بلاک‌چین انجام فرایندهای کاری بازار سرمایه را سرعت می‌بخشد

به گزارش می متالز، روز گذشته در پنل «استراتژی نوآوری در بازار سرمایه ایران» که در جریان پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت استراتژیک با حضور معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس، مدیرعامل فرابورس ایران، مدیرعامل بورس تهران، مدیرعامل تامین سرمایه مسکن و رئیس هیات‌مدیره فولاد خوزستان برگزار شد، پنلیست‌ها از افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد به واسطه نوآوری‌هایی که طی این سال‌ها در بحث راه‌اندازی ابزارهای جدید مالی صورت گرفته سخن گفتند و عنوان کردند برای توسعه هر چه بیشتر این بازار باید به سمت استفاده از تکنولوژی‌های اثرگذار بر نوآوری‌های مالی نیز حرکت و برای آن برنامه‌ریزی کنیم.

در این پنل سعید فلاح‌پور معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس به نتایج نظرسنجی صورت‌گرفته توسط بخش خصوصی در مورد تامین مالی از بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: بر اساس این نظرسنجی مواردی همچون دسترسی مستقیم به پس‌اندازهای خرد عموم سرمایه‌گذاران و تجمیع آن‌ها، اجرای پروژه تامین مالی طبق برنامه زمان‌بندی‌شده، تزریق منابع مالی به همان پروژه و نه پروژه دیگر، جلوگیری از فساد در سرمایه‌گذاری در پروژه با توجه به ارکان نظارتی، شفافیت اجرای پروژه برای سرمایه‌گذاران با توجه به الزام به انتشار اطلاعات دوره‌ای و جلوگیری از سوخت منابع تامین مالی‌شده به عنوان مهم‌ترین ویژگی‌های تامین مالی از بازار سرمایه تشریح شده است.

جایگاه بازار سرمایه در تامین مالی پررنگ‌تر از گذشته است

وی با بیان اینکه ظرفیت‌های بازار سرمایه موجب شده تا جایگاه این بازار در بحث تامین مالی پررنگ‌تر از گذشته شود، ادامه داد: این موضوع با توجه به اینکه بازارهای پول و بیمه نیز برای تامین منابع به سراغ این بازار آمده‌اند قابل پیگیری است، در حال حاضر بانک‌ها برای فروش اموال مازاد خود از ظرفیت‌های بازار سرمایه استفاده می‌کنند و ما به زودی نخستین اوراق بیمه‌ای را برای تامین مالی این بخش منتشر می‌کنیم.

فلاح‌پور با اشاره به اینکه اندازه بازار سرمایه در دو، سه سال گذشته متحول شده است، عنوان کرد: اندازه بازار بورس‌های اوراق بهادار در سال 95 که 450 هزار میلیارد تومان بوده در حال حاضر به بیش از 900 هزار میلیارد تومان رسیده است و هم اکنون در حدود 650 نهاد مالی فعال در بازار سرمایه داریم.

معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس اعلام کرد در حال حاضر چهار تکنولوزی اثرگذار بر نوآوری‌های مالی اعم از داده و علم تجزیه و تحلیل داده‌ها، محاسبات ابری، هوش مصنوعی و بلاک‌چین وجود دارد که می‌توان برای نوآوری هرچه بیشتر در بازار سرمایه از آن‌ها بهره برد.

در این پنل مدیرعامل فرابورس نیز در خصوص تجربیات این رکن بازار سرمایه در بحث برنامه‌ریزی استراتژیک صحبت کرد و گفت: برای فرابورس ایران طی 10 سال گذشته دو بار برنامه استراتژی تدوین و اصلاح شده است  که این برنامه‌ها 4 ساله بوده و ما هم اکنون در سال دوم برنامه دوم قرار داریم.

استراتژی فرابورس بر «تمایز» استوار است

امیر هامونی مهمترین استراتژی در دستور کار فرابورس را «تمایز» عنوان کرد و افزود: در این سال‌ها تلاش کرده‌ایم  تا با راه‌اندازی ابزارهای جدید مالی و نوآوری در این بخش محصولات متمایزی متناسب با سلایق متفاوت سرمایه‌گذاران رونمایی کنیم.

به گفته وی در حالی که تا پیش از تشکیل فرابورس تنها سهام، حق تقدم سهام و گواهی سپرده ارزی در بازار سرمایه معامله می‌شد، اما با راه‌اندازی فرابورس علاوه بر این موارد، گواهی حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن یا همان اوراق تسه نیز در این بورس قابلیت معامله پیدا کرد و در حال حاضر بسیاری از مردم فرابورس را به واسطه این اوراق می‌شناسند.

هامونی عنوان کرد در حال حاضر حتی ابزارهای متعددی در حوزه محصول در فرابورس ارائه شده است؛ به عنوان مثال گواهی حق اختراع از سوی ‏دارنده آن می‌تواند به عنوان یک ورقه بهادار در بازار عرضه و معامله شود. بنابراین نوآوری در حوزه محصول را نیز طی این ‏سال‌ها در دستور کار داشته‌ایم.

مدیرعامل فرابورس ایران با بیان اینکه طی سال‌های اخیر بسیاری از اوراق مالی اسلامی و صکوک با موافقت کمیته فقهی سازمان در فرابورس راه‌اندازی شده است، بیان کرد: در حال حاضر با آنکه در بورس لوکزامبورگ بسیاری از اوراق مالی اسلامی معامله می‌شود، اما این بورس اوراق رهنی را جزو اوراق اسلامی نمی‌داند در حالی که کمیته فقهی سازمان بورس، MBS را جزو اوراق بهادار اسلامی قلمداد کرده‌اند.

تکنولوژی وجه دوم سرعت‌بخشی به نوآوری‌های مالی

وی تکنولوژی را وجه دوم سرعت‌بخشی به نوآوری‌های مالی دانست و افزود: در این زمینه نیز اقدامات متعددی از سوی مدیریت فناوری بورس و یا سایر نهادها صورت گرفته است و ما نیز در فرابورس سندباکس را برای کوتاه‌تر شدن تولد یک ابزار مالی جدید معرفی کردیم؛ یعنی در یک محیط جعبه شنی بدون هیچگونه مقرراتی یک ابزار جدید به صورت پایلوت راه‌اندازی و تست شود و سپس با پشت سر گذاشتن آزمایش‌های خود راهی بازار سرمایه شود.

هامونی با اعلام اینکه 40 درصد صندوق‌های جسورانه در دنیا روی حوزه‌های تکنولوژی و به طور خاص بلاک‌چین سرمایه‌گذاری می‌کنند، گفت: باید ببینیم بلاک‌چین چه کمکی به بازار سرمایه و چه نیازی از آن را برطرف می‌کند.

مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های جدید همانند بلا‌ک‌چین در بورس‌هایی همچون توکیو، استرالیا و ... به منظور شناسایی هویت مشتری (KYC) در دستور کار قرار گرفته است، عنوان کرد: ما نیز برای سرعت‌بخشی به فرایندهای کاری ارکان بازار سرمایه می‌توانیم از آن بهره ببریم.

بلاک‌چین و اعتبارسنجی در بازار سرمایه

به گفته وی برای آنکه یک پیمانکار بتواند اسناد خزانه اسلامی را که او جای طلب خود از دولت دریافت می‌کند در فرابورس به فروش برساند با روش‌های معمول یک تا دو ماه زمان می‌برد؛ یعنی دستگاه‌ها و نهادهای مختلفی اعم از دولت، سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد، سپرده‌گذاری مرکزی، فرابورس و .. درگیر این مساله می‌شوند، اما بلاک‌چین در این حوزه بسیار کمک‌کننده است، به بیان دیگر علاوه بر نقش این تکنولوژی در تسریع شناسایی هویت مشتری، بلاک‌چین می‌تواند در سرعت‌بخشی به فرایندهای کاری مابین ارکان چه در داخل و چه در خارج از بازار سرمایه راهگشا باشد و این فرایندها را بهینه ‌کند.

هامونی با اشاره به اینکه خاصیت بلاک‌چین اعتماد و اعتبارسنجی است و می‌توان از آن به عنوان مثال در معاملات عمده بورس‌ها استفاده کرد، ادامه داد: همانطور که می‌دانید هم اکنون در جریان صحت اعتبار خریداران عرضه‌های عمده باید از دستگاه‌های متعددی مانند سازمان خصوصی‌سازی، سازمان امور مالیاتی و ... استعلام کرد، اما بلاک‌چین فرایند استعلام اعتبار خریداران را تسهیل و تسریع می‌کند و برای آنکه بهره‌گیری ازین فناوری به تهدید بدل نشود باید بسترهای قانونی آن به درستی و با دقت دیده و تدوین شود.

هوشمندسازی در حوزه نظارت بر معاملات را دنبال می‌کنیم

وی همچنین یادآور شد به دنبال هوشمندسازی در بحث نظارت بر معاملات نیز هستیم و در این زمینه افزود: همانطور که می‌دانید معاملات سهام که متکی به اطلاعات نهانی شرکت‌هاست در قانون جرم‌انگاری شده است اما دیگر نمی‌توان با روش‌های معمولی و سنتی و به صورت دستی این معاملات را بررسی و رصد کرد، بنابراین راهی نداریم جز اینکه در این زمینه به دنبال ابزارهای هوشمند برویم.

مدیرعامل فرابورس با بیان اینکه به سمت بهره‌گیری از تخصص فارغ‌التحصیلان رشته‌های هوش مصنوعی، مهندسی نرم‌افزار، ریاضی، آمار و... در بحث نظارت بر معاملات رفته‌ایم تا برای نظارت از نرم‌افزارهای متناسب با این نیاز استفاده می‌کنند، خاطرنشان کرد: در حال برنامه‌ریزی برای نوشتن سامانه‌های نظارتی هوشمند هستیم یعنی داده‌های معاملاتی را در نرم‌افزار بریزیم و معاملات را رصد کنیم.