پیروز تجارت با اروپا

به گزارش می‌متالز، براساس این گزارش، واردات کالایی ایران در سال‌مزبور از اتحادیه اروپا حدود ۲/ ۴میلیارد یورو بود که نسبت به سال‌۲۰۲۱، حدود ۴/ ۶درصد رشد داشت که کشور‌های آلمان، ایتالیا و هلند در صدر مبادی وارداتی با سهم ۶۰درصدی از کل ارزش واردات در سال‌۲۰۲۲ قرار دارند. همچنین بر اساس این گزارش، صادرات کالایی ایران هم در سال‌۲۰۲۲ اگرچه افزایش حدود ۱۳۴‌میلیون یورویی داشت و به حدود ۱/ ۱میلیارد یورو رسید، ولی افزایش مزبور به دلیل اندک‌بودن، موجب ارتقای معنادار سطح صادرات کالایی ایران به این اتحادیه نشد. کشور‌های آلمان، ایتالیا، اسپانیا و رومانی چهار مقصد اصلی کالا‌های صادراتی ایران با سهم ۶۴‌درصد از کل ارزش صادرات را در سال‌۲۰۲۲ تشکیل می‌دهند.

تجارت با اتحادیه اروپا

معاونت بررسی اقتصادی اتاق تهران، در گزارشی تجارت ایران با اتحادیه اروپا را مورد بررسی قرار داده‌است. در این گزارش تجارت کالایی ایران با اتحادیه اروپا (۲۷ کشور) طی سال‌های اخیر و با استفاده از داده‌های مرکز آمار این اتحادیه بررسی و با تجارت مشابه کشور‌های عربستان‌سعودی، ترکیه، برزیل، اندونزی و ویتنام مقایسه شده‌است. مقاصد و مبادی مهم تجاری ایران در رابطه با اتحادیه اروپا از دیگر موضوعاتی است که در این گزارش هم از منظر تغییرات ارزشی و هم تغییرات مقداری (تجارت واقعی) به آن موردبررسی قرار گرفته‌است. براین اساس، تجارت کالایی ایران با اتحادیه اروپا در سال‌۲۰۲۲ هم در حوزه صادرات و هم واردات با افزایش ارزش همراه بود. واردات کالایی ایران در سال‌مزبور از اتحادیه اروپا حدود ۲/ ۴میلیارد یورو بود که نسبت به سال‌۲۰۲۱، حدود ۴/ ۶درصد رشد داشت. صادرات کالایی ایران هم در سال‌۲۰۲۲ اگرچه افزایش حدود ۱۳۴‌میلیون یورویی داشت و به حدود ۱/ ۱میلیارد یورو رسید، ولی افزایش مزبور به دلیل اندک‌بودن، موجب ارتقای معنادار سطح صادرات کالایی ایران به این اتحادیه نشد. تراز تجاری ایران با این اتحادیه در سال‌موردبررسی، منفی ۱/ ۳میلیارد بوده که نسبت به سال‌۲۰۲۱ تضعیف شده‌است. این گزارش می‌افزاید: برخلاف ایران، تجارت کشور‌های ترکیه، عربستان‌سعودی، برزیل، اندونزی و ویتنام با اتحادیه اروپا هم در بخش صادرات و هم واردات رشد قابل‌توجهی را در سال‌۲۰۲۲ تجربه کردند. صادرات ترکیه به این اتحادیه در سال‌۲۰۲۲ با افزایش بیش از ۲۰‌میلیارد یورویی، عربستان‌سعودی با افزایش ۲۳‌میلیارد یورویی، برزیل با افزایش ۱۷‌میلیارد یورویی، ویتنام با افزایش ۸/ ۱۲میلیارد یورویی و اندونزی با افزایش ۶/ ۶میلیارد یورویی همراه بود که به‌مراتب بیشتر از رشد ۲/ ۰‌میلیارد یورویی ایران در همین مدت است. همچنین واردات کشور‌های منتخب نیز در سال‌۲۰۲۲ در مقایسه با واردات ایران از اتحادیه اروپا هم از منظر سطح و هم از لحاظ میزان افزایش، از عملکرد بالاتری در مقایسه با سال‌۲۰۲۱ برخوردار است. مقایسه صادرات با واردات کشور‌های منتخب در سال‌۲۰۲۲ نشان می‌دهد که تراز تجاری اقتصاد‌های ویتنام، اندونزی، عربستان‌سعودی و برزیل با اتحادیه اروپا در سال‌۲۰۲۲ مثبت و به‌ترتیب برابر با ۶/ ۳۸میلیارد یورو، ۳/ ۱۴میلیارد یورو، ۳/ ۱۲میلیارد یورو و ۷‌میلیارد یورو بوده؛ درحالی‌که تراز تجاری ترکیه حدود منفی یک‌میلیارد یورو بوده‌است.

ارزش صادرات به تفکیک مقاصد

بررسی تفکیک صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا بر حسب مقاصد عمده طی سه سال‌اخیر نشان می‌دهد که تغییر قابل‌توجهی در ترکیب مقاصد صادراتی ایران به استثنای کاهش سهم برخی مقاصد مانند هلند، صورت نگرفته و تقریبا روند عمومی صادرات به تفکیک مقاصد عمده نیز مشابه کل ارزش صادرات، افزایشی است. کشور‌های آلمان، ایتالیا، اسپانیا و رومانی چهار مقصد اصلی کالا‌های صادراتی ایران با سهم ۶۴‌درصد از کل ارزش صادرات را در سال‌۲۰۲۲ تشکیل می‌دهند. بالاترین رشد ارزشی صادرات ایران در سال‌۲۰۲۲ نسبت به سال‌قبل درمیان مقاصد منتخب، مربوط به کشور‌های اسپانیا (۲/ ۵۲درصد)، لهستان، (۵/ ۵۱درصد)، هلند (۴۴درصد) و بلغارستان (۴۳درصد) و کمترین رشد نیز مربوط به کشور‌های ایتالیا (منفی ۸/ ۹درصد) و اتریش (منفی ۸/ ۷درصد) است.

مقدار صادرات به تفکیک مقاصد

بر‌خلاف ارزش، روند عمومی مقدار صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا طی سه سال‌اخیر، کاهشی بوده‌است. مقایسه روند صعودی ارزش با روند نزولی مقدار صادرات ایران به این اتحادیه، موید آن است که انتفاع ایران طی مدت موردبررسی صرفا از محل افزایش میانگین قیمت‌های صادراتی و نه رشد حجم صادرات حاصل شده‌است. با وجود روند کاهشی اشاره‌شده در بند‌قبلی، مقدار صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا در سال‌۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۲۱ حدود ۳درصد افزایش یافت و به حدود ۵۴۹‌هزار تن رسید و با وجود رشد مزبور، مقدار صادرات ایران در سال‌۲۰۲۲ در سطحی کمتر از صادرات ۶۵۹‌هزارتنی در سال‌۲۰۲۰ قرار گرفت. باوجود افت مقدار کل صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا درمیان کشور‌های بررسی شده، مقدار صادرات به کشور‌های اسپانیا (۸/ ۴۹درصد)، بلغارستان (۱۵درصد)، هلند (۵/ ۹درصد) و رومانی (۲درصد) در سال‌۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۲۱ افزایش داشته است. در همین بازه زمانی، بیشترین افت مقدار صادراتی ایران مربوط به مقاصد کشور‌های آلمان (منفی ۲۱درصد)، ایتالیا (منفی ۱۶درصد) و بلژیک (منفی ۱۲درصد) است.

ارزش واردات به تفکیک مبادی

روند واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا طی سه سال‌اخیر افزایشی بوده و از ۷/ ۳میلیارد یورو در سال‌۲۰۲۰ به ۲/ ۴میلیارد یورو در سال‌۲۰۲۲ نزدیک شده‌است. بررسی تفکیک واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا بر حسب مبادی عمده طی سه سال‌اخیر نشان می‌دهد که تغییر قابل‌توجهی در ترکیب مبادی عمده وارداتی صورت نگرفته و همچنان کشور‌های آلمان، ایتالیا و هلند در صدر مبادی وارداتی با سهم ۶۰درصدی از کل ارزش واردات در سال‌۲۰۲۲ قرار دارند. بالاترین رشد ارزشی واردات ایران در سال‌۲۰۲۲، نسبت به سال‌قبل درمیان مبادی منتخب، مربوط به فرانسه (۴۰درصد)، ایتالیا (۲۳درصد) و بلژیک (۱۶درصد) و کمترین رشد نیز مربوط به کشور‌های رومانی (منفی ۳۳درصد) و هلند (منفی ۱۲درصد) است.

مقدار واردات به تفکیک مبادی

روند عمومی مقدار واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا طی سه سال‌اخیر، با متوسط رشد سالانه ۶/ ۵‌درصد، افزایشی بوده‌است. در سال‌۲۰۲۲بر خلاف سال‌۲۰۲۱، کاهش مقدار واردات از این اتحادیه به میزان ۵/ ۱۵درصد و رسیدن به رقم ۵۶/ ۲‌میلیون تن روی می‌دهد. مقایسه افزایش ارزش با مقدار واردات از اتحادیه اروپا، مشابه حوزه صادرات، مبین رشد میانگین قیمت کالا‌های مبادلاتی در این حوزه است. نسبت مقدار واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا به مقدار صادرات به این اتحادیه در سال‌۲۰۲۲، حدود ۷/ ۴ بوده که به معنای واردات مقداری به‌مراتب بیشتر در قیاس با مقدار صادرات است.

ترکیب صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا

چهار گروه کالایی شامل؛ مواد و محصولات شیمیایی با ارزش حدود ۳۱۱‌میلیون یورو، محصولات غذایی و حیوانات زنده با ارزش ۲۵۸‌میلیون یورو، کالا‌های صنعتی طبقه‌بندی‌شده بر حسب ماده‌سازنده با ارزش ۲۵۱‌میلیون یورو و مواد خام غیرخوراکی به‌جز سوخت، گروه‌های عمده صادرات کالایی ایران به اتحادیه اروپا طی سال‌۲۰۲۲ با مجموع سهم حدود ۷۸‌درصدی از کل صادرات ایران به این اتحادیه را تشکیل داده‌اند.

ترکیب واردات کالایی ایران از اتحادیه اروپا

سه گروه کالایی عمده وارداتی ایران از اتحادیه اروپا طی سال‌۲۰۲۲ به‌ترتیب شامل ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل با ارزش ۲۸/ ۱‌میلیارد یورو، مواد شیمیایی به ارزش حدود ۱/ ۱میلیارد یورو و محصولات غذایی با ارزش ۸۵۷‌میلیون یورو بوده که در مجموع سهم ۷۷‌درصدی از کل ارزش واردات ایران از این اتحادیه را تشکیل داده‌اند.

منبع: دنیای اقتصاد