تکمیل پازل تورم فروردین‌ماه

به گزارش می‌متالز، دومین گزارش مرکز آمار نیز تورم ماهانه اسفند و فروردین را به ترتیب ۷/ ۴ و ۷/ ۳ درصد اعلام کرد. محاسبه تورم نقطه به نقطه بر اساس شاخص قیمت‌ها با سال پایه ۹۵ نشان می‌دهد که شاخص قیمت‌ها در پایان سال ۱۴۰۱ نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ شاهد افزایش ۵/ ۵۸ درصدی بوده است که یک رکورد به حساب می‌آید. این دورخیز تورم نقطه به نقطه برای فتح کانال ۶۰ درصدی در اسفندماه سال گذشته متوقف نشد و در فروردین‌ماه به ۱/ ۵۹ درصد رسید. تورم میانگین سالانه در اولین ماه بهار نیز با عبور از سطح ۵۰ درصد، در ارتفاع ۵/ ۵۱ درصدی متوقف شد. آمار‌ها حاکی از آن است که تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها در سال ۱۴۰۱ عدد ۲/ ۷۹ درصد را به ثبت رسانه است. نکته مهم درباره آمار‌های منتشرشده به تغییر سال پایه مربوط است. در حالی که پیش‌تر سال ۱۳۹۵ سال پایه آمار‌های تورم به شمار می‌رفت، از این پس سال ۱۴۰۰ به عنوان سال پایه تورم استفاده می‌شود.

پایان حبس آمار تورم

مرکز آمار ایران پس از آنکه در اقدامی بی‌سابقه از انتشار به‌موقع آمار تورم اسفند‌ماه و فروردین‌ماه اجتناب کرد، روز گذشته به حبس آمار تورم پایان داد و گزارش تورم فروردین‌ماه را به همراه گزارش تورم سال جاری منتشر کرد. با این حال گزارش جدید تفاوت چشمگیری با گزارش‌های قبلی مرکز آمار دارد و سطح اطلاعات ارائه‌شده و حجم آن‌ها شاهد کاهش چشمگیری بوده است. بر این اساس تورم سالانه اسفند ۱۴۰۱ تنها به یک جدول ساده محدود شده است که در آن اطلاعات مربوط به تورم میانگین سالانه در منطقه شهری، روستایی و کل کشور محاسبه شده است. از سوی دیگر گزارش تورم فروردین ۱۴۰۲ تنها به تورم ماهانه اسفندماه سال قبل و فروردین می‌پردازد. به طور کلی آمار تورم نقطه‌به‌نقطه از گزارش‌های مرکز آمار حذف شده و به تورم میانگین سالانه و رشد ماهانه شاخص بهای مصرف‌کننده اکتفا شده است.

یکی دیگر از نکات قابل‌توجه در گزارش‌های اخیر مرکز آمار، تغییر سال پایه محاسبه تورم است. در حالی که پیش‌تر سال پایه ۱۳۹۵ قرار داده شده بود، مرکز آمار مبدا تورم را به سال ۱۴۰۰ انتقال داد. اختلافات به‌وجود‌آمده در آمار تورمی جدید با گزارش‌های پیشین مرکز آمار ایران از همین‌جا نشات می‌گیرد. در محاسبه تورم قیمت کالا‌ها نسبت به قیمت همان کالا‌ها در یک مبدا زمانی مشخص سنجیده می‌شود و به طور استاندارد به سطح قیمت‌ها در سالی که سال پایه تعیین شده است عدد ۱۰۰ را نسبت می‌دهند و سپس افزایش قیمت‌ها در رشد این عدد منعکس می‌شود.

برای مثال در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱ و در آخرین گزارش مرکز آمار بر اساس سال پایه ۱۳۹۵، شاخص بهای مصرف‌کننده عدد ۶۰۸ را به ثبت رساند. به عبارت دیگر از مهرماه سال ۱۳۹۵ تا پایان بهمن‌ماه سال ۱۴۰۱، سطح عمومی قیمت‌ها بیش از ۶ برابر شده یا به عبارت دیگر در مدت مذکور با تورم ۵۰۸ درصدی مواجه بوده‌ایم. سال پایه را به دلایلی، چون به‌روزرسانی سبد کالا و خدمات نماینده و همچنین ساده‌تر شدن محاسبات تغییر می‌دهند. با این حال تعلل بیش از حد در انتشار آمار‌ها و همچنین تغییر شکل مشهود گزارش تورم و حذف بخشی از آن موجب شده برخی انگیزه این تعلل را در موارد دیگری جست‌وجو کنند.

بررسی دو گزارش منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران، از رکوردشکنی و تاخت‌و‌تاز تورم در دو ماه اخیر حکایت دارد. بر این اساس مرکز آمار در گزارشی به ارائه تورم ماهانه اسفند و فروردین اکتفا کرد؛ اطلاعات منتشر‌شده نشان می‌دهد تورم ماهانه در اسفند ۱۴۰۱ به ۷/ ۴ درصد رسیده است و تغییرات همین شاخص برای اولین ماه بهار ۷/ ۳ درصد ثبت شد.

با وجود آنکه نرخ جدید شاخص‌بهای مصرف‌کننده در دسترس نیست، اما محاسبات «دنیای اقتصاد» بر اساس سال پایه ۹۵ نشان می‌دهد تورم نقطه‌به‌نقطه در اسفندماه رکورد تاریخی زده و به سطح ۵/ ۵۸ درصد رسیده است. از سوی دیگر نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در اسفندماه متوقف نشد و در فروردین سال جاری به سطح ۱/ ۵۹ درصد رسید تا یک قدم به کانال ۶۰ درصدی نزدیک شود. آمار تورم میانگین سالانه نیز از جهش ۵ درصدی این شاخص حکایت دارد و از ۸/ ۴۵ درصد در اسفندماه به ۵/ ۵۱ درصد در فروردین رسید که در نوع خود رکورد به حساب می‌آید. نکته مهم اینجاست که اگر از خردادماه سال ۱۴۰۱ صرف‌نظر کنیم، تورم ماهانه اسفندماه بیشترین میزان در سال ۱۴۰۱ به حساب می‌آید.

جزئیات خوراکی‌ها در آمار تورم

بررسی‌ها نشان می‌دهد خوراکی‌ها از افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها بی‌نصیب نمانده‌اند. گزارش مرکز آمار ایران حاکی از آن است که تورم ماهانه خوراکی‌ها در اسفندماه ۷/ ۴ درصد و در فروردین‌ماه ۷/ ۳ درصد به ثبت رسیده است. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد سطح تورم نقطه‌به‌نقطه خوراکی‌ها در اسفندماه سال ۱۴۰۱ معادل ۲/ ۷۹ درصد ثبت شده است. به عبارت دیگر مواد غذایی در سال ۱۴۰۱ با بیش از ۷۹ درصد افزایش قیمت مواجه شده است. این افزایش قیمت در فروردین‌ماه اندکی با کاهش مواجه شد و به سطح ۸/ ۷۷ درصدی رسید.

جزئیات این تورم حاکی از آن است که در اسفندماه خوراکی‌ها در مجموع با ۷ درصد افزایش قیمت مواجه شدند. در آخرین ماه سال ۱۴۰۱ گوشت قرمز و پرندگان با افزایش ۳/ ۱۹ درصدی، جایگاه نخست بیشترین افزایش قیمت طی یک ماه را از آن خود کردند. جایگاه دوم افزایش قیمت طی یک ماه به میوه و خشکبار می‌رسد که طی اسفندماه سال گذشته با ۸/ ۱۲ درصد افزایش مواجه شده است. در میان گروه‌های غیرخوراکی و خدمات، پوشاک و کفش و همچنین حمل‌و‌نقل به ترتیب با ۵/ ۷ و ۱/ ۷ درصد افزایش در صدر افزایش‌ها ایستادند.

در آمار‌های مربوط به تورم فروردین، خوراکی‌ها با سرعت کمتری افزایش قیمت را تجربه کردند و تورم ماهانه ۱/ ۴ درصدی را به ثبت رساندند. در اولین ماه بهار این گروه میوه و خشکبار بود که بالاترین افزایش قیمت را تجربه کرد و عدد ۳/ ۱۵ درصد را به ثبت رساند. در بخش کالا‌های غیرخوراکی و خدمات نیز این حمل‌و‌نقل بود که با افزایش ۶/ ۸ درصدی در صدر افزایش قیمت‌های فروردین‌ماه قرار گرفت.

منبع: دنیای اقتصاد