چه عواملی در روند افزایش دما در استان کرمان تأثیر گذاشته است؟

به گزارش می‌متالز، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان در خصوص وضعیت اقلیم ابتدا تعریفی از اقلیم و هوا ارائه داد و عنوان کرد: هوا به جریانات زودگذر و آنی جو گفته می‌شود در حالی که اقلیم و یک مجموعه‌ای از متغیر‌ها و شرایط اتمسفری بوده که در درازمدت تاثیر خود را بر منطقه اعمال می‌کند.

وی ادامه داد: در بحث تغییر اقلیم می‌توان گفت اگر پارامتر‌هایی که مانند درجه حرارت و میزان بارش‌ها در بلندمدت تغییر کنند، سبب تغییر اقلیم می‌شوند. طبق این تعریف کرمان دارای اقلیم گرم و خشک است.

خبازی با اشاره به عوامل اصلی گرمایش جهانی ابراز کرد: این گرمای جهانی تحت تاثیر دو عامل شامل وجود سوخت‌های فسیلی که توسط انسان وارد جو می‌شود و عامل دیگر نیز، تغییرات کاربری اراضی که سبب تغییر در انواع نظام‌های زراعی و غیر زراعی می‌شود.

وی تصریح کرد: طبق تحقیقات انجام شده توسط محققان حدود ۲۰ درصد از تغییرات گرمایش جهانی مربوط به تخریب جنگل‌ها توسط انسان‌ها است.

خبازی با اشاره به تاثیراتی که گرمایش جهانی بر روی منابع آبی خصوصاً در شهر کم آبی مانند کرمان می‌گذارد، خاطرنشان کرد: گرمایش جهانی دو عملکرد متفاوت بر روی دریا‌ها و رودخانه‌ها می‌گذارد، از طرفی سبب ذوب یخ‌های قطبی و در نتیجه افزایش سطح آب‌های آزاد مثل اقیانوس‌ها به میزان یک و نیم متر می‌شود. از طرف دیگر با افزایش دمای هوا و به تبع آن بالا رفتن سرعت تبخیر موجب خشک شدن رودخانه‌های آب شیرین و قنات‌ها در نواحی دشت‌های ایران مرکزی و حوزه بیابان لوت مانند کرمان می‌شود و در نتیجه کم آبی و خشکسالی یکی از پیامد‌های گرمایش جهانی در استان کرمان است.

آیا گرمای تیرماه امسال بی‌سابقه بوده؟

خبازی در پاسخ به این سوال که آیا گرمای تیرماه سال جاری بی‌سابقه بوده؟ گفت: خیر، چنین نیست بلکه در سطح جهانی دچار بحران افزایش دمای هوا هستیم. اگر نگاهی به آمار‌ها و تحقیقات جهانی مانند مطالعات هیأت بین‌المللی تغییر اقلیم بیندازیم، تحقیقات نشان می‌دهد که در بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۱۰۰ میلادی میانگین دمای هوای سطح زمین از ۱/۱ به ۴/۶ درجه سانتیگراد می‌تواند افزایش پیدا کند، پس این پدیده فقط مختص استان کرمان نیست، بلکه ما با یک پدیده جهانی روبه‌رو هستیم.

وی اظهار داشت: اگر به تحقیقات دانشمندان مراجعه کنیم، متوجه خواهیم شد که در ۱۰۰ سال گذشته میانگین دمای هوا در نزدیکی سطح زمین، از ۱۸ صدم به ۷۴ صدم درجه سانتی گراد مدام در حال افزایش بوده که نشان از افزایش دمای کره زمین در سطح کلان است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه ادامه داد: در مورد افزایش درجه حرارت در ایران و خصوصاً کرمان مطالعاتی که در کل کشور ما صورت گرفته نشان می‌دهد که بیشترین درجه حرارت ثبت شده مربوط به سال ۲۰۱۶ میلادی است و دانشمندان سال ۲۰۲۳ را یکی از گرم‌ترین سال‌ها قلمداد می‌کنند، اما معتقدند هنوز این گرما به سال ۲۰۱۶ نمی‌رسد، بنابراین کرمان نیز از این قاعده مستثنی نیست.

مصطفی خبازی ضمن تاکید بر اثرات بلندمدت تغییر اقلیم بر شهر کرمان گفت: بالا رفتن استفاده از سوخت‌های فسیلی بر روند افزایش دما و تغییر اقلیم استان کرمان تاثیر مستقیم دارد، از جمله این تاثیرات می‌توان به استخراج سوخت‌های فسیلی و سوزاندن آن‌ها اشاره کرد.

وی به نقش پر رنگ معادن نیز اشاره کرد و افزود: همچنین استان کرمان دارای معادن بسیار زیادی از جمله معادن زغالسنگ و فلزاتی مانند آهن، منگنز و روی و... است که سوزاندن این‌ها و فرآوری مواد استخراجی این معادن در روند افزایش دما تاثیر مهمی دارد.

چه عواملی موجب روند افزایشی دما در کرمان می‌شوند؟

خبازی ادامه داد: از طرفی فعالیت‌های ناشی از عملیات‌های معادن نیز موجب انتشار کربن دی اکسید در هوا می‌شوند و از طرف دیگر وجود معادنی مانند گل‌گهر سیرجان، سرچشمه و یا معدن زغالسنگ زرند نیز بر این روند افزایشی دما آلودگی هوا تاثیرگذار خواهد بود پس در نتیجه می‌توان گفت به‌دلیل وجود معادن و کارخانجات در استان کرمان ما آلودگی هوا را در شهر‌هایی مانند سیرجان رفسنجان و زرند بسیار بیشتر از دیگر شهر‌ها داریم.

خبازی به دیگر تاثیرات گرمایش جهانی در کرمان اشاره و اظهار کرد: این گرما سبب افزایش شیوع بیماری‌های گرمسیری در فصول گرم و در مناطقی که با حرارت بالا خصوصا جنوب استان کرمان می‌شود؛ از جمله این بیماری‌ها می‌توان به انواع بیماری‌های ویروسی، گرمازدگی و تب‌ها اشاره کرد که این پدیده در برخی شهر‌های جنوبی مانند جیرفت، بم، ریگان، عنبر آباد و... دیده می‌شود.

خبازی با اشاره به نقش انسان در این پدیده ادامه داد: ۹۰ سال گذشته آتشفشان‌ها در گرمایش جهانی و تاثیر بسزایی داشتند، اما امروز این تاثیر خیلی کمتر شده و انسان از طریق تولید کربن دی اکسید و تولید آلاینده‌ها بر تغییر اقلیم اثر بیشتری می‌گذارد.

وی همچنین بر تاثیر تغییر اقلیم بر سیستم‌های جانوری و زیستگاه‌های جانوری تاکید کرد و یادآور شد: این گرما سبب افزایش زاد و ولد برخی جانوران و جوندگان مثل موش‌ها می‌شود که موجب تهدید امنیت غذایی و خرابی محصولات کشاورزی برای انسان خواهد شد.

منبع: خبرگزاری فارس