سهم ۹۰ درصدی واحدهای پایین‌دست آلومینیوم در تأمین نیاز کشور

می متالز - با وجود اینکه برخی از واحدهای فعال در بخش پایین‌دست صنعت آلومینیوم با نرخ بسیار کمی در حال بهره‌برداری هستند، ولی تولید آن‌ها قسمت قابل توجهی از تقاضای داخل را تأمین می‌کند که حاکی از میزان اهمیت آن‌هاست. بهبود شرایط کاری این واحدها، مستلزم ایجاد شرایطی برای تسهیل در تأمین خوراک آن‌ها در کنار ارتقای بازار مصرف محصولات است.

ایران به‌عنوان یکی از کشورهای صنعتی منطقه خاورمیانه، در حوزه‌های صنعتی متفاوتی فعالیت دارد. آلومینیوم که بعد از آهن و فولاد، پرکابردترین فلز در صنایع مختلف شناخته می‌شود (و در بین فلزات اساسی و پایه، پرمصرف‌ترین) از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از همین رو صنعت آلومینیوم برای اولین بار در منطقه خاورمیانه در ایران پایه‌گذاری شد تا سرآغازی برای تأمین نیاز صنایع دیگر به آلومینیوم و همچنین توسعه دیگر صنایع باشد.

در همین راستا، ایران در سال ۱۳۹۵، حدود ۳۸۰ هزار تن از انواع شمش و بیلت آلومینیومی و آلیاژی از منابع معدنی تولید کرد تا خوراک بخش قابل توجهی از واحدهای پایین‌دست کشور را تأمین کند. این در حالی است که در سال‌های گذشته به‌دلیل وجود مشکلاتی در نحوه قیمت‌گذاری و نوع فروش در بورس کالا، بخش قابل ملاحظه‌ای از این محصولات تولید شده مورد معامله قرار نگرفته و بالطبع به بازارهای خارجی صادر شده است. این امر در کاهش نرخ بهره‌وری واحدهای مصرف‌کننده این محصولات تأثیر گذار بوده است. البته با تغییر برخی از سیاست‌های فروش عرضه‌کنندگان محصولات بالادستی در بورس کالای ایران، چشم‌انداز روشنی در این راستا دیده می‌شود.

با توجه به برآوردهای به‌عمل آمده، مصرف آلومینیوم ایران در سال ۲۰۱۵ با احتساب آلومینیوم استحصال شده از منابع معدنی و همچنین منابع ثانویه (قراضه) حدود ۴۶۰ هزار تن گزارش شد که با درنظر گرفتن میزان واردات و صادرات و چشم‌پوشی از مقادیر انبار شده، میزان تولید هر یک از محصولات پایین‌دستی و میان‌دستی صنعت آلومینیوم را می‌توان تخمین زد. بنا به محاسبات انجام شده، نمودار ۱، میزان تولید هر دسته از این محصولات را بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵ به تصویر کشیده است.

با توجه به این نمودار، تولید محصولات پایین‌دست و میان‌دست آلومینیوم در ایران بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۵، به‌طور متوسط سالانه حدود ۴.۳ درصد رشد داشته و به‌صورت میانگین سالانه حدود ۳۸۶ هزار تن از انواع محصولات نیمه‌ساخته تولید شده است. با توجه به داده‌های نمودار ۱، قطعات (که عمدتا قطعات ریختگی را شامل می‌شوند) با سهم حدود ۳۳ درصدی بیشترین سهم را بین این محصولات از آن خود کرده‌اند. پس از آن، محصولات واحدهای اکستروژن با سهمی در حدود ۳۰ درصد بیشترین تولیدات واحدهای پایین‌دست و میان‌دست صنعت آلومینیوم را دارا بودند. محصولات نورد اسلب‌های آلومینیومی (ورق و تسمه) و سیم‌و‌کابل آلومینیومی هر کدام با سهم‌های ۲۰ و ۱۳ درصدی در رتبه‌های بعدی از تولید قرار گرفتند.

بررسی آمارهای صادرات و واردات محصولات آلومینیومی، حاکی از آن است که میزان تولیدات محصولات پایین‌دست کشور، سهم قابل توجهی از نیاز کشور (به‌طور متوسط در حدود ۹۰ درصد) را تشکیل می‌دهد. این سهم قابل توجه، نشان‌دهنده اهمیت بسیار زیاد واحدهای تولیدکننده این محصولات در ایران است. در همین راستا، برخی از واحدها، خصوصا واحدهای اکستروژن آلومینیوم، با نرخ بسیار پایینی در حال بهره‌برداری هستند که این امر نیازمند توجه بیشتر مسئولین به واحدهای پایین‌دست است. مطمئنا به‌منظور بهبود شرایط کاری واحدهایی که با نرخ کمی در حال بهره‌برداری هستند، علاوه بر ایجاد شرایطی برای تسهیل تأمین خوراک لازم این واحدها، رونق بازارهای مصرف این محصولات نیز ضروری است.

منبع: باشگاه آلومینیوم

آلومینیوم منابع معدنی