شواهدی از استخراج و استحصال فلز روی در دوران کهن/ اصالت سنجی اثر نقاشی منسوب به پابلو پیکاسو

‌می‌متالز - عضو هیأت علمی پژوهشگاه با بیان‌اینکه ذوب فلز روی به عنوان یکی از چالش برانگیزترین فناوری‌ها در تمدن باستان در نظر گرفته می‌شود گفت: با توجه به اینکه کوره‌های معمولی برای استحصال فلز روی مناسب نیست، ایرانیان باستان برای حل این مشکل از کوره‌های دو طبقه استفاده می‌کردند.

به گزارش می‌متالز، امین‌الله کمالی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه) در نشست تخصصی پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی که همزمان با هفته پژوهش برگزار شد به ارائه گوشه‌ای از پژوهش شواهدی از استخراج و استحصال فلز روی در دوران کهن (مطالعه موردی معدن روی نیوک یزد) پرداخت.

او گفت: ذوب فلز روی به عنوان یکی از چالش برانگیزترین فناوری‌ها در تمدن باستان در نظر گرفته می‌شود، زیرا دمای کاهش کانسنگ‌های اکسید روی بسیار نزدیک به نقطه جوش روی فلزی است، بنابراین هنگامی که سنگ معدن شروع به ذوب شدن می‌کند بلافاصله تبخیر و به محض تماس با هوا دوباره اکسید می‌شود.

این پژوهشگر افزود: با توجه به اینکه کوره‌های معمولی برای استحصال فلز روی مناسب نیست، ایرانیان باستان برای حل این مشکل از کوره‌های دو طبقه استفاده می‌کردند؛ در کوره‌های تولید توتیا، سنگ‌های دارای روی را برای حرارت در قسمت پایینی قرار داده و آن را حرارت می‌دادند (حدود ۹۰۰ درجه) و در قسمت بالای کوره یک صفحه مشبک بوده که در آن‌ها میخ‌های سفالین می‌چیده‌اند.

این عضو هیأت علمی پژوهشگاه تصریح‌کرد: در اثر حرارت بخار‌های روی متصاعد می‌شده و روی میخ سفالین می‌نشسته و در نهایت ماده جامد نهایی که از سطح میخ‌های سفالین تراشیده و جدا می‌شده همان توتیا بوده، باقیمانده این کوره‌ها بیشتر در استان‌های یزد، کرمان و اصفهان و.. قابل مشاهده است که ما به طور موردی معدن روی نیوک یزد را مورد مطالعه قرار دادیم.

در ادامه نشست اصالت تابلو نقاشی منسوب به پیکاسو از منظر تکنیکی و فنی متعلق به بخش دوران اسلامی موزه ملی ایران توسط فتح‌الله نیازی (کارشناس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی) بررسی شد.

او تصریح‌کرد: در این پروژه با توجه به یک داده مجهول با عنوان یک اثر نقاشی منسوب به پابلو پیکاسو نقاش معروف اسپانیایی که در گنجینه موزه دوران اسلامی موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، روش‌های شناخت و اصالت‌سنجی آثار نقاشی به خصوص اثر یاد شده مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نیازی با بیان‌اینکه این پژوهش به بررسی روش‌های اصالت‌سنجی و چالش‌های پیش‌روی این روش‌ها و چگونگی شناخت آثار جعل و اصلی می‌پردازد و با توجه به فرضیه اثر منسوب به پیکاسو به معرفی این هنرمند مشهور و آثار و تکنیک‌های هنری و بررسی آثار معروف او می‌پردازد که شناخت بیشتری برای بررسی دقیقتر اثر منسوب به وی به دست بیاید.

این پژوهشگر گفت: این پروژه در ادامه به بررسی روش‌های اصالت‌سنجی آثار نقاشی سه پایه‌ای و چگونگی شناخت فنی لایه‌های مختلف نقاشی و نمونه‌های موردی مطالعاتی در ایران پرداخته و در پایان برای اصالت‌سنجی اثر مورد مطالعه روش‌های لازم از قبیل مستندنگاری و عکاسی پیشرفته و تحلیل‌های میکروسکوپی و آزمایش‌های دستگاهی مورد بررسی و انجام قرار گرفته و نتایج این آزمایش‌ها منجر به اصالت‌سنجی دقیق این اثر شده که نتایج این بررسی منجر به این شد که اثر مورد مطالعه یک چاپ دستگاهی بر روی کرباس در حدود ۵۰ سال پیش بوده است.

در ادامه ملیحه مهدی‌آبادی (عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری)، به مواردی در خصوص طرح «آسیب‌شناسی و ارایه طرح پیشنهادی حفاظت از کتیبه سردر حمام علی آباد قم موجود در انبار موزه ملی ایران» پرداخت و گفت: این اثر بر روی سنگ معروف به مرمر حجاری و ده سطر شعر با خط نستعلیق بروی آن نگاشته شده است.

این پژوهشگر با بیان‌اینکه به دلیل تخریب جای اصلی اثر (حمام علی آباد) مرمت آن برای نصب منتفی است به ارائه مبانی نظری پیشنهاد شده با کمترین دخالت در اثر نظیر تهیه یک جعبه برای نمایش اثر همخوان با ویترین موزه ملی یا موزه‌های قم پرداخت.

منبع: خبرگزاری کار ایران (ایلنا)