کاهش صادرات مفتول فولادی در پی سیاست‌گذاری‌های غیرکارشناسانه/ بازار داخلی فولاد در رکود مطلق

به گزارش می‌متالزف شرکت صنایع مفتولی زنجان، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مفتول فولادی در کشور است که علاوه بر تامین نیاز بسیاری از صنایع همچون خودروسازی و کابل‌سازی به این محصول، تولیدات خود را به کشور‌های اروپایی همچون ایتالیا و اسپانیا صادر کرده است. به منظور بررسی شرایط حاکم در بازار مفتول فولادی، گفت‌وگویی با عبدالله جواهری، مدیرعامل این شرکت تدارک دیده‌ایم که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:

در خصوص تاریخچه شرکت صنایع مفتولی زنجان توضیحاتی ارائه بفرمایید.

شرکت صنایع مفتولی زنجان فعالیت خود را از سال ۱۳۶۳ با تولید میخ‌های فولادی نجاری، کفاشی و… آغاز کرد. در ادامه ما نسبت به راه‌اندازی یک خط آبکاری گالوانیزه جهت تولید مفتول با پوشش روی (گالوانیزه) اقدام کردیم. سیم خاردار، محصول دیگری بود که در آن زمان در مجموعه تولید می‌شد؛ سپس تولید مفتول فولادی پرکربن با پوشش بالا را به منظور رفع نیاز کابل‌سازان آغاز کردیم. این محصول به دلیل مقاومت بالایی که دارد، به عنوان مغزی در هادی‌های آلومینیومی هوایی (ACSR) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، تولید مفتول‌های آرمور جهت استفاده در کابل‌های زمینی فشارقوی را در دستور کار خود قرار دادیم؛ سیم جوش «CO۲»، محصول دیگری بود که جزو سبد تولیدات شرکت قرار گرفت. فیلر جوشکاری (TIG)، سیم جوشکاری با گاز محافظ (MAG) و سیم جوشکاری زیرپودری (SAW)، از دیگر محصولاتی است که هم‌اکنون در شرکت صنایع مفتولی زنجان تولید می‌شوند. ظرفیت تولید مجموعه، ۴۵ هزار تن انواع مفتول فولادی از ضخامت‌های ۰٫۱۵ میلی‌متر تا ۶ میلی‌متر در سال است و ۶۰۰ نفر به طور مستقیم در خطوط مختلف تولید مشغول به کار هستند.

عمده ماده اولیه مورد نیاز شما چیست و از چه طریقی آن را تامین می‌کنید؟

مفتول وایررود (Wire rod)، عمده ماده اولیه مورد استفاده در شرکت صنایع مفتولی زنجان است که در سایز‌های مختلف از ۵٫۵ تا ۱۲٫۵ میلی‌متر و گرید‌های مختلف کم‌کربن تا پرکربن تولید می‌شود. ما مفتول مورد نیاز خود را از شرکت‌های داخلی همچون فولاد کویر کاشان و نورد فولادکاران افق ابهر خریداری می‌کنیم و مشکلی در زمینه تامین مواد اولیه نداریم.

در حال حاضر با چه چالش‌های عمده‌ای در تولید انواع مفتول‌های فولادی مواجه هستید؟

نوسان نرخ ارز طی ماه‌های اخیر، منجر به افزایش قیمت تمام‌شده مفتول فولادی در سطح بازار شده و صادرات این محصول نیز به دلیل رفع تعهد ارزی، به شدت کاهش یافته است. در حال حاضر قیمت مفتول وایررود، حدود ۳۴ هزار تا ۳۵ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است و ما محصول نهایی خود را با قیمت حدود ۲۸ هزار تا ۲۹ هزار تومان به فروش می‌رسانیم؛ یعنی قیمت ماده اولیه، حدود ۶ هزار تومان گران‌تر از قیمت تمام‌شده محصول است و در چنین شرایطی، صادرات نیز به هیچ وجه صرفه اقتصادی ندارد. هم‌اکنون نرخ دلار در بازار متشکل ارزی و آزاد، به ترتیب حدود ۴۰ هزار و ۵۰ هزار تومان است و اگر قرار باشد تولیدکنندگان مفتول فولادی، محصولات خود را بر اساس نرخ ارز آزاد تولید و صادر کنند و در ادامه موظف به عرضه ۱۰۰ درصدی ارز حاصل از صادرات خود، بر پایه نرخ ارز بازار متشکل در سامانه نیما باشند، مشخصا صادرات برای آن‌ها مقرون به صرفه نخواهد بود؛ پیش از این، قیمت مواد اولیه مناسب‌تر بود و ما مکلف به عرضه بخشی از ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما بودیم. این معضلات باعث شده است تا صادرات خود را به شدت کاهش دهیم؛ در حالی که تولیدات شرکت صنایع مفتولی زنجان در چند سال گذشته، به کشور‌های اروپایی مانند ایتالیا و اسپانیا صادر می‌شد. از طرفی، تورم و رکود اقتصادی حاکم در کشور باعث شده است که قدرت خرید مشتریان ۵۰ درصد کاهش یابد و به دنبال آن بازار مفتول فولادی از رونق بیفتد. زمانی که بازار داخلی با رکود مواجه است و صادرات نیز به دلایل ذکرشده امکان‌پذیر نیست، تولیدکنندگان عملا چاره‌ای جز توقف تولید ندارند و معتقدیم که اگر شرایط به همین شکل ادامه پیدا کند، روزبه‌روز به تعطیلی هرچه بیشتر واحد‌های تولیدی محصولات فولادی به ویژه مفتول افزوده می‌شود.

قطعی برق طی هفته‌های اخیر به چه میزان بر عملکرد شرکت صنایع مفتولی زنجان اثرگذار بوده است؟

چند سالی است که هم‌زمان با آغاز فصل گرما، باید در انتظار قطعی برق واحد‌های صنعتی باشیم؛ حقوق نیروی انسانی شرکت به همراه عیدی و سنوات طی سال گذشته، در حالی پرداخت شد که فقط هفت ماه و ۱۵روز فعالیت داشتیم و موفق به تولید و فروش محصول شدیم. یعنی چهار ماه و ۱۵ روز کاری مجموعه را به دلایل مختلف از دست دادیم که قطعی برق در روز‌های گرم سال، یکی از مهم‌ترین دلایل بود. در حال حاضر نیز با محدودیت تامین برق طی یک روز کامل کاری مواجه هستیم. علاوه‌بر معضل قطعی برق، رقابت در بازار داخلی مفتول فولادی طی هفته‌های اخیر به شدت کاهش یافته و بازار محصولات فولادی با رکود همراه شده است.

نقش دولت در راستای حمایت از تولیدکنندگان بخش خصوصی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سیاست‌گذاری‌های غیرکارشناسانه و دستورالعمل‌های خلق‌الساعه، سبب سردرگمی فعالان صنعت فولاد کشور شده و عملا قدرت برنامه‌ریزی را از آن‌ها سلب کرده است. در چنین شرایطی، تولیدکنندگان نه تنها برای کوتاه‌مدت حتی برای یک هفته پیش روی خود نیز نمی‌توانند برنامه‌ریزی کنند. بسیاری از فعالان بخش صنعت و معدن کشور، به دنبال اجرای طرح‌های توسعه‌ای جهت افزایش تولید همگام با اشتغال‌زایی هستند، اما متاسفانه به دلیل عدم حمایت دولت از تولید داخلی، جامه عمل به برنامه‌های آن‌ها پوشانده نمی‌شود. تغییرات مدیریتی و تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای در سازمان‌های مرتبط با بخش معدن و صنایع معدنی و عدم پرداخت تسهیلات بانکی به فعالان این بخش، ادامه فعالیت واحد‌های معدنی و فلزی را بیش از پیش دشوار ساخته است. حال این سوال مطرح می‌شود که دولت چین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان، چگونه توانسته است روند افزایشی تولید در کارخانجات مختلف خود را علی‌رغم جنگ اقتصادی و تجاری با ایالات متحده آمریکا به عنوان غول اقتصادی دنیا حفظ کند؟ پرداخت تسهیلات حمایتی کم‌بهره به تولیدکنندگان و در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی برای صادرکنندگان، سبب افزایش تولید و رونق اشتغال‌زایی در این کشور شده است. از طرفی، چین یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان محصولات فولادی به ویژه مفتول در جهان است و علی‌رغم اینکه این محصول با کیفیت عالی و استاندارد‌های روز توسط تولیدکنندگان ایرانی تولید می‌شود، همچنان باید شاهد واردات مفتول فولادی به داخل کشور و از دست دادن بازار‌های صادراتی به دلیل قیمت تمام‌شده بیشتر نسبت به نمونه مشابه چینی باشیم!

ارزیابی شما از تکنولوژی تولید مفتول فولادی در داخل در مقایسه با سایر کشور‌های تولیدکننده این محصول چیست؟

تکنولوژی تولید مفتول در کشور ما به دهه ۱۹۹۰ میلادی برمی‌گردد و واقعیت امر این است که هیچ نوآوری و پیشرفتی در تکنولوژی تولید این محصول طی سالیان اخیر حاصل نشده است. متاسفانه زیرساخت‌های لازم جهت توسعه فناوری و تکنولوژی در کشور ما تامین نشده است و این مسئله هیچ ربطی به تحریم و پیامد‌های ناشی از آن نیز ندارد. بر اساس آنچه در انقلاب صنعتی نسل چهارم در حال رخ دادن است، هوش مصنوعی و ربات‌ها جایگزین نیروی انسانی در خطوط مختلف تولید واحد‌های صنعتی شده‌اند؛ در حالی که ما کماکان به دنبال استفاده از نیروی انسانی با کمترین میزان بهره‌وری در واحد‌های تولیدی هستیم. عدم توسعه زیرساخت در حوزه فناوری، در سایر بخش‌ها به ویژه انرژی نیز مشاهده می‌شود و زیرساخت‌های فرسوده و قدیمی در خطوط انتقال آب، برق و گاز در نقاط مختلف کشور، آسیب جدی به بدنه تولید و صنعت وارد کرده است.

شرکت صنایع مفتولی زنجان چه اقداماتی در زمینه برندسازی طی سالیان اخیر انجام داده است؟

ما یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مفتول‌های فولادی در کشور هستیم که بخش عمده‌ای از نیاز بازار و صنایع مختلف همچون خودروسازی، کابل‌سازی، توری‌سازی و… به این محصول را تامین می‌کنیم. کاهش نسبی واردات مفتول‌های فولادی به داخل کشور، نتیجه عملکرد موفق و روبه‌رشد مجموعه طی سالیان اخیر بوده است. در حال حاضر شرکت صنایع مفتولی زنجان به عنوان یک برند نام‌آشنا در تولید مفتول گالوانیزه فولادی در داخل کشور شناخته می‌شود، اما نکته حائز اهمیت این است که بتوانیم در زمینه توسعه برندسازی در بازار‌های بین‌المللی نیز موفق عمل کنیم که متاسفانه به دلیل مشکلاتی که پیش‌تر مطرح شد، تحقق چنین مسئله‌ای امکان‌پذیر نیست. طرح‌های توسعه‌ای بسیاری را در نظر گرفته‌ایم که به علت معضلات اقتصادی و عدم تامین نقدینگی کافی، قادر به اجرای آن‌ها نیستیم و پیش‌بینی دقیق و مشخصی برای زمان اجرای آن‌ها نیز نداریم.

آینده صنعت فولاد در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

از آنجایی که فولاد، یک صنعت آب‌بر به شمار می‌آید و خشکسالی در کشور ما طی سالیان اخیر افزایش یافته است، بنابراین نمی‌توان آینده روشنی را برای این صنعت متصور شد. مشخص نیست که چرا همچنان مجوز ساخت و راه‌اندازی کارخانجات جدید فولادی علی‌رغم خشکسالی و کاهش منابع آب زیرزمینی کشور صادر می‌شود! نکته تامل‌برانگیزتر اینکه در حال حاضر ما با مازاد نیاز داخل در بازار برخی محصولات فولادی همچون مفتول مواجهیم و به جای اینکه مسیر صادرات این محصول را هموار سازیم، شاهد مانع‌تراشی و سنگ‌اندازی‌های فراوان برای فعالان این بخش هستیم.

منبع: فلزات آنلاین