فولاد هرمزگان در مسیر توسعه همه‌جانبه

به گزارش می‌متالز، آنچه امروز فولاد را به کالایی استراتژیک و اساسی در بازار‌های جهانی تبدیل کرده، این است که این فلز، ماده اولیه اساسی و نخست بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی بزرگ و کوچک در دنیا از جمله ساخت‌وساز، خودروسازی، لوازم خانگی، ماشین‌آلات و تجهیزات محسوب می‌شود. همین امر موجب شده است تا امروز از تولید و مصرف فولاد به عنوان شاخصه‌ای برای سنجش میزان توسعه‌یافتگی و رونق صنعتی کشور‌ها یاد شود. رشد روزافزون قیمت فولاد در بازار‌های جهانی علی‌رغم افزایش ظرفیت‌ها و آمار تولید جهانی در سال‌های اخیر را می‌توان گواهی بر این مدعا دانست که تقاضای این فلز افزایشی چشمگیر یافته است. با توجه به نبود مواد مشابه جایگزین، انتظار می‌رود که روند افزایش قیمت جهانی فولاد در سال‌های آتی نیز ادامه داشته باشد.

اهمیت حوزه فولاد به حدی رسیده است که حتی کشور‌هایی که از منابع طبیعی معدنی و ذخایر انرژی به عنوان نهاده‌های تولید فولاد برخوردار نیستند نیز در مسیر توسعه این صنعت گام برداشته‌اند. ژاپن، کره جنوبی و ترکیه را می‌توان نمونه‌های مناسبی از این کشور‌ها دانست که امروز توانسته‌اند نام خود را در بین ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد جهان قرار دهند. این مقوله می‌تواند برای ایران بسیار مهم باشد. کشوری که با برخورداری از منابع بزرگ نفت و گاز، قطب انرژی جهان محسوب می‌شود و ذخایر بزرگ سنگ‌آهن را در خود جای داده و از مزیت‌های رقابتی قدرتمندی برای تولید فولاد برخوردار است. به این عامل باید موقعیت جغرافیایی استراتژیک کشور در کوریدور‌های اصلی تجارت جهانی را نیز افزود که عامل مهمی برای تقویت و تسهیل حضور ایران در بازار‌های جهانی محسوب می‌شود.

اهمیت و جایگاه صنعت فولاد در اقتصاد

با نگاهی به شاخص‌های کلان اقتصاد ایران در چند سال گذشته، به راحتی می‌توان به اهمیت و جایگاه صنعت فولاد در بهبود اوضاع اقتصادی کشور پی برد. تاثیر توسعه و تکمیل زنجیره فولاد در اقتصاد ایران از چندین جنبه قابل بررسی است. توسعه متوازن ظرفیت‌ها و تکمیل زنجیره‌های ارزش این فلز از معدن تا محصول نهایی، موجب ایجاد بیشترین ارزش افزوده از منابع ارزشمند معدنی کشور و کمک به افزایش «GDP» و رشد اقتصادی کشور خواهد شد. این امر، با توجه به گستردگی حلقه‌های زنجیره فولاد در نواحی مختلف کشور به خصوص در نواحی محروم و نیز دامنه گسترده فعالیت واحد‌ها در این زنجیره، عاملی اساسی برای اشتغال‌زایی و کمک به اقتصاد استان‌ها خواهد بود. از سوی دیگر، با توجه به روند افزایش تقاضا برای فولاد در بازار‌های جهانی، تولید این فلز استراتژیک و ارزشمند و صادرات آن به بازار‌های هدف خارجی، در شرایطی که تحریم‌ها صادرات نفت خام ایران را در فشار قرار داده‌اند، می‌تواند راه‌گشای توسعه تجارت بین‌المللی کشور باشد. همین امر موجب شده است تا یکی از سرفصل‌های مهم چشم‌انداز و برنامه ۲۰ ساله توسعه کشور به توسعه صنعت فولاد اختصاص یابد. مسئله‌ای که در سال‌های اخیر، میزان تغییرات و تحولات آن چشمگیر بوده است. تولید فولاد خام ایران که در سال ۱۳۹۴ به کمتر از ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تن می‌رسید، در سال ۱۳۹۹ از مرز ۳۰ میلیون و ۲۵۰ هزار تن نیز عبور کرد که از این میزان، بیش از ۶ میلیون و ۱۶۰ هزار تن به کشور‌های دیگر صادر شد. این در حالی بود که مجموع صادرات فولاد خام ایران در سال ۱۳۹۴، به کمتر از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن می‌رسید. در چشم‌انداز ۱۴۰۴ توسعه کشور، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام پیش‌بینی شده است که از این میزان، حدود ۲۰ میلیون تن به صادرات اختصاص دارد. تحقق این هدف می‌تواند نقش صنعت فولاد در اقتصاد کشور را حتی پررنگ‌تر از امروز کند و این صنعت را به پیشران اقتصاد ایران بدل سازد.

از صنعت فولاد به عنوان صنعتی مادر یاد می‌شود، زیرا تامین‌کننده مواد اولیه بسیاری از فعالیت‌های تولیدی و صنایع سنگین و سبک محسوب می‌شود. اساسا بخش قابل توجهی از هزینه‌های تمام‌شده کالا‌ها و محصولات صنعتی نظیر خودرو، ماشین‌آلات صنعتی و لوازم خانگی و نیز احداث ساختمان‌ها به فولاد مصرفی در آن‌ها اختصاص می‌یابد و به همین دلیل، اساسا رونق و قدرت گرفتن صنعت فولاد در کشور، می‌تواند زمینه‌ساز به حرکت درآمدن چرخ صنعت کشور باشد. در سمت مقابل، مواجهه مسیر فعالیت و توسعه این صنعت با دست‌انداز‌ها و چالش‌ها تاثیری نامطلوب بر سایر فعالیت‌های صنعتی کشور خواهد داشت و موجب تحت تاثیر قرار گرفتن صرفه اقتصادی و حتی توقف فعالیت‌ها خواهد شد. به همین دلیل، یکی از نخستین و مهم‌ترین گام‌ها برای کشوری مانند ایران که در مسیر توسعه صنعتی حرکت می‌کند، فراهم آوردن زیرساخت‌ها و شرایط مناسب برای تقویت صنعت فولاد است. قطعا سیاست‌گذاری مناسب از سوی نهاد‌های بالادستی و دولت در زمینه تامین پایدار و ارزان انرژی و نیز توسعه اکتشافات معدنی و حلقه‌های بالادستی، می‌تواند به فولادسازان کشور کمک کند تا با تولید محصولاتی با کیفیت بالا و حداقل قیمت تمام‌شده، در مسیر توسعه و رشد تولیدات حرکت کنند.

ضرورت توسعه صنعت فولاد در ایران

اهمیت موارد یادشده در توسعه صنعت فولاد را به راحتی می‌توان در آمار‌های تولید فولاد در سال ۱۴۰۰ مشاهده کرد. در حالی که اغلب فولادسازان در سال‌ها و ماه‌های اخیر در مسیر سرمایه‌گذاری برای ایجاد واحد‌های جدید و توسعه ظرفیت‌های تولید خود حرکت کرده‌اند، آمار تولید فولاد خام کشور در هفت ماهه نخست سال پیش نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن، ۱۱ درصد کاهش یافت و به حدود ۱۵ میلیون و ۷۶۹ هزار تن رسید. دلیل اصلی این کاهش را باید قطعی‌های برق ناشی از ضعف‌های زیرساختی صنعت برق و الزام فولادسازان به کاهش دیماند مصرفی عنوان کرد. در واقع، به جای اینکه بخش انرژی کشور به سبب پتانسیل‌های موجود، مزیتی رقابتی را برای فولادسازان ایجاد کند، امروز خود به دست‌اندازی در مسیر توسعه این صنعت بدل شده است؛ بنابراین لازم است که رویکرد‌هایی جدی‌تر در خصوص تامین ارزان و پایدار انرژی برای فولادسازان در دستور کار قرار گیرد تا این صنایع بتوانند با استفاده حداکثری از پتانسیل‌های موجود، پیشران اقتصادی کشور باشند و در مسیر توسعه صادرات حرکت کنند.

درخشش «هرمز» در مسیر توسعه

شرکت فولاد هرمزگان یکی از قطب‌های صنعت فولاد ایران به شمار می‌رود که در منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس در جنوب کشور قرار گرفته است. بهره‌مندی از اسکله اختصاصی تخلیه و بارگیری مواد فله معدنی، دسترسی به بندر بزرگ شهید رجایی، نزدیکی به معادن سنگ‌آهن گل‌گهر و حلقه‌های بالادستی، امکان استفاده از حمل‌ونقل ریلی و نیز معافیت‌های گمرکی، از مزایای قرارگیری شرکت فولاد هرمزگان در این منطقه هستند. فولاد هرمزگان از ابتدای تاسیس خود همواره تلاش داشته است تا با بهره‌گیری از این فرصت‌ها در مسیر توسعه تولیدات و کمک به صادرات غیرنفتی کشور به عنوان محور اصلی فعالیت‌های خود حرکت کند. شرکت فولاد هرمزگان برای تحقق چشم‌انداز ۱۴۰۴، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین تولیدکندگان محصولات فولادی جنوب کشور با توانایی تولید دو میلیون تن فولاد خام و ورق عریض با گرایش به محصولات ویژه و حضور اثربخش در بازار‌های صادراتی را هدف خود قرار داده است. در همین راستا، این شرکت طرح‌های توسعه‌محور مختلفی مانند احداث پلنت اکسیژن، احداث واحد احیای مستقیم با ظرفیت ۹۰۰ هزار تن در سال، احداث کارخانه نورد ورق عریض، احداث سیلو‌های آهن اسفنجی و در نهایت پروژه‌های مربوط به افزایش ظرفیت از یک میلیون و ۵۰۰ هرار تن به دو میلیون تن فولادسازی (شامل ساختمان‌های اداری، مرکز اسناد، تعمیرگاه حمل‌ونقل صنعتی و ...) را اجرا می‌کند.

آمار تولید شرکت فولاد هرمزگان در سال‌های اخیر همواره روندی صعودی داشته و این شرکت دائما در حال ثبت رکورد‌های روزانه و ماهانه جدید در تولید محصولات بوده است. برای مثال، تولید تختال این شرکت در سال ۱۳۹۹ از مرز یک میلیون و ۵۲۰ هزار تن نیز گذر کرد و پیش‌بینی می‌شد که این روند افزایش آمار تولید در سال ۱۴۰۰ نیز ادامه یابد. علاوه‌براین، آمار تولید اسلب شرکت فولاد هرمزگان در سه ماهه نخست سال پیش، ۳۸۹ هزار و ۴۶۷ تن بود که که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۲۱ درصدی را نشان می‌داد، اما قطعی‌های برق و الزام شرکت به کاهش مصرف برق و در نتیجه توقف فعالیت‌ها موجب شد تا آمار تولید این شرکت در هفت ماهه نخست سال گذشته، به ۸۱۹ هزار و ۵۶۷ تن برسد که در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن ۶ درصد کاهش یافته است. با این حال، باید توجه داشت که ادامه روند موجود و کم‌توجهی به زیرساخت‌های برق و انرژی کشور تا چه اندازه می‌تواند موجب چالش در توسعه صنعت فولاد و تاثیرگذاری آن بر صنایع مصرف‌کننده و پایین‌دستی باشد و ضرورت تامین برق و گاز فولادسازان بزرگ کشور، بیش از پیش احساس می‌شود.

منبع: فلزات آنلاین