حذف دامنه‌نوسان در بازار صعودی؟

‌می‌متالز - سال ۱۳۹۹ بازار سرمایه کام برخی را شیرین و در عوض کام بسیاری از سرمایه‌گذاران را تلخ کرد. شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران که در ابتدای سال‌۱۳۹۹ حوالی ۵۰۰‌هزار واحد بود، در کمتر از ۵ ماه رالی صعودی در بورس به فراتر از ۲‌میلیون واحد رسید و سپس در یک لحظه تاریخی با جرقه‌ای که حاصل از ریزش ۲۰‌درصدی نماد «شستا» پس از انتشار یک اطلاعیه افشای اطلاعات گروه «الف» بود، دومینوی ریزش قیمت نماد‌ها در بورس تهران شروع شد و به‌سرعت هیجانات خرید سهام که خود را در قالب تشکیل صفوف خرید در نماد‌هایی متبلور ساخته بودند، به هیجانات فروش سهام و قفل‌شدن سرمایه مردم در صفوف فروش تبدیل شدند.

به گزارش می‌متالز، تجربه سال‌۱۳۹۹ درخصوص هیجانات خرید و فروش سهام در قالب تشکیل صفوف خرید و فروش که در روز‌های متعددی حتی سبب اختلال در هسته معاملات نیز شده‌بود، بسیاری از کارشناسان را به فکر فروبرد. یکی از مهم‌ترین انتقاد‌هایی که در آن سال‌مطرح شد، در رابطه با محدودیت نوسان قیمت نماد‌ها به میزان حداکثر ۵‌درصد بود. منتقدان تاکید داشتند در صورت بازتر‌بودن دامنه‌نوسان، هیجانات خرید و فروش سریع‌تر فروکش می‌کردند، اصطلاحا با بازار تحلیلی‌تری مواجه بودیم. در بازار تحلیلی، ملاک انتخاب نماد‌ها برای سرمایه‌گذاری، وضعیت بنیادی آنهاست و هیجانات اثرگذاری کمتری خواهند داشت، اما در سال‌۱۳۹۹ به دلیل بازنبودن دامنه‌نوسان، بسیاری از سرمایه‌گذاران غیرتخصصی صرفا براساس حجم صفوف خرید تشکیل‌شده برای نماد‌ها تصمیم‌های سرمایه‌گذاری خود را انتخاب می‌کردند. در این شرایط و در زمانی‌که یک صف خرید برای چند روز پایدار می‌ماند، بازار شایعات داغ می‌شود و مدام بر حجم صف خرید طی روز‌های بعد افزوده می‌شود. به‌عنوان مثال در سال‌۱۳۹۹ شایعاتی درخصوص افزایش سرمایه از محل تجدیدارزیابی دارایی‌های نماد شپنا (پالایش نفت اصفهان) شکل‌گرفت که برای روز‌های متمادی سبب پایداری صف خرید در این نماد و رشد غیرمعقولانه قیمت آن شد، یا شایعات مشابهی درخصوص نماد‌های خودرو (ایران‌خودرو) و خساپا (سایپا) نیز شکل‌گرفت که منجر به رشد افسارگسیخته قیمت آن‌ها در چند ماه شد.

پس از شروع ریزش بازار نیز به دلیل تبدیل صفوف خرید به صفوف فروش، هزینه‌ها و تبعات اجتماعی افزایش دامنه‌نوسان افزایش یافت، اما اکنون و درحالی‌که اخیرا شاهد رشد نسبی بورس تهران هستیم، به اعتقاد کارشناسان، مجددا فرصت مناسب برای افزایش دامنه‌نوسان فراهم شده‌است. استارت جدید رالی صعودی بورس تهران که از بهمن ماه آغاز شده و رکورد تاریخی بورس را نیز شکسته است، زمینه را برای اجرای چنین تصمیمی بیش از پیش مهیا کرده‌است؛ در واقع حذف دامنه‌نوسان در بازار صعودی، علاوه‌بر آنکه سبب شفاف‌شدن سریع بازار و تسویه عرضه و تقاضای آن می‌شود، به دلیل ذات صعودی‌بودن بازار، عموم سهامداران را با حداقل زمان ممکن روبه‌رو می‌کند. حذف دامنه‌نوسان از منظر اقتصادی، بورس را به ماهیت واقعی و آرمانی بازار رقابت کامل بیش از پیش نزدیک می‌کند و سبب می‌شود هیچ تحلیلگری در هیچ زمانی برای تصمیم‌گیری نسبت به خرید یا فروش یک نماد با بن‌بست مواجه نشود، لذا شاید بتوان عیدی سال‌نو شورای‌عالی بورس به مردم را حذف دامنه‌نوسان آن دانست.