منافع همکاری گازی بین ایران و روسیه/ توسعه نقش ایران در بازار انرژی منطقه و جهان

به گزارش می‌متالز، برخی کارشناسان اعتقاد دارند آن طور که شایسته بوده است ما تا کنون از موقعیت جغرافیایی خود در حوزه‌ی همکاری‌های انرژی بهره نبرده‌ایم. به زعم آنان برخی از فرصت‌ها در زمینه همکاری با کشور‌های همسایه برای ترانزیت و سوآپ گاز از بین رفته است و کشور‌های دیگر نظیر ترکیه از آن‌ها بهره برده‌اند.

حالا با جنگ روسیه و اوکراین و تحریم گاز روسیه توسط اروپا فرصتی برای همکاری تهران با مسکو در زمینه سوآپ گاز این کشور یا خرید آن و بازصادراتش به وجود آمده است.

کارشناسان معتقدند این شرایط می‌تواند به عنوان یک فرصت برای کشورمان تلقی شود و از طریق گاز روسیه مشکل ناترازی خود را در زمستان حل کنیم و یا به سوآپ گاز روسیه به دیگر کشور‌ها بپردازیم و از مزایای اقتصادی و سیاسی آن بهره ببریم. اما همین کارشناسان در مورد مخاطرات این سیاست هشدار می‌دهند و می‌گویند ما نباید با استفاده از گاز روسیه به واردکننده گاز تبدیل شویم و از توسعه میادین گازی خود و اجرای سیاست‌های بهینه سازی مصرف غافل بمانیم. نظرات سیدمحمد میرهاشمی، کارشناس انرژی را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

میرهاشمی با اشاره به این موضوع که روسیه خودش می‌داند در شرایط بدی به لحاظ بین‌المللی و تحریم‌ها قرار دارد، تصریح کرد: درست است که روسیه از شرایط خودش اطلاع دارد، اما این بدان معنا نیست که ما می‌توانیم در مذاکرات به مسکو زور بگوییم و او را مجبور به انعقاد قراردادی کنیم که به ضررش باشد. حتماً دیپلمات‌های روس منافع مسکو را در مذاکرات مدنظر قرار می‌دهند و تن به امضای قراردادی که صد در صد به نفع ایران و به ضرر روسیه باشد، نمی‌دهند. اما مطمئناً شرایط موجود مسکو را مجبور می‌کند که امتیازاتی به ایران بدهد و ما باید با هوشمندی از این فرصت استفاده کنیم.

وی در ادامه گفت: از دو راه می‌توان گاز را صادر کرد. اول از طریق خط لوله و دوم از طریق ال ان جی. هر کدام از این روش‌ها به درهم‌تنیدگی روابط کشور‌ها منجر می‌شود که زیرساخت اصلی آن را داریم. هر چقدر کشور‌ها در زمینه سرمایه گذاری و عقد قرارداد‌های مختلف سوآپ یا واردات و بازصادرات گاز ورود کنند و بیشتر درگیر شوند، این موضوع ایران را در نقطه مرکزی تجارت گاز منطقه نگه خواهد داشت و این مسئله به نفع ما است. اگر بتوانیم با پاکستان، افغانستان یا کشور‌های دیگر قرارداد خط لوله‌ای را امضا و گاز این کشور‌ها را تأمین کنیم، یا به کمک سوآپ گاز روسیه خط لوله بین ایران و کشور ثالث را برقرار کنیم، قطعا به ما برای تبدیل شدن به یک قدرت جدید در بازار انرژی کمک خواهد کرد و آن‌ها به خاطر سرمایه‌گذاری‌ای که در این حوزه انجام داده‌اند، مجبور هستند روابطشان را با کشور ما حفظ کنند و این مساله سطح امنیت منطقه‌ای را بالا می‌برد. معمولاً ضمانت‌نامه‌های قرارداد‌های انرژی بلندمدت هستند و می‌توانند در بهبود روابط کشور‌ها در حوزه‌های دیگر نیز موثر باشند. به نظر می‌رسد، از طریق افزایش روابط در حوزه انرژی با همسایگان، می‌توانیم کاری کنیم که به لحاظ سیاسی نیز به قدرت بیشتری دست یابیم و اثرگذاری بیشتری در منطقه داشته باشیم. این‌ها مسائل چندوجهی هستند و در ابعاد مختلف می‌توانند مورد بررسی قرار بگیرند.

این کارشناس انرژی ادامه داد: با توجه به سابقه‌ای که ما به لحاظ مدیریتی در کشور داریم، می‌توان پیش‌بینی کرد که در زمینه خرید گاز روسیه و بازصادرات آن یک خطر کشور را تهدید می‌کند. ما معمولاً وقتی به منابع سهل الوصولی دسترسی پیدا می‌کنیم، از کار‌های سخت دست می‌کشیم. ممکن است استفاده از گاز روسیه ما را از اعمال سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف و توسعه میادین گازی خودمان غافل کند. اگر گاز روسیه در حجم بالا وارد کشورمان شود، ممکن است این اتفاق رخ دهد. البته من پیش‌بینی نمی‌کنم با توجه به زیرساخت‌های موجود حجم گاز وارداتی روسیه به ایران آنقدر زیاد باشد که ما را از توسعه میادین کشورمان غافل کند. با توجه به واقعیات موجود ما هم نیاز به گاز روسیه داریم، هم نیاز داریم میادین گازی خود را توسعه دهیم و بهینه‌سازی مصرف را در دستور کار قرار دهیم.

وی در پایان تأکید کرد: اگر قرارداد‌ها با شرایط مناسبی منعقد شود، همواره بستر را برای انتقال تکنولوژی فراهم می‌کنند. می‌توان شرایطی فراهم کرد که روسیه فقط به عنوان یک تأمین کننده صرف گاز برای ایران مطرح نباشد و از تکنولوژی‌های این کشور نیز بهره ببریم. اگر بتوانیم در قراردادهایمان با روسیه موضوع انتقال دانش را هم مدنظر قرار دهیم، شرایط خوبی برای کشورمان به وجود می‌آید.

منبع: شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران (ایبنا)