جایگاه فولاد خوزستان در بازار‌های رقابتی ایران و جهان/ نقش پررنگ فولاد خوزستان در صرفه جویی ارزی

به گزارش می‌متالز، تولید و صادرات غیرنفتی نقش معناداری در رشد و توسعه‌ی اقتصادی کشور، حفظ ارزش پول ملی، ثبات بازار ارز و بخش‌های واقعی و مالی اقتصاد دارد. با توجه به وضعیت کلان اقتصادی و غیراقتصادی کشور از یک‌سو و وضع شدیدترین و بی‌سابقه‌ترین تحریم‌های بین‌المللی علیه کشور ایران به‌ویژه در بخش‌های بانکی و نفت از سوی دیگر، نقش صادرکنندگان غیرنفتی در خط مقدم جنگ اقتصادی بسیار حائز اهمیت است.

نقش فولاد در توسعه صنعتی و اقتصادی

مصرف سرانه فولاد یکی از شاخص‌های مهم توسعه در کشور‌ها به‌شمار می‌رود. بر همین اساس با توجه به روند رو به رشد توسعه و افزایش مصرف فولاد در کشور سند‌های متعددی برای توسعه این صنعت در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ تدوین شد. از این‌رو با توجه به سرعت توسعه در کشور مقرر شد ظرفیت فولاد در کشور در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ به ۵۵ میلیون تن در سال افزایش یابد. دلیل عزم جدی کشور برای توسعه صنعت فولاد وجود منابع سنگ‌آهن و منابع گاز و آب و وجود زیرساخت‌های مناسب از یک‌سو و از سوی دیگر فولاد به عنوان یک کالای استراتژیک در توسعه صنعتی می‌تواند نقش بسیار موثری در تسریع توسعه کشور ایفا کند و با ایجاد ارزش افزوده اقتصاد ایران را متحول کند. افزایش تولید فولاد در کشور می‌تواند توسعه در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان و ساخت‌وساز، صنعت خودرو، کشتی‌سازی، ماشین‌سازی و قطعه‌سازی و تجهیزات، را تسریع و متحول کند. صنعت فولاد در سال‌های گذشته توانسته است علاوه بر تامین نیاز‌های داخل کشور بخشی از محصولات خود را به خارج از کشور صادر و در این شرایط سخت تحریم ارزآوری خوبی نصیب کشور کند. بیان این نکته ضروری است که بسیاری از کشور‌های در حال توسعه با توجه به اینکه شرایط مناسبی جهت توسعه صنعت فولاد ندارند در مسیر توسعه صنعتی با تنگنا‌هایی روبه‌رو می‌شوند و مجبورند این کالای مهم و استراتژیک را از سایر کشور‌ها وارد کنند، که می‌تواند مسیر توسعه را کندتر کند. این در حالی است که شرایط مناسب توسعه صنعت فولاد در ایران می‌تواند علاوه بر تامین نیاز‌های داخلی به فولاد با صادرات مازاد بر نیاز داخل به سایر کشور‌ها حضور خود را در بازار‌های بین‌المللی بیشتر و پررنگ‌تر کند.

جایگاه فولاد خوزستان در بازار داخلی

همان‌طور که پیشتر نیز اشاره شد شرکت فولاد خوزستان در میان تولیدکنندگان فولاد در ایران در رتبه دوم قرار دارد با این حال نگاهی دقیق‌تر به عملکرد این شرکت نشان می‌دهد جایگاه رقابتی آن نسبت به شرکت‌های مشابه در داخل کشور جایگاهی ممتاز است چرا که نزدیکی به بنادر و وجود اسکله اختصاصی فولاد خوزستان و دسترسی به منابع گاز و آب و زیرساخت‌های مناسب سبب شده است که فاز‌های مختلف توسعه تعریف شود تا بتواند جایگاه خود را در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ به عنوان دومین تولیدکننده فولاد کشور تثبیت کند.

امروز فولاد خوزستان بزرگ‌ترین تولیدکننده شمش فولادی در کشور است و قیمت شمش آن برای قیمت‌گذاری سایر محصولات از جمله سنگ‌آهن، آهن اسفنجی و گندله به عنوان مرجع مورد استفاده قرار می‌گیرد. فولاد خوزستان با تولید محصولات مختلف از جمله اسلب و بلوم و بیلت از شرایط بهتری در بازار‌های رقابتی ایران و جهان برخوردار است و با توجه به شرایط بازار می‌تواند محصولات با قیمت‌های بهتر و مناسب‌تر تولید کند. در نتیجه از توانایی بهتری در بازار‌های رقابتی برخوردار است. صادرات فولاد خوزستان به دلیل نیاز داخل در سالیان گذشته متوقف شد، ولی پس از صدور مجوز صادرات به دلیل کیفیت مناسب مجدداً در همان سال اول جایگاه خود را در بازار‌های بین‌المللی به دست آورد به‌طوری که توانست تا بیش از ۷۰ درصد محصولات خود را در سال ۱۳۹۶ صادر کند و این نشان از توانایی این شرکت در حضور در بازار‌های جهانی دارد.

فولاد خوزستان در زنجیره ارزش

بررسی عملکرد فولاد خوزستان در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این شرکت گام‌های مثبت رو به جلویی برای توسعه زنجیره ارزش خود برداشته است. برای تولید فولاد فرآیند‌های مختلفی از معدن تا نورد می‌بایست طی کند که هر فرآیند ارزش افزوده خاص خود را دارد. هر چه زنجیره ارزش کامل‌تر شود، سوددهی و رقابت‌پذیری آن بیشتر خواهد شد. متاسفانه ورود معادن به تولید فولاد در چند سال اخیر باعث شده است که تامین سنگ‌آهن مورد نیاز فولادسازان با چالش جدی مواجه شود. تامین سنگ‌آهن در زنجیره تولید فولاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ لذا فولاد خوزستان با سرمایه‌گذاری و خرید سهام شرکت صنعتی معدنی سناباد توانسته است بخشی از نیاز‌های خود را از سنگ‌آهن برآورده سازد و تلاش می‌کند تا با سرمایه‌گذاری‌های بیشتر سهم بیشتری از سنگ‌آهن مورد نیاز خود را تامین کند. همچنین تلاش می‌کند با برگشت مجدد مالکیت فولاد اکسین به فولاد خوزستان زنجیره ارزش خود را از معدن تا نورد تکمیل کند.

از این رو شرکت فولاد خوزستان که علاوه بر استمرار صادرات محصولات غیرنفتی، منابع ارزی حاصل از صادرات را به‌طور کامل به چرخه‌ی اقتصادی کشور بازگرداند و در حفظ تولید و اشتغال عملکرد مثبتی بر جای گذاشت هم اکنون با بستن قرداد‌های متعدد با شرکت‌های دانش بنیان پیشرو در این مسیر در حال افزایش صادرات و بومی سازی بسیاری از قطعات است.

در همین راستا امین ابراهیمی مدیر عامل شرکت خوزستان اخیرا افق تولید ۵۵ میلیون تُن فولاد تا سال ۱۴۰۴ کشور را عنوان کرده و گفته است برای تولید این مقدار فولاد نیاز به ۲۵۳ میلیون دلار ارز برای تامین مواد و محصولات نسوز خواهد بود. ظرفیت اسمی ۵۹۰ هزار تُن در سال تولیدات نسوز کشور است که میزان فعلی تولید نسوز در کشور ۳۳۰ هزار تُن است. ۲۴۳ هزار تُن، نزدیک به ۷۴ درصد در صنایع فولاد مصرف می‌شود. با در نظر گرفتن افق ۱۴۰۴ تولید فولاد و رشد تولید مواد نسوز، با کسری تولید ۳۵۴ هزار تُن مواد نسوز مواجه هستیم. انتظار می‌رود با توجه به اینکه عمده توسعه در صنعت فولاد بر پایه کوره‌های قوس الکتریکی و کوره‌های القایی شکل گرفته، برنامه‌ریزی توسعه تولید محصولات نسوز قلیایی باشد. برآورد نیاز محصولات نسوز قلیایی در افق ۱۴۰۳، پانصد و شانزده هزار تَن پیش‌بینی شده است.

همچنین سرمایه‌گذاری و خرید معادن منیزیت در کشور‌های جهان از جمله افغانستان، جایگزینی محصولات دولمیتی با کیفیت مطلوب برای استفاده در پاتیل‌های فولاد‌سازی و استفاده از نانو‌تکنولوژی به عنوان روشی برای بهبود عملکرد جرم‌های نسوز، مواردی هستند که می‌توانند به صنعت نسوز کشور کمک کنند.

ابراهیمی، راهبرد فولاد خوزستان را کاهش مصرف نسوز با رویکرد بومی‌سازی دانست و افزود: با اقدامات فنی انجام شده در سال‌های اخیر، مصرف نسوز فولاد خوزستان با کاهش ۴۰ درصدی همراه بوده است. از طرفی نرخ مصرف نسوز کوره قوس الکتریکی، در بازه زمانی ۱۲ ساله، کاهش ۴۲ درصدی را تجربه کرده است و در همین بازه‌ی زمان تولید رشد ۱۰۱ درصدی داشته است.

مدیرعامل فولاد خوزستان بررسی نحوه جایگزینی کامل ماسه مجرای پاتیل با منابع داخلی را یکی از طرح‌های در دست اقدام بومی‌سازی نام برد و ادامه داد: بررسی و آزمایش نازل‌های زیر‌کونیایی بلوم و بیلت (Metering Nozzle)، بررسی و آزمایش انواع نازل داخلی و بیرونی و صفحات اسلاید‌گیت پاتیل مذاب، بررسی نحوه استفاده پروس‌پلاگ پاتیل مذاب از منابع داخلی و بررسی و آزمایش نازل‌های سیستم نازل چنجر اسلب دیگر طرح‌های بومی‌سازی فولاد خوزستان در حوزه نسوز هستند.

انعقاد قرارداد بومی سازی قطعات به ارزش یکصد میلیون یورو با شرکت‌های داخلی و دانش بنیان

ابراهیمی همچنین در گفتگو با رسانه‌های جایگاه فولاد خوزستان را در میان ۱۰ تولید کننده برتر جهان عنوان کرد و گفت: امروز به برکت انقلاب و با تکیه بر توان داخل توانستیم در میان ده تولید‌کننده‌ی فولاد جهان قرار بگیریم. فولاد خوزستان از دهه‌های اول تاسیس به دنبال بومی‌سازی بوده و هست و تا امروز بیش از ۲۵ هزار قطعه مرتبط با صنعت فولاد را بومی‌سازی کرده‌ایم. این مقدار ۷۰۰ میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی را به همراه داشته است. از سال گذشته تا به امروز بیش از یکصد میلیون یورو قرارداد بومی‌سازی قطعات با شرکت‌های داخلی و بعضا دانش‌بنیان منعقد شده است.

بر پایه این گزارش، چنانچه توسعه زیرساخت‌های صنعت فولاد مورد توجه قرار گیرد به راحتی می‌توان جایگاه تولید فولاد ایران را به رتبه شش جهان رساند. بنا بر تحقیقات صورت گرفته در حال حاضر صنایع فولاد در حال حاضر ۵۰ میلیون دلار الکترود گرافیتی وارد می‌کنند، که اگر بتوان این حجم را بومی سازی و در داخل تولید کرد به همین میزان صرفه‌جویی ارزی کرده ایم که این مهم با توجه و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و نخبگان این صنعت قطعا دور از دسترس نخواهد بود و بزودی شاهد توسعه در صنعت فولاد کشور هستیم

منبع: رهیاب