برقی سازی خودرو‌های ایرانی؛ از رویا تا واقعیت

به گزارش می‌متالز، برقی سازی خودرو‌های ایرانی را می‌توان آرزوی بسیاری از نخبگان و نوابغ مهندسی ایران و همچنین عباس علی‌آبادی، وزیر فعلی صمت دانست. ساخت خودرو‌های برقی سال‌های طولانی و مدیدی است که دغدغه مهندسان جهان است، اما چند سالی است که به دلیل مسائل زیست محیطی ساخت و تولید این خودرو‌ها در تیراژ بالا در کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه به شدت در حال پیشرفت است.

شرق آسیا قطب تولید خودرو‌های برقی

تولید اولین خودرو‌ها در جهان مربوط به کشور‌های اروپای غربی و ایالات متحده است. رفته رفته با گذشت زمان و ورود دیگر کشور‌ها به حوزه خودروسازی، بازار خودرو در جهان گسترش یافت، اما همچنان کیفیت خودرو‌های تولید کشور‌های غربی باز هم از خودرو‌های دیگر نقاط جهان بالاتر بود. طی ۱۰ سال اخیر خودروسازان کشور‌های شرق آسیا و به‌ویژه چین توانسته‌اند تا رتبه‌های برتر ساخت خودرو‌های برقی را از آن خود کنند.

به بیاانی دیگر، خودروسازان شرق آسیا تغییر ذائقه مردم جهان از خودرو‌های احتراق داخلی به خودرو‌های برقی را غنیمت شمردند و سعی کردند تا در این رقابت بتوانند گوی را از خودروسازان غربی بربایند. شاید این سوال در ذهن بسیاری از مردم جهان مطرح شود که مگر تسلا بزرگترین خودروساز برقی جهان نیست؟

واقعیت این است که عنوان بزرگترین خودروساز برقی جهان در سال ۲۰۲۲ متعلق به شرکت بی‌وای‌دی چین با تولید یک میلیون و ۹۰۰ هزار دستگاه خودروی برقی است. رشد و پیشرفت بی‌وای‌دی به حدی چشم‌گیر بوده است که بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو و اقتصاددانان معتقدند که آینده خودرو‌های برقی در جهان متعلق به چین و به‌ویژه شرکت بی‌وای‌دی است.

مقایسه ایران و چین در برقی سازی خودرو‌ها

ایران نیز می‌توانست با استفاده از بازار جدیدی که در صنعت خودروسازی جهان به اسم بازار خودرو‌های برقی ایجاد شد، سهمی داشته باشد، اما اینگونه نشد. فارغ از بحث رشد و توسعه، چند سالی است که کلان‌شهر‌های ایران از اواسط فصل پاییز تا پایان زمستان درگیر آلودگی هوای شدیدی هستند که منجر به به تعطیلی ادارات و مدارس می‌شود.

تفاوت ایران و چین را می‌توان در استفاده بهینه از فرصت‌ها دانست، چراکه ایران می‌توانست با استفاده از ایده‌ها و نیرو‌های متخصصی که زمانی در داخل کشور فعالیت می‌کردند در بدترین حالت به قطب خودرو‌های برقی در خاورمیانه تبدیل شود، اما باز هم مسئولان ایران فرصت‌سوزی کردند تا کشور ترکیه اولین خودروی برقی خود را با نام توگ به بازار عرضه کند و در سوی دیگر امارات هم با ساخت نیروگاه‌های برقی بتواند بیشترین و ارزان‌ترین تأمین انرژی برای خودرو‌های برقی را از آن خود کند.

برقی سازی خودرو‌های ایرانی در گذشته صرفاً به شکل پروژه‌های تبلیغاتی که هیچ‌گاه عملی نمی‌شدند بود، اما با توجه به مستهلک بودن خودرو‌های در حال تردد در خیابان‌های کشور و در نتیجه آن مصرف بی‌سابقه بنزین در کشور دولت سعی دارد تا با ترویج خودرو‌های برقی در بین مردم به شکل همزمان هم از آلایندگی و هم از مصرف بنزین در کشور بکاهد.

موانع برقی سازی خودرو‌های ایرانی

به طور کلی دو مانع بر سر راه برقی سازی خودرو‌ها در ایران وجود دارد؛ مانع اول مربوط به کمبود تولید برق در کشور و مانع دوم هزینه تحقیق و توسعه و تولید این خودروهاست که در نهایت منجر به پرداخت هزینه بیشتر از سوی مصرف‌کننده می‌شود. در مورد موضوع کمبود برق می‌توان گفت که این یک مشکل جدی است که با توجه به افزایش جمعیت کشور و افزایش تعداد واحد‌های مسکونی در صورت رخ ندادن اقدام جدی از سوی دولت این مشکل به مراتب بدتر خواهد شد.

برای مثال، در تابستان ۱۴۰۲ کشور با ۹۵۰۰ مگاوات کسری برق مواجه بود که این موضوع باعث شد تا دو روز در هفته برق شهرک‌های صنعتی و به شکل پراکنده برق منازل نیز قطع شود. حال در صورت اضافه شدن بار جدیدی به نام خودرو‌های برقی بر شانه شبکه تأمین برق کشور، احتمالا کمر این شبکه خواهد شکست.

مانع دوم بر سر راه برقی سازی خودرو‌های ایرانی، موضوع تحقیق و توسعه و هزینه بالای تمام‌شده تولید این خودروهاست. در گام اول برای ساخت یک خودروی برقی ایمن بهترین راه طراحی و تولید یک پلتفرم اختصاصی برای خودرو‌های برقی است. از سوی دیگر، ساخت یک پلتفرم برای خودرو‌های بنزینی در شرایط فعلی برای شرکت‌های مجهز و به‌روز دنیا ۱۲۰ میلیون دلار است که این هزینه برای ایران خودرو و سایپا به مراتب بیشتر است.

در نتیجه طراحی و تولید خودرو‌های برقی با توجه به تحریم‌ها و در اختیار نداشتن تکنولوژی‌های لازم در ایران چندان به صرفه نیست، از طرف دیگر وارد کردن خودرو‌های برقی با توجه به گران بودن این خودرو‌ها نسبت به نمونه‌های بنزینی مشابه باعث می‌شود تا در صورت وارد شدن این خودرو‌ها به کشور با توجه به قیمت دلار و تعرفه‌ها و عوارض قیمت این خودرو‌ها به اعدادی نجومی برسد.

در نتیجه می‌توان گفت که برقی سازی خودرو‌های ایرانی به دوراهی برای دولت و وزارت صمت تبدیل شده است که انتخاب هرکدام از آن‌ها هزینه‌های زیادی برای دولت دارد و این نهاد نیز تا کنون موضع رسمی خود را بیان نکرده است و در عمل تا به این لحظه اقدام موثر و جدی در این زمینه انجام نگرفته است.

منبع: تجارت نیوز