سایه‌روشن صنعت خاکستری

به گزارش می‌متالز، در این میان، ارزش بازار کل صنعت سیمان حدود ۱۶/ ۲ درصد ارزش بازار بورس و فرابورس را شامل می‌شود. در تحلیل پیش رو، سه‌سهم صنعت سیمان انتخاب شده که نماد‌های معاملاتی آن‌ها عبارتند از: «سصوفی»، «سغرب» و «سباقر». ارزش بازار این نماد‌ها به ترتیب ۲ هزار و ۷۵۵ میلیارد تومان، هزار و ۳۳۵ میلیارد تومان و ۸۴۱ میلیارد تومان است که در مجموع این سه سهم ۴۵/ ۳۷ درصد از ارزش بازار صنعت سیمان را تشکیل می‌دهند. در این گزارش هفت‌معیار میزان تولید، میزان فروش، سودآوری، جریان نقد، درآمد، نسبت قیمت به ارزش سهم و شکاف بین ظرفیت اسمی و عملی تولید مورد مقایسه قرار گرفته است.

معرفی شرکت‌ها

تنوع در سهم‌های زیرمجموعه صنعت سیمان بسیار بالاست و حدود ۳۷ نماد آن‌ها در بورس اوراق بهادار عرضه شده و درحال معامله هستند. «سصوفی» و «سغرب» در بورس و «سباقر» در بازار پایه فرابورس معامله می‌شوند. سیمان صوفیان در سال ۱۳۴۵، سیمان غرب در سال ۱۳۵۳ و سیمان باقران در سال ۱۳۸۲ تاسیس شده است. بر این اساس می‌توان گفت ریسک تکنولوژی و مستهلک‌شدن خطوط تولید و به دنبال آن افت تولیدات در سیمان صوفیان با توجه به قدمت بالای آن بیشتر از سیمان باقران است. محل احداث کارخانه شرکت سیمان صوفیان در تبریز، سیمان غرب در کرمانشاه و سیمان باقران در شهرستان اسدیه از شهر‌های تابعه استان خراسان‌جنوبی است.

معرفی محصولات

محصولات شرکت‌های سیمانی تنوع زیادی ندارد. با این حال معمولا یکی از انواع تیپ‌های سیمان یا کلینکر به‌عنوان محصول اصلی این شرکت‌ها که بیشترین درآمد را برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد شناخته می‌شود. در آخرین گزارش فصلی منتهی به آذر ۱۴۰۱، در سیمان صوفیان، سیمان تیپ ۲ پاکتی اصلی‌ترین محصول بوده که حدود ۴۰ درصد درآمد شرکت را شامل می‌شود. در سیمان غرب محصول اصلی کلینکر صادراتی است که حدود ۳۲ درصد درآمد شرکت را تشکیل می‌دهد. در آخر با بررسی محصولات سیمان باقران درمی یابیم که سیمان صادراتی اصلی‌ترین محصول آن است؛ چرا که حدود ۵۷ درصد درآمد شرکت را به خود اختصاص داده است.

مواد مصرفی در شرکت‌های سیمانی برخلاف صنایع دیگر اهمیت کمتری دارد و حدود ۲۱ درصد بهای تمام‌شده را تشکیل می‌دهد. معمولا مواد مستقیم سیمان به‌نسبت شرایط آب‌وهوایی کارخانه‌های سیمانی و در دسترس بودن مواداولیه موردنیاز آن‌ها متفاوت است؛ اما در مجموع مواداولیه مصرفی شرکت‌های سیمانی عبارت است از سنگ گچ، سنگ‌آهن، سنگ آهک، مارل، خاک، سیلیس، سرباره، یوزولان و بوکسیت.

نسبت قیمت به سود (P/ E)

اولین معیار و یکی از مهم‌ترین معیار‌ها که همواره مورد توجه فعالان بازار است و می‌توان این سه سهم را با آن ارزیابی کرد، نسبت قیمت به سود هر سهم (P/ E) است. میانه این نسبت برای دوره‌های تاریخی در شرکت سیمان صوفیان ۶/ ۱۲، سیمان غرب ۶/ ۶ و سیمان باقران ۷/ ۱۴ بوده است. حال با توجه به محاسبات انجام‌شده و تحلیل این سه سهم نسبت قیمت به سود هر سهم برای «سصوفی» ۶۴/ ۵، «سغرب» ۳۵/ ۵ و سباقر ۲۴/ ۹ به دست آمده است. اگر فرض را مبنی بر بازگشت به میانگین تاریخی در سهم در نظر بگیریم، فاصله سیمان صوفیان تا نسبت تاریخی ۵۵ درصد، سیمان غرب ۱۹ درصد و سیمان باقران حدود ۳۷ درصد است. بر این اساس می‌توان گفت سیمان صوفیان جامانده‌تر از دو سهم دیگر است که این امر می‌تواند موجب افزایش تقاضای بازار به سهم مذکور شود.

تولید یکی از معیار‌های مهم برای سنجش شرکت‌ها از نظر میزان تولید، میزان شکاف بین ظرفیت اسمی و عملی تولید است. ظرفیت اسمی سیمان صوفیان ۴ میلیون تن انواع سیمان و کلینکر و ظرفیت اسمی تولید سیمان غرب ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کلینکر و سیمان است. در این میان ظرفیت تولید سیمان باقران یک‌میلیون و ۱۶۰ هزار تن کلینکر و یک‌میلیون و ۴۴۰ هزار تن سیمان است. فاصله میان ظرفیت اسمی و تولید واقعی در «سصوفی» ۸ درصد، در «سغرب» ۳۵ درصد و در «سباقر» ۳۹ درصد است. با این تفاسیر می‌توان گفت سیمان صوفیان همواره نزدیک به ظرفیت اسمی خود تولید کرده که این امر نشان می‌دهد چالش‌هایی که تولید شرکت را می‌تواند با اخلال مواجه کند، از جمله ریسک مربوط به عدم‌تامین مواداولیه، کاهش جریان نقدینگی، قطعی گاز و برق، در سیمان صوفیان اثر کمتری دارد.

سیمان صوفیان در دوره ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل با افت ۴۸ درصدی تولیدات مواجه بوده است. براساس گزارش فعالیت بهمن‌ماه میزان تولید این شرکت در ماه مذکور نسبت به میانگین تولید شرکت در ۱۲ ماه اخیر افت ۳۶ درصدی را رقم زده است. سیمان غرب در دوره ۹ ماهه نسبت به مدت مشابه قبل رشد ۵۸ درصدی را در تولیدات خود رقم زده، با این حال در گزارش فعالیت بهمن‌ماه نسبت به میانگین ۱۲ ماه تولیدات شرکت تغییری نداشته و رشد صفر درصدی را تجربه کرده است. سیمان باقران هم در گزارش ۹ ماه منتهی به آذر ۱۴۰۱، افزایش ۹ درصدی تولید نسبت به سال قبل را رقم زده؛ اما در گزارش فعالیت بهمن‌ماه نسبت به میانگین ۱۲ ماه اخیر، با افت ۱۲ درصدی مواجه بوده است.

در مجموع در بخش تولیدات همان‌طور که مشاهده شد، سه‌شرکت مورد مقایسه در گزارش فصلی ۹ ماهه غیر از سیمان صوفیان، رشد تولید را تجربه کرده بودند؛ اما در گزارش ماهانه همگی با افت تولید مواجه شده اند. این امر نشان می‌دهد که قطعی گاز زمستان بر اکثر شرکت‌های سیمانی اثر گذاشته است. با این حال در بخش تولیدات سیمان غرب عملکرد قابل قبولی از خود نشان داد و با وجود افت تولید بیشتر شرکت‌های سیمانی به علت افت فشار گاز در بهمن نسبت به ۱۲ ماه اخیر توانست آهنگ میزان تولید خود را حفظ کند.
فروش

دومین آمار مهم در شرکت‌های تولیدی درآمد فروش آنهاست. سیمان صوفیان در ۹ ماهه ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۹ درصد رشد درآمدی را تجربه کرده است. در گزارش بهمن‌ماه، رشد درآمدی شرکت نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد، نسبت به دی‌ماه ۸ درصد و نسبت به میانگین درآمد ۱۲ ماه اخیر رشد ۲ درصدی را رقم زده است. سیمان غرب در پایان آذرماه ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه قبل ۱۰۶ درصد افزایش درآمد را تجربه کرده است. با وجود این در گزارش فعالیت بهمن نسبت به سال قبل افت ۲۲ درصدی و نسبت به ماه قبل و میانگین ۱۲ ماه اخیر کاهش ۵ درصدی در فروش شرکت رقم خورده است. در آخر بررسی فروش سیمان باقران حاکی از آن است که ۴۷ درصد در دوره ۹ ماهه نسبت به سال قبل افزایش درآمد شرکت رقم خورده است. در گزارش بهمن‌ماه رشد فروش نسبت به مدت مشابه قبل ۱۱ درصد، نسبت به ماه قبل ۸ درصد و در مقایسه با میانگین ۱۲ ماه اخیر ۲ درصد رشد را تجربه کرده است. در مجموع هر سه شرکت در ۹ ماهه ۱۴۰۱ با رشد درآمد همراه بوده اند که این رشد در «سغرب» شتاب بیشتری داشته؛ با این حال سیمان غرب در فعالیت بهمن‌ماه عملکرد قابل قبولی نداشته و با کاهش درآمد همراه بوده است. در این بخش می‌توان گفت «سباقر» و «سصوفی» هر دو عملکرد خوبی از خود نشان دادند؛ چون علاوه بر رشد درآمد فصلی، در گزارش ماهانه نیز با رشد نسبی همراه بوده اند.

سودآوری

سومین آمار بااهمیت در تمامی شرکت‌های تولیدی حاشیه سود‌های ناخالص و خالص آنهاست. در صورتی که شرکتی نتواند محصولات خود را با نرخ مرسوم به فروش برساند یا در کنترل هزینه‌های خود مثل سربار، مواد مستقیم و در مجموع بهای تمام‌شده با مشکل مواجه باشد، این موضوع خود را در روند حاشیه سود ناخالص شرکت نشان می‌دهد. در این میان در صورتی که شرکت از نظر جریان نقد با مشکل مواجه باشد یا هزینه‌های مالیاتی سنگینی پرداخت کند و همین‌طور در مدیریت سبد سرمایه‌گذاری خود با چالش مواجه باشد، این موضوع خود را در حاشیه سود خالص نشان می‌دهد. در شرکت سیمان صوفیان براساس آخرین گزارش فصلی منتهی به آذر ۱۴۰۱، حاشیه سود ناخالص ۴۴ درصد و حاشیه سود خالص ۳۶ درصد رقم خورده است. میانه حاشیه سود‌های ناخالص و خالص در دوره تاریخی به ترتیب ۳۷ درصد و ۲۰ درصد بوده که مابه‌التفاوت این دو مثبت ۷ درصد و ۱۶ درصد بوده است. در شرکت سیمان غرب حاشیه سود ناخالص ۴۳ درصد و حاشیه سود خالص ۲۶ درصد به ثبت رسیده است. میانه حاشیه سود‌های ناخالص و خالص در دوره تاریخی به ترتیب ۳۹ درصد و ۲۸ درصد بوده که مابه‌التفاوت این دو در حاشیه سود ناخالص مثبت ۴ درصد و در خالص منفی ۲ درصد بوده است. سیمان باقران در ۹ ماهه ۱۴۰۱ حاشیه سود ناخالص ۳۷ درصد و حاشیه سود خالص ۲۱ درصد را تجربه کرده است. در این میان، میانه حاشیه سود‌های ناخالص و خالص در دوره تاریخی به‌ترتیب ۳۷ درصد و ۵/ ۲۷ درصد بوده که مابه‌التفاوت این دو در حاشیه سود ناخالص صفر درصد و در خالص منفی ۵/ ۶ درصد بوده است. همان‌طور که مشاهده شد سیمان صوفیان در این قسمت نمره قبولی را کسب کرده است؛ چرا که توانسته با کنترل هزینه‌ها و مدیریت صحیح نقدینگی حاشیه سود‌های ناخالص و خالص خود را با رشد مواجه کند. با این حال باید این موضوع را در نظر داشت که میانگین حاشیه سود ناخالص صنعت سیمان ۴۴ درصد و حاشیه سود خالص آن ۴۰ درصد است. اگر حاشیه سود سیمان صوفیان را با صنعت مقایسه کنیم، در حاشیه سود ناخالص توانسته است متوسط صنعت را حفظ کند؛ اما در حاشیه سود خالص ۴ درصد کمتر از متوسط صنعت را به ثبت رسانده است.

جریان نقد

یکی دیگر از مسائل بااهمیت در شرکت‌های تولیدی میزان گردش جریان نقد در آنهاست؛ چرا که گردش موجودی نقد می‌تواند تولید شرکت را افزایش دهد یا در تامین مواداولیه به شرکت یاری برساند. در مجموع جریان نقدینگی در شرکت‌ها همچون خون در بدن است و وقتی کاهش پیدا کند شرکت‌ها را با ریسک‌های جدی مواجه می‌کند. برای مقایسه آن در سه‌سهم سیمانی از نسبت جریان نقد به فروش استفاده می‌کنیم. این نسبت برای دوره ۹ ماهه منتهی به آذر ۱۴۰۱ در شرکت سیمان صوفیان ۳۸ درصد بوده، در حالی که در سیمان غرب ۳۰ درصد فروش را تشکیل داده است. در سیمان باقران نیز ۱۶ درصد درآمد فروش مربوط به جریان نقد حاصل از عملیات بوده است؛ بنابراین با توجه به اینکه در «سصوفی» درصد بالاتری از درآمد فروش را وجه نقد تشکیل داده می‌توان گفت از این نظر این شرکت با ریسک کمتری نسبت به دو سهم دیگر مواجه است و نمره قبولی را کسب می‌کند.

یکی دیگر از نسبت‌هایی که می‌تواند گردش موجودی نقد را در شرکت‌ها نشان دهد، دوره وصول مطالبات است که هرچه این نسبت کمتر باشد نشان می‌دهد که مطالبات شرکت در مدت زمان کمتری وصول شده، در نتیجه جریان نقد بیشتری در شرکت جریان دارد. نسبت مذکور در سیمان صوفیان ۷۱/ ۴، در سیمان غرب ۲۲/ ۲۰ و در سیمان باقران ۱۸/ ۱۶ است. با توجه به نسبت‌های محاسبه‌شده در این قسمت نیز سیمان صوفیان نمره قبولی را کسب می‌کند که این موضوع نشان می‌دهد شرکت مذکور از موجودی نقد خوبی برخوردار است.

منبع: دنیای اقتصاد