‌نمی‌توان کامودیتی محور بودن را عارضه دانست/ بازار را گسترش دهید

به گزارش می‌متالز، همایون دارابی، کارشناس بازار سهام مطرح کرد: البته که بحث کامودیتی یا غیر کامودیتی بودن بازار الزاما موضوع بد یا خوبی نیست، بورس‌های زیادی در دنیا (کانادا، برزیل و استرالیا) کامودیتی محور هستند، شرکت‌های کامودیتی در بورس این کشور‌ها نقش پررنگ‌تری دارند. در حاشیه خلیج فارس نیز اکثر کشور‌ها بورس کامودیتی محور دارند. در قاره آفریقا هم کشور‌های متعددی حاضرند، که بورس مبتنی بر نفت و به اصطلاح کامودیتی دارند. پس کامودیتی محور یا غیر کامودیتی محور برای بورس نقطه ضعف یا قوت محسوب نمی‌شود. البته گستردگی یکی از ویژگی‌های اقتصاد ایران است و عمق استراتژیک بالایی را در آن شاهد هستیم. کشور با وجود کامودیتی محور بودن در حوزه انرژی و مواد معدنی جایگاه بسیار بالایی را داراست.

بازار را گسترش دهید

این فعال بازار سرمایه تشریح کرد: کشور در شرایط فعلی برای بخش نفت بالادستی هیچ نمایند‌ه‌ای در بورس ندارد، حتی در حوزه‌ی کامودیتی هم ضعف‌هایی وجود دارد، چراکه شرکت‌های معدنی بسیاری هستند که در بازار سرمایه حضور ندارند. همچنین در بحث پیمانکار‌های نفت و معدن هم هنوز شرکتی را در بورس نمی‌بینیم. نکته‎‌ای که باید در نظر گرفت، ضعف بخش خدمات در بازار سرمایه است؛ یعنی گروه‌هایی در تولید ناخالص ملی نقش دارند که در بورس حضور ندارند. یکی از بزرگ‌ترین غایبین در بورس اوراق بهادار بخش ساختمان است، که نماینده‌ای در بازار سهام ندارد البته که بخش‌هایی مثل انفورماتیک و شرکت‌های نوپا هم خارج از بورس فعالیت دارند.

وی ادامه داد: در حوزه بازرگانی‌ها جز چند شرکت توزیع، نماینده‌ی دیگری در بورس وجود ندارد؛ در دیگر بخش‌های صنعتی نیز به ندرت شرکت‌هایی یافت می‌شوند. با این حال، اما از تمام ظرفیت اقتصادی کشور در بازار سرمایه استفاده نمی‌شود. اگر تمام پتانسیل‌های کشور فعال شود، بورس متنوع‌تری را می‌توان نسبت به شرایط فعلی شاهد بود. هرچند در شرایط حال حاضر تولید ناخالص کشور به بخش نفت و معدن وابسته است، اما می‌توان به این ترتیب از ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت اقتصادی دیگر هم استفاده کرد.

۲ منظری که بازار را با مشکل مواجه کرد

دارابی تشریح کرد: باید گفت که بازار سهام کامودیتی محور است، اما نرخ ارز داخل کشور واقعی نیست (نرخ ارز نیما ۲۵ درصد پایین‌تر از ارز واقعی است) این موضوع ظرفیت شرکت‌ها را از بین می‌برد. از طرفی هم مقداری قیمت مواد خام در بازار ایران با بازار جهان تفاوت دارد، در بورس کالا تلاش‌هایی برای تعدیل قیمت رخ داده، ولی در موارد زیادی دیده شده که قیمت‌ها یکسان نیست. برای خروج از کامودیتی محور بودن شاید بتوان با ورود شرکت‌ها و بخش‌هایی که به آن اشاره شد تا حدودی موضوع را کم رنگ کرد؛ اما در مورد اینکه یک معضلی برای بازار است باید تدبیری فوری در مورد نرخ ارز اندیشیده شود؛ چراکه بورس کامودیتی محوری که ارز واقعی مبنای کار آن نباشد معضل شناخته می‌شود، شرایط بازار از منظر کامودیتی و سیاست‌گذاری با مشکل مواجه است.

تولید ناخالص و بازار سهام باید همسو شوند

وی در پایان گفت: اگر در بحث پذیرش‌ها تسهیل ایجاد و بازار به سمتی برود که ترکیب آن با تولید ناخالص ملی منطبق باشد (این موضوع هم نیاز به پذیره‌نویسی و عرضه‌های اولیه نو در بخش‌های مختلف دارد) می‌توان تا حدودی کامودیتی محور بودن را در بورس کم رنگ کرد. اگر تولید ناخالص کشور در بخش‌های مختلف را بررسی کنیم و سهم هر بخش را در GDP با سهم گروه‌ها در بازار سرمایه مقایسه کنیم، باید این اعداد و ارقام با هم ارتباط بسیار زیادی داشته باشند، برای بهبود و تعادل بخشی آن باید از بخش‌هایی که کمبود حس می‌شود، سهم بازار سرمایه را پررنگ کرد. همچنین باید جغرافیایی از بازار تدوین شود تا نقشه راه قرار گیرد و GDP را با آن تطبیق داد، مشکلات و موانع سرراه انتباق تولید ناخالص ملی و بازار سرمایه را هم باید مرتفع کرد.

منبع: بورس نیوز