با تغییر ساعت الگوی مصرف انرژی اصلاح می‌شود؟ / قیمت انرژی صنایع افزایش می‌یابد؟

به گزارش می‌متالز، داستان تغییر ساعت رسمی کشور و تاثیر آن بر اصلاح الگوی مصرف موضوعی است که هرساله به آن پرداخته و تحلیل‌های متفاوتی نسبت به کارآمدی آن در صرفه‌جویی انرژی مطرح می‌شود.

در این طرح ساعت رسمی کشور اول فروردین یک ساعت جلو و اول مهر یک ساعت به عقب کشیده می‌شود. تغییر ساعت در بازه زمانی اول فروردین تا اول مهر برای صرفه‌جویی در مصرف آب و برق هنگام تابستان کاربرد دارد. اما آیا بازگشت ساعت به روند عادی خود هم می‌تواند در مصرف گاز هنگام زمستان تاثیرگذار باشد؟

تجربه جهان در رابطه با تغییر ساعت

حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، گفت: دولت‌ها نسبت به ماجرای تغییر ساعت مواضع متفاوتی دارند. اما به لحاظ فنی و تجربه جهانی مثمر ثمر بودن این طرح ثابت شده است. همچنین با توجه به اختلاف افق، چهار فصل بودن و یارانه انرژی در ایران نقش تغییر ساعت در صرفه‌جویی انرژی غیرقابل انکار است.

او با اشاره به کاهش ساعت ادارات در ایام تابستان عنوان کرد: تغییر ساعت در این ایام منجر به کاهش خاموشی‌ها در منازل شد؛ البته صنایع از این اتفاق متضرر شدند. اما به‌طور کلی با تغییر ساعت انرژی کمتری مصرف شد. بالطبع بهره‌وری افزایش پیدا کرد و می‌توانست به ارزش‌افزوده ختم شود.

وی ادامه داد: ارزش افزوده در ایران به معنای خلق پول و محصول در صنایع است؛ بنابراین در حال حاضر با بازگشت ساعت به روند قبل خود باید تلاش کنیم گاز به سمت صنعت و صادرات حرکت کند، نه مصارف خانگی. بر اساس آمار انرژی مصرفی در گاز خانگی چند برابر صنعت است و از منبع ۹۰۰ میلیون مترمکعب گاز تنها ۳۰ درصد صرف صنایع و ۶۰ درصد به مصارف خانگی اختصاص پیدا می‌کند.

قیمت انرژی در ایران متعادل است؟

صالحی درباره تاثیر تغییر ساعت بر مصرف گاز در فصل زمستان توضیح داد: تغییر اختلاف افق قطعا در مصرف گاز تاثیر می‌گذارد. از آنجایی که ۳۰ درصد (۱۷۰ میلیون مترمکعب) از مصرف کل گاز کشور صرف صنایع می‌شود آن دسته از صنایع مانند پتروشیمی که مستقیم از گاز تغذیه می‌کنند بیشترین تاثیر را از تغییرات می‌گیرند. چراکه دما و ارتفاع در مصرف گاز این نیروگاه‌ها موثر است.

او تصریح کرد: ارزانی انرژی در ایران باعث شده که تولیدات صنایع توجیه اقتصادی نداشته باشد؛ بنابراین اقداماتی نظیر آزادسازی انرژی می‌تواند به توجیه‌پذیری آن‌ها کمک کند. به‌عنوان مثال با ورود صنایع به بورس انرژی، راه‌اندازی پروژه‌های بهینه‌سازی و هوشمندسازی مصرف استارت می‌خورد که اتفاق خوبی است.

این فعال بخش خصوصی اضافه کرد: در ایران برق صنایع ۷۰۰ تومان است؛ در حالی که اگر قیمت برق و گاز به سمت قیمت واقعی حرکت کند مدیران این صنایع مجبور به تعریف پروژه‌های بهینه‌سازی در کسب و کار خود می‌شوند.

نان کارخانه‌های فولاد در روغن است

صالحی با اشاره به مصرف گاز صنایع مختلف تأکید کرد: در حال حاضر پتروشیمی‌های ژنراتور حرارتی و کارخانه‌های فولاد با تولید آلومینیوم به واسطه صادرات درآمد دلاری دارند؛ در حالیکه هزینه آن‌ها ریالی است. با این حساب دولت باید با مدیریت هوشمند قیمت خوراکشان را افزایش دهد. تغییر قیمت باید طی چند سال رخ دهد، در غیر این صورت صنایع به سرنوشت متانول‌ساز‌ها دچار می‌شوند. در حال حاضر کارخانه‌های متانول‌سازی به علت گرانی خوراک یکی پس از دیگری در حال تعطیل شدن هستند.

وی با مقایسه قیمت گاز در ایران نسبت به کشور‌های صنعتی یادآور شد: فارغ از بحث حرکت به سوی قیمت‌گذاری واقعی برای مصرف انرژی صنایع، باید توجه به ظرفیت گازی کشور امتیازاتی برای ایرانیان در نظر گرفت. به عبارتی قیمت خوراک طوری تعیین شود که صنایع را از مسیر بهینه‌سازی دور نکند و در عین حال با افزایش قیمت بی‌رویه منجر به تعطیلی آن‌ها نشود. ایران در برنامه‌های توسعه اقتصادی فقط دو درصد بهره‌وری دارد که به آن هم به علت واقعی نبودن قیمت‌هاست.

او خاطرنشان کرد: در حال حاضر با مقایسه قیمت گاز در ایران نسبت به کشور‌های صنعتی باید گفت که قیمت جهانی برق فولادسازان در جهان تا پنج سنت (۱۵۰۰ تومان) است. در حالی که در ایران نرخ آن ۷۰۰ تومان حساب می‌شود. به نظر می‌رسد این دسته از صنایع ظرفیت افزایش قیمت تا ۱۰۰۰ تومان را دارند. ضمن آنکه قیمت جهانی ذکرشده در صنایع فولاد بدون احتساب بحران فعلی و افزایش قیمت‌ها مطرح شد.

تغییر ساعت در هر استان متفاوت باشد

عبدالعلی رحیمی مظفری، عضو کمیسیون انرژی، درباره تاثیر تغییر ساعت بر مصرف انرژی گفت: طرح تغییر ساعت در زمستان نمی‌تواند مفید واقع شود. چراکه شرایط اقلیمی هوا در زمستان بسته به برودت هوا، ابر، بارش برف و وزش باد است که هیچ یک در تابش افق خورشید تاثیر ندارد؛ بنابراین تغییر ساعت تاثیر چندانی در میزان صرفه‌جویی ندارد.

او ادامه داد: در زمستان باید بتوانیم ساعت کاری را طوری تنظیم کنیم که از حداکثر گرمایش خورشید استفاده کرد. البته این روش در همه استان‌ها پاسخگو نیست؛ چراکه شاهد تفاوت اقلیمی در این مناطق هستیم. ضمن آنکه تفاوت ساعت شروع به کار در هر استان مساله اطلاع‌رسانی تکریم ارباب رجوع با مشکل مواجه می‌کند و منجر به بی‌نظمی می‌شود.

رحیمی مظفری در پایان یادآور شد: اکنون حل مشکل دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی در اولویت است. بیشترین مصرف‌کننده‌ها در حوزه انرژی وزرات صمت به جهت تولید دستگاه‌های پرمصرف انرژی است. همچنین وزارت راه و شهرسازی در مصرف‌گرایی انرژی نقش دارد. اقدام به ساخت ساختمان شیشه‌ای رو به آفتاب مصداق بارز عملکرد اشتباه این ارگان است. با توجه به این موضوع مجلس به دنبال سپردن سازمان بهینه‌سازی مصرف انرژی تحت نظارت مستقیم رئیس جمهوری قرار دارد تا رئیس جمهوری شخصاً به وزارتخانه‌ها تحکم کند.

بر اساس این گزارش به نظر می‌رسد صرفا اقداماتی همچون تغییر ساعت برای اصلاح الگوی مصرف کافی نباشد بلکه فرهنگ‌سازی و مدیریت مصرف شاید راه‌حل‌های موثرتری به‌حساب آید. ضمن‌آنکه بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده توسط اتحادیه اروپا به نظر می‌رسد پیامد‌های دیگر این تغییر ساعت در زمینه سلامتی، امنیت افراد و اختلالات خواب جامعه هزینه بیشتری نسبت به میزان صرفه‌جویی دارد.

همچنین سال ۱۳۸۴ در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد وقتی مصوبه تغییر ساعت لغو شد، مدیر دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توانیر اعلام کرد با اجرای طرح تغییر ساعت در سرتاسر کشور به صورت میانگین ۱٫۵ درصد انرژی کاهش پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد این میزان کاهش مصرف با توجه به هزینه‌های دیگری که در این راستا صرف می‌شود توجیه ندارد.

منبع: تجارت نیوز