عوامل کلیدی در تغییر رفتار معامله‌گران

به گزارش می‌متالز، بنابراین از ابتدای هفته قبل تا پایان معاملات روز چهارشنبه نماگر اصلی بورس تهران رشد معادل ۹/ ۱‌درصدی را به ثبت رساند. در‌حالی‌که بورس تهران طی ۳۹‌روز معاملاتی سال جاری، رکورد‌های عمیق و رونق‌های مطلوبی را به خود دیده، در اکثر این روز‌ها تابلوی معاملاتی رنگ سبز را به رخ سهامداران کشیده است.

آنچه از رفتار معاملاتی بازیگران خرد بازار نمایان است، این است که بازار تا حدود بسیاری شاهد منطقی‌تر شدن استراتژی خرید و فروش سهامی از سوی این دسته از افراد بوده است. واقعیت امر آن است که تمایل افراد نسبت به حفظ دارایی‌های خود در برابر موج‌های تورمی سبب شده سرمایه‌گذاران از رفتار‌های پرتنش و هیجانی دوری گزینند. بازار سرمایه ایران به دلایل متعددی به نوسانات بازار‌های موازی وابسته است. به همین دلیل در سال گذشته سرمایه‌گذاران تقاضای بیشتری جهت خرید کالا‌های سرمایه‌ای مانند سکه، طلا و ارز داشتند، به طوری که این افزایش تقاضا سبب رشد بی‌رویه نرخ‌ها در این بازار‌ها شد. اما از اواخر ۱۴۰۱ و با چرخش انتظارات تورمی در بازار‌های دارایی، رفته‌رفته از اقبال سرمایه‌گذاران نسبت به بازار‌های طلا، ارز، خودرو و حتی مسکن کاسته شد و شاهد ورود پول به بازار سهام بودیم.

تجربه نشان می‌دهد وقتی استراتژی بازار‌ها غیر‌قابل‌پیش‌بینی می‌شود در پی این اتفاق انتظارات افراد از بازار‌ها نیز تغییر یافته و فضایی ایجاد می‌شود که آنان کمتر در معرض هیجانات معاملاتی قرار می‌گیرند. حرکت دست‌به‌عصای معامله‌گران بورسی در دو سال اخیر به‌وضوح بر این نکته تاکید می‌کند. در چنین وضعیتی سرمایه‌گذار معمولا با بررسی همه‌جانبه بازار، با اتخاذ رویکرد احتیاطی، در گام بعدی وارد وادی سرمایه‌گذاری می‌شود. در بررسی رفتار سهامداران بازار سهام طی ۳۹ روز معاملاتی اخیر نیز این سیاست کاملا پررنگ مشاهده شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان روند متعادل نماگر‌های بورسی طی مدت یاد‌شده را تا حدودی به این موضوع مرتبط دانست. از این‌رو یکی از مهم‌ترین مسائلی که می‌تواند موجی از امید را به بازار سهام عرضه کند همین مساله است.

با توجه به اینکه خرید‌های هیجانی سال ۹۹ و پس از آن بست‌نشینی غیرمنطقی سرمایه‌گذاران خرد سبب شد در نهایت رشد نماگر‌های بورسی و قیمت سهام وارد مدار طولانی‌مدت نزولی شود، بخش بزرگی از حقیقی‌ها در مسیر جدیدی گام گذاشتند. شاید بیراه نباشد اگر چند عامل مهم را در ایجاد این رخداد تاثیرگذار بدانیم. به طور معمول جهش‌های ارزی برنامه‌ریزی‌نشده و اظهارنظر مسوولان عالی‌رتبه کشور سرمایه‌گذاران و بنگاه‌های اقتصادی را با عدم‌اطمینان جدی مواجه کرده و برنامه‌ریزی بلندمدت را برای آن‌ها دشوار کرده است. از سوی دیگر با بروز تنش در وضعیت اقتصادی ایران و شرایط غیر‌قابل‌پیش‌بینی حاکم بر روابط سیاسی کشور، سرمایه‌گذاران بازار سهام اندک اندک به این نتیجه رسیدند که با وجود چنین شرایطی نباید دست به اقدامات هیجانی بزنند. در هفته‌های گذشته نیز دست به دست شدن سهام از سوی سهامداران عمدتا حقیقی از رفتار منطقی آنان نسبت به سال‌های اخیر حکایت می‌کند. اما باید این موضوع را مدنظر قرار داد که به دلیل شرایط اقتصادی کشور عمده فعالان اقتصادی دائما در حال رصد بازار‌هایی با کمترین ریسک هستند.

از این‌رو در راستای ریسک گریزی صاحبان سرمایه ممکن است جذابیت بورس تهران به عنوان بازاری که از جایگاه سرمایه گذاران ریسک پذیر است، با نوسان مواجه شود. البته با نگاهی به طلایی‌ترین دوران بورس تهران طی بیش از پنجاه سال فعالیت این بازار متوجه می‌شویم که هر گاه بازار با موج‌های افزایشی و حتی سقوط‌های تاریخی مواجه بوده است، علاوه بر متغیر‌های اثرگذار خارجی، نوع رفتار سهامداران در مواجهه با نوسانات روزانه نقش کلیدی در فضای ایجاد‌شده ایفا کرده است. به طور کلی باید عنوان کرد که غلبه احتیاط میان معامله گران بازار که هم‌اکنون از آن تحت عنوان رفتار منطقی سهامدار نام برده می‌شود، عمدتا از بی اعتمادی نسبت به آینده معاملات در این بازار نشات گرفته است.

حسن رضایی‌پور/ کارشناس بازار سرمایه

منبع: دنیای اقتصاد