اختلاف ۴ برابری قیمت زغال سنگ وارداتی و تولیدی/ چه کسانی از واردات سود می‌برند؟

به گزارش می‌متالز، با توجه به اختلاف چهار برابری قیمت زغال سنگ وارداتی و تولیدی، سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ، اخیرا گفته که بخش زغال سنگ در کشور تقریباً رها شده و مجموعه دولت سیاست‌گذاری مشخصی در این زمینه ندارد.

طبق گفته‌های او سال گذشته حدود ۸۰۰ میلیون دلار زغال سنگ وارد کشور شده و این درحالی است که ایران جزو کشور‌های زغال خیز دنیا است.

آیا پای رانت در میان است؟

به طور کلی چند سالی است که انتقادات نسبت به واردات زغال سنگ و مشکلات تولیدکنندگان بالا گرفته است. سال گذشته قیمت زغال سنگ وارداتی در هر تن ۱۶ میلیون تومان بود، در حالی که قیمت هر تن زغال سنگ داخلی در محدوده چهار میلیون تومان قرار داشت که نشان می‌هد اختلاف قابل توجهی دارند. موضوعی که احتمال وجود رانت در واردات به جای افزایش تولید را تقویت می‌کند.

دبیر انجمن زغال‌سنگ در خرداد ماه هم به واردات ۸۰۰ میلیون دلاری زغال سنگ اشاره کرده و گفته بود که مصرف سالانه کشور چهار میلیون تن کنسانتره زغال سنگ است، اما در حال حاضر تولید کشور یک میلیون و ۹۰۰ هزار تن است و بیش از ۵۰ درصد زغال سنگ از طریق واردات تامین می‌شود. این در حالی است که توان تولید به اندازه نیاز کشور وجود دارد، اما در حال حاضر، چون تولید با این قیمت‌ها اقتصادی نیست، کمتر از ظرفیت انجام می‌شود.

ظرفیت تولید ۳.۵ میلیون تن زغال سنگ

با این حال، بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی انجمن زغال سنگ، ایران با ۱۴ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی و ۱.۵ میلیارد تن ذخیره قطعی اکتشاف شده، از نظر ذخایر یک کشور متوسط محسوب می‌شودو با این میزان ذخیره، تولید حداقل ۳.۵ میلیون تن زغال‌سنگ در سال امکان پذیر است.

با تداوم وضعیت نابسامان معادن زغال سنگ، اردیبهشت ماه امسال انجمن زغال سنگ ایران در نامه‌ای به وزارت صمت از سیر نزولی تولید این محصول در برخی استان‌ها خبر داد و علت آن را سیاست پایین نگاه داشتن و غیرواقعی بودن قیمت زغال سنگ عنوان کرد.

در اصل در فروردین امسال، قیمت زغال سنگ بر مبنای فرمول ابلاغی وزارت صمت نسبت به اسفند سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ درصد کاهش یافت؛ موضوعی که منجر به کاهش تولید زغال سنگ در سال جاری شده است.

رد پای فولاد در مشکلات معادن زغال سنگ

انجمن زغال سنگ در نامه اخیر خود تصریح کردند که انتظار افزایش چند صد درصدی قیمت زغال سنگ را ندارند، بلکه خواسته آن‌ها این است که مانند سایر کشور‌ها نرخ زغال سنگ در برابر شمش فولاد از ۲۶.۵ درصد فعلی به ۳۵ درصد افزایش یابد و در صورت تحقق این خواسته تولیدکنندگان می‌توانند برنامه‌ریزی برای خودکفا شدن در این صنعت را آغاز کنند.

به عبارت دقیق‌تر، از آن جایی که مهم‌ترین معیار در هزینه تولید فولاد، انرژی است، به طور سنتی در دنیا قیمت فولاد را بر اساس قیمت زغال سنگ تعیین می‌کنند و ۳۵ درصد هزینه‌های تولید فولاد، هزینه انرژی است. اما در ایران این رقم ۲۶.۵ درصد در نظر گرفته شده است.

البته این رقم در سال‌های گذشته به طور تکلیفی از سوی وزارت صمت ابلاغ شد و قرار بود موقتی باشد. اما عملا این فرمول ماندگار شده و به گفته دست‌اندرکاران حوزه زغال سنگ، مهم‌ترین مشکل این صنعت هم همین است. چراکه قیمت زغال سنگ باید درصد منطقی از نرخ شمش فولاد باشد که الآن نیست.

اما آنطور که صمدی اخیرا گفته، این وضعیت مشکلی برای فولادسازان ایجاد نکرده، چراکه آن‌ها با واردات نیاز خود را برطرف می‌کنند. به همین دلیل سال گذشته نزدیک به میلیون دلار زغال سنگ وارد کشور شده که رقم سنگینی است.

منبع: تجارت نیوز