سرمایه گذاری خطرپذیر به معنای واقعی انجام نشده است/ شرکت‌های پیشرفته مدام در حال توسعه نوآوری شرکتی هستند

به گزارش می‌متالز، روح الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در مراسم اختتامیه رویداد ملی ایده‌های فناورانه گل گهر اظهار کرد: شرکتی که بر مبنای اقتصاد دانش بنیان ایجاد شده است سود بیشتری به همراه دارد. دانش بنیان استارتاپ نیست. دانش بنیان Knowledge Based Economy در دنیا یک مفهوم بسیار گسترده است.

وی ادامه داد: مساله‌ی که مطرح می‌شود این است که شرکت‌های دانش بنیان واقعی که اقتصاد دانش بنیان را تشکیل می‌دهند بسیار گران هستند. در دنیا کارخانه‌های بزرگ دانش بنیان به معنای واقعی با داشتن ۵ درصد دارایی، قیمت بالایی دارند و خیلی گران هستند، اما اقتصاد‌های بزرگ دنیا را تشکیل می‌دهند. در این مرحله نمی‌توان راحت آن‌ها را خریداری کرد. یک رویکردی که در این باره وجود دارد آن است که اجازه دهیم این شرکت‌ها شکل بگیرند و وقتی ایجاد شدند آن‌ها را بخریم. خوبی این موضوع آن است که چیزی را می‌خریم که سود ۴۰۰ درصدی دارد، اما بدی موضوع آن است که بسیار گران است. اما رویکرد دیگر پیش آمد که چطور می‌توان آن‌ها را ارزان‌تر بخریم. نتیجه آن بود که اگر قبل از آن که شرکت بزرگ شود (نهنگ شود) آن را بخریم وقتی بزرگ شود (نهنگ شود) دیگر برای ما است. فقط یک ریسک آن است که از هر ۱۰ شرکت شاید ۲ مورد بزرگ شود.

دهقانی فیروزآبادی تصریح کرد: سرمایه گذاری خطرپذیر که در غرب شکل گرفت بر مبنای مفهوم اقتصاد خصوصی بود. سرمایه گذاری خطرپذیر توسط چه نهادی می‌تواند شکل بگیرد؟ سرمایه گذاری خطرپذیر یا باید توسط بخش خصوصی انجام شود یا بخش دولتی و یا آن که توسط بخش میانی یعنی خصولتی‌ها انجام شود. در آمریکا بخش خصوصی اقتصاد را در دست دارد و ۸۰ تا ۹۰ درصد اقتصاد آن بخش خصوصی است. VC‌ها در آنجا شکل گرفته است و به معنای واقعی بخش خصوصی سرمایه گذاری خطرپذیر را انجام داده است.

وی ادامه داد: ما در ۱۰ سال گذشته تمام صندوق‌های پژوهش و فناوری مان به اندازه یک دهم مسوولیت‌های اجتماعی گل گهر در یک سال ریسک و سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) نکرده اند. سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) برای اقتصاد ۸۵ درصد دولتی نیست، سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) برای بخش خصوصی است که ما نداریم. مجموع همه سرمایه‌های صندوق‌های پژوهش و فناوری ما ۲ هزار میلیارد تومان بیشتر نیست و در هیچ کدام بخش خصوصی به معنای واقعی حضور ندارد.

دهقانی فیروزآبادی اضافه کرد: دولت هم به دنبال دریافت مالیات عوارض خروج، صادرات مواد خام و... است، پس دولت هم VC نمی‌تواند انجام دهد. در این بین بخش میانی می‌ماند که شرکت‌های بزرگی هستند که نه دولتی بوده نه خصوصی. هم ویژگی‌های سنگینی و وجاهت بخش دولتی را دارند و هم آزادی عمل‌های بخش خصوصی را دارند، مانند مجموعه گل گهر. در این بین مفهومی به عنوان نوآوری شرکتی شکل می‌گیرد که به عنوان یک مجموعه بزرگ که گردش مالی و زیرساخت خوب دارد و کلی تجهیزات و دارایی دارد و از همه مهم‌تر در بطن مساله است می‌تواند پیشران سرمایه گذاری بر روی شرکت‌های دانش بنیان کوچک شود.

وی ادامه داد: اگر هزینه نیروی انسانی، انرژی، مالیات و عوارض در ایران معادل اروپا باشد، صنایع فولاد ما قطعا به اندازه امروز سودده نخواهند بود. چرا آن‌ها پیشرفت می‌کنند؟ چون آن‌ها مدام در حال توسعه نوآوری شرکتی هستند. کمبود جدی منابع مگنتیتی در حالی که ذخایر هماتیتی زیادی را در کشور داریم و با عیار کم زمانی به هند و چین صادر می‌شده که با تکنولوژی‌هایی مثل SMR به مگنتیت تبدیلش می‌کردند، موضوعی است که باید امروز به آن فکر کرد. در بحث افزایش بهره وری، موضوع مصرف انرژی و آب در ادامه فشار بیشتری روی مجموعه‌ها وارد می‌کند. کشور هیچ گاه دوران درآمدی دهه ۷۰ و ۸۰ را دیگر تجربه نخواهد کرد، به همین دلیل برد آینده با صنایع معدنی‌ای خواهد بود که از امروز به فکر بهره وری انرژی خود هستند. افزایش بهره وری، بحث مانیتورینگ، بحث هوشمندسازی و برخی نوآوری‌ها را می‌توان به صورت شرکتی در مجموعه‌هایی مانند گل گهر ایجاد کرد.

دهقانی فیروزآبادی در ادامه بیان کرد: در کنار آن نوآوری‌هایی که می‌تواند در زنجیره ارزش اتفاق بیفتد، باید ایجاد شود. در فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها نمونه آن را داریم. شما این همه تلاش می‌کنید و با ایجاد سایت، ساختار، دامپتراک، نوار نقاله، کارگر، اکتشاف و اکتشاف عمیق و ... امثال آن آخرش ۵۰ درصد یا ۶۰ تا ۷۰ درصد سود دارید. آیا بیشتر از این هست؟ بعد نگاه کنید در زنجیره پایین دستی آن، در زنجیره عناصر نایاب، در زنجیره تکنولوژیک آن، شما مستحضر هستید که ۸۰ درصد ارزش یک سایت معدنی برای ۲۰ درصد تجهیزات آن است. وقتی مجموعه‌ای مثل اتوتک (که اکنون پیداش نیست) می‌آید یک سایت را اجرا می‌کند و ما حرف از داخلی سازی می‌زنیم آن ۸۰ درصد کارگری آن که ۲۰ درصد ارزش را دارد از آن ماست و آن ۲۰ درصد مغزافزاری، دانشی و فنی برای آنهاست. یقین داشته باشید هرگز استارتاپ ها، معاونت علمی، وزارت علوم و امثالهم بدون همراهی شرکت‌های بزرگ و معدنی نمی‌توانند کاری انجام دهند. در واقع نوآوری شرکتی از گل گهر و پتروشیمی‌های بزرگ آغاز می‌شود.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در خاتمه اظهار کرد: از همه نمایندگان مجلس و همه کسانی که قبل از من این معاونت را مدیریت کردند سپاسگزارم. امروز اگر از دانش بنیان و اقتصاد دانش بنیان صحبت می‌کنیم نتیجه ۱۰ تا ۱۵ سال تلاش مدیران گذشته است. می‌توان از ظرفیتی که قانون جهش تولید ایجاد کرده مثل اعتبار مالیاتی استفاده کرد. شرکت گل گهر و مجموعه‌ای وابسته آن می‌توانید در فرآیند تحقیق و توسعه خود از اعتبار مالیاتی استفاده کنید و این یک فرصت طلایی است. ما نیازمند توسعه عمودی و افقی زنجیره‌های ارزش هستیم و باید کنسرسیوم‌های دانش بنیان تشکیل دهیم. کنسرسیوم‌های دانش بنیانی که در آن فناور، تامین مالی، پیمانکار، بهره بردار و ... وجود داشته و مسائل بزرگ در آن حل می‌شود. امیداواریم ظرف ۳ تا ۴ سال آینده، ۱۰ ابرشرکت فناوری و نوآوری در حوزه معادن بسازیم. به امید این که گل گهر ظرف ۳ تا ۴ سال آینده، با داشتن ۳ ابرشرکت اول جهانی در حوزه توسعه فناوری، در چنین مراسمی آن را جشن بگیرد.

گزارش از علیرضا جعفری نژاد