زخم برجای مانده از کرونا و جنگ تجاری بر بازار جهانی سرب و روی

به گزارش می‌متالز، بیشترین میزان کاهش سالانه تجارت شمش سرب مربوط به سال ۲۰۲۲ و به دلیل عدم تجارت کشور هند بوده است. آمریکا با میانگین سهم به ترتیب برابر با ۱۷ و ۱۴ درصد از واردات جهانی سرب و روی، بزرگ‌ترین واردکننده این دو فلز در جهان به شمار می‌رود. همچنین در بحث صادرات شمش سرب و شمش روی نیز کشور کره جنوبی در صدر صادرکنندگان جهانی قرار گرفته است. بیش از نیمی از تجارت توسط سایر کشور‌ها صورت گرفته که گویای پراکندگی جغرافیایی تجارت این دو فلز است.

فلز روی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین فلزات است که در صنایع مختلف کاربرد‌های فراوانی دارد. کل ذخایر روی موجود در جهان حدود ۲۵۰ میلیون تن است و چین بزرگ‌ترین تولید‌کننده روی در جهان به شمار می‌رود. بعد از چین، کشور‌های پرو، استرالیا و آمریکا، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان روی در جهان هستند. دو کشور چین و آمریکا به‌دلیل مصرف بالا، در فهرست بزرگ‌ترین واردکنندگان این فلز نیز قرار دارند.

میزان ذخایر سرب دنیا ۸۸ میلیون تن تخمین زده شده است. بزرگ‌ترین تولیدکننده سرب، چین است و پس از این کشور، کشور‌های استرالیا، پرو، آمریکا و مکزیک، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان عنصر سرب در جهان هستند. در بین کشور‌های مذکور، دو کشور چین و آمریکا علی‌رغم سهم بالا از تولید، به دلیل مصرف داخلی زیاد در بین برترین صادرکنندگان جهانی قرار نمی‌گیرند. در سمت مقابل، استرالیا و کانادا به دلیل مازاد تولید داخل در بین برترین صادرکنندگان جهانی به چشم می‌خورند. کره جنوبی علی‌رغم عدم وجود ذخایر معدنی سرب و روی، بزرگ‌ترین صادرکننده شمش سرب و روی در بازه مورد بررسی بوده است. این کشور ماده اولیه مورد نیاز برای تولید شمش سرب و روی را از طریق واردات تامین می‌کند. روند تغییرات تجارت شمش سرب و روی از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۲ در نمودار ۱ قابل مشاهده است.

مطابق با نمودار ۱ و با بررسی آمار تجارت جهانی طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، تجارت شمش سرب دارای یک روند نزولی است. در سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر کرونا، تجارت این فلز افت داشته است. تجارت شمش روی نیز روند نسبتا مشابهی را طی کرده و با کاهش مداوم سالانه تجارت در بازه مورد بررسی روبه‌رو شده است. نکته قابل توجه در خصوص تجارت این دو فلز این است که آثار سوء جنگ تجاری ایالات متحده و چین و کرونا برخلاف بسیاری از محصولات فلزی دیگر، کماکان بر بازار این دو فلز مشهود بوده و کاهش‌های پیاپی اتفاق افتاده از سال ۲۰۱۸ تاکنون جبران نشده است.

تجارت جهانی شمش سرب و روی با نرخ رشد سالانه، حدود ۶ تا ۷ درصد کاهش داشته است؛ به طوری که تجارت شمش سرب از سه میلیون و ۲۲۰ هزار تن در سال ۲۰۱۸، به حدود دو میلیون و ۵۴۰ هزار تن در سال ۲۰۲۲ رسیده است. تجارت شمش روی نیز از میزان پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تن در این سال، به میزان چهار میلیون و ۱۵۰ هزار تن کاهش یافته است.

در اواخر سال ۲۰۱۹ با گسترش کرونا و کاهش فعالیت اقتصادی و همچنین به‌دلیل پیروی مصرف‌کنندگان سرب در آمریکا از قوانین زیست‌محیطی که استفاده از سرب را در محصولاتی از قبیل بنزین، رنگ، اتصالات و سیستم آبی کاهش داد، تجارت شمش سرب کاهش یافت و در سال ۲۰۲۰ با کاهش چشمگیری، به میزان دو میلیون و ۶۵۰ هزار تن رسیده است. اصلی‌ترین دلیل این کاهش در سال ۲۰۲۰، کاهش حدود ۱۱۸ هزار تن تجارت توسط آمریکا بوده است، اما در سال ۲۰۲۱ با کنترل ویروس کرونا، بهبود فعالیت‌های اقتصادی و رفع بسیاری از محدودیت‌ها، تجارت سرب با افزایش حدود ۲۰۰ هزار تنی نسبت به سال ۲۰۲۰ روبه‌رو شد. عمده دلیل افزایش تجارت جهانی سرب در سال ۲۰۲۱، نه پایان کرونا بلکه از سرگیری واردات سرب توسط ایالات متحده به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده جهانی این فلز بود. تجارت شمش سرب در سال ۲۰۲۲، به دلیل عدم تجارت این فلز توسط کشور هند کاهش بیشتری داشت.

پس از سال ۲۰۱۸، جنگ تجاری ایالات متحده و چین و کووید-۱۹، دو عامل اصلی بوده‌اند که بازار فلزات مختلف از جمله روی را با چالش روبه‌رو کرده و موجب افت تجارت این فلز در جهان شده‌اند. در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، کاهش تجارت شمش روی توسط چین موجب شده است که تجارت جهانی این فلز با کاهشی اندک مواجه شود. در سال ۲۰۲۱، دو کشور آمریکا و چین کاهش قابل توجهی را در تجارت فلز شمش روی به ثبت رسانده‌اند. همچنین در سال ۲۰۲۲ انتشار مجدد کرونا در کشور چین، موجب شده است که ترخیص کالا از بنادر کشور چین کاهش پیدا کند و در نتیجه واردات نیز کاهش بیشتری داشته باشد. این افت فوق‌العاده زیاد تجارت کشور چین در سال ۲۰۲۲، موجب شده است که تجارت جهانی شمش روی با کاهش بیشتری روبه‌رو شود.

سهم کشور‌های برتر از تجارت شمش سرب

کشور‌های کره جنوبی، استرالیا، کانادا، هند و بلژیک، به ترتیب بزرگ‌ترین صادرکننده و کشور‌های آمریکا، هند، آلمان، انگلستان و جمهوری چک، به ترتیب بزرگ‌ترین واردکنندگان شمش سرب در جهان هستند. از طرفی کشور‌های برتر صادرکننده شمش روی در جهان شامل کشور‌های کره جنوبی، کانادا، بلژیک، هلند و استرالیا هستند و همچنین کشور آمریکا، چین، آلمان، ترکیه و هلند، از برترین کشور‌های واردکننده شمش روی در جهان به شمار می‌روند. شایان ذکر است که تجارت شمش روی و شمش سرب در جهان توسط پنج کشور برتر تقریبا یکسان انجام می‌شود.

همان‌طور که مشخص است، مصرف قابل توجه در برخی کشور‌ها موجب شده است تا علی‌رغم قرارگیری در فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان جهانی، در فهرست بزرگ‌ترین واردکنندگان نیز قرار گیرند. در نمودار ۲، میانگین سهم بزرگ‌ترین واردکنندگان و صادرکنندگان شمش سرب از مجموع تجارت این فلز طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ قابل مشاهده است.

همان طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، در پنج سال مورد بررسی به طور متوسط ۴۱ درصد از شمش سرب صادرشده توسط کشور‌های برتر صادرکننده صورت گرفته است و همچنین ۴۴ درصد از واردات انجام شده به پنج کشور برتر واردکننده تعلق دارد. با توجه به سهم پنج کشور برتر در صادرات و واردات، سایر کشور‌ها نیز سهم قابل توجهی دارند که نشان‌دهنده پراکندگی جغرافیایی متنوع تولید و مصرف سرب در تمام نقاط جهان است.

کره جنوبی طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ به دلیل داشتن بیشترین میزان صادرات شمش سرب، با سهمی معادل ۱۲ درصد در جایگاه اول صادرکنندگان قرار گرفته است. سهم کشور استرالیا از صادرات جهانی ۱۰ درصد است. این کشور بعد از کشور کره جنوبی، بیشترین میزان صادرات به مقاصد مهمی همچون انگلستان، هند، چین و ویتنام را داشته است.

کانادا، هند و بلژیک، از دیگر صادرکنندگان بزرگ شمش سرب در جهان به شمار می‌روند. روند صادرات شمش سرب در دو کشور کانادا و بلژیک طی پنج سال مورد بررسی کاهشی بوده است. همچنین صادرات کشور هند، فراز و فرود‌هایی را تا سال ۲۰۲۱ تجربه کرده، اما در سال ۲۰۲۲، صادراتی به ثبت نرسیده است.

کشور آمریکا با سهمی معادل ۱۷ درصد و با اختلافی چشمگیر با سایر کشور‌های برتر، در صدر واردکنندگان شمش سرب قرار دارد. این کشور در تمامی سال‌ها به جز سال ۲۰۲۰ به دلیل کرونا، با افزایش واردات مواجه شده است. از این‌رو انتظار اینکه این کشور در آینده نیز رتبه نخست واردات را به خود اختصاص دهد، دور از ذهن نیست.

هند، دومین واردکننده برتر شمش سرب در جهان به شمار می‌رود و سهم آن از تجارت حدود ۸ درصد است. این کشور به جز سال ۲۰۲۲ که وارداتی را به ثبت نرسانده، در باقی سال‌ها روند روبه رشدی را طی کرده است. همچنین در سال ۲۰۱۹، معادل ۲۳۳ هزار تن واردات داشته که در مقایسه با سال ۲۰۱۸ که معادل۲۶۶ هزار تن است، حدود ۱۲ درصد کاهش داشته است. در رتبه آخر کشور‌های برتر واردکننده شمش سرب در جهان، کشور‌های انگلستان و جمهوری چک قرار دارند. این دو کشور روندی تقریبا ثابت را پیموده‌اند.

سهم کشور‌های برتر از تجارت شمش روی

در نمودار ۳ میانگین سهم بزرگ‌ترین واردکنندگان و صادرکنندگان شمش روی از مجموع تجارت این فلز طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ قابل مشاهده است.

در نمودار ۳ قابل مشاهده است که بیش از نیمی از صادرات و واردات شمش روی در جهان مربوط به سایر کشور‌ها است و حدود ۴۶ و ۴۹ درصد از واردات و صادرات به کشور‌های برتر اختصاص دارد.

کشور‌های کره جنوبی و کانادا به ترتیب ۱۲ درصد و ۱۱ درصد از صادرات جهانی شمش روی را به خود اختصاص داده‌اند. همان طور که کشور کره جنوبی رتبه نخست صادرکنندگان شمش سرب را در اختیار دارد، در صدر صادرکنندگان شمش روی نیز قرار گرفته است. همچنین دو کشور بلژیک و استرالیا دارای سهم ۹ درصدی از صادرات این فلز هستند. کره جنوبی طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ به دلیل داشتن بیشترین میزان صادرات شمش سرب و شمش روی، با سهمی معادل ۱۲ درصد در جایگاه اول صادرکنندگان این دو فلز قرار گرفته است.

از بین پنج کشور برتر صادرکننده شمش روی، کشور هلند کمترین سهم را دارد، اما در عین حال از سال ۲۰۱۸، با افزایش صادرات مواجه شده است. سال ۲۰۲۲، صادرات کشور کانادا در حدود ۱۷۵ هزار تن در مقایسه با سال ۲۰۱۸ کاهش داشته است.

شایان ذکر است که دو کشور استرالیا و بلژیک که در جایگاه دوم صادرات جهانی قرار دارند، در سال ۲۰۲۲ کاهش قابل توجهی را تجربه کردند که این نیز موجب شده است تا در دو سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، کشور استرالیا با صادراتی کمتر از هلند مواجه شود.

در سال ۲۰۱۸، کشور چین در صدر واردکنندگان شمش روی قرار داشته و از سال ۲۰۱۸ به بعد، کاهش واردات چین موجب شده است که آمریکا جایگاه چین را در دست بگیرد و رتبه اول واردات این فلز در جهان به کشور آمریکا اختصاص پیدا کند؛ به طوری که ۱۴ درصد از واردات این فلز توسط ایالات متحده انجام شود. چین نیز با اختلاف اندک و سهم ۱۳ درصدی در جایگاه بعدی قرار دارد. در سال ۲۰۲۲، واردات شمش روی چین کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است؛ به طوری که با افت حدود ۴۶ درصدی از مقدار ۵۱۹ هزار تن، به مقداری معادل ۱۴۲ هزار تن رسیده است. دلیل اصلی این کاهش غیرمنتظره نیز همان‌طور که پیشتر ذکر شد، به گسترش کرونا و کاهش ترخیص کالا از بنادر چین مربوط است.

کشور‌های آلمان، هلند و ترکیه به ترتیب با سهم ۸ درصد، ۶ درصد و ۵ درصد، رتبه‌های سوم تا پنجم واردات شمش روی در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. واردات کشور آلمان روند تقریبا ثابتی را در این پنج سال داشته است. همچنین واردات در ترکیه و هلند طی پنج سال، با افزایش حدود ۱۰۰ هزار تنی مواجه شده است.

منبع: فلزات آنلاین