات زغال سنگ است. با در نظر گرفتن همه این موارد باید اذعان کرد که کمبود عرضه جهانی زغال سنگ تشدید شده است.

افزایش سود استرالیا برخلاف اندونزی

بررسی آمار و ارقام نشان می‌دهد که معادن زغال‌سنگ استرالیا، از افزایش تقاضای اروپا برای زغال‌سنگ سود زیادی کسب کرده اند. میانگین قیمت زغال‌سنگ در این معادن ۴۰۰ دلار به ازای هر تن است که نسبت به سال گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد که اندونزی، بزرگ‌ترین صادر‌کننده زغال‌سنگ در دنیا، با وجود تحولات اخیر این افزایش قیمت را تجربه نکرده است. دلیل اصلی این مساله وابستگی اندونزی به دو مشتری عمده خود، یعنی چین و هند، است. مشتریان دیگر زغال‌سنگ این کشور ژاپن و کره‌جنوبی هستند که در مقایسه با هند و چین مقدار بسیاری کمتری را خریداری می‌کنند. همچنین اروپا تمایل بیشتری به خرید زغال‌سنگ معادن آفریقای جنوبی، ایالات‌متحده و استرالیا دارد که زغال‌سنگ با کیفیت بالاتری تولید می‌کنند. این موضوع نیز نشان می‌دهد که احتمال کمی برای تصاحب بازار اروپا از سوی اندونزی وجود دارد.

منبع: دنیای اقتصاد