از چرخ تا هوش مصنوعی

به گزارش می‌متالز، پاسخ به این سوال دو وجه مختلف دارد. ممکن است شغل خود را از دست بدهید، اما احتمالا همزمان مشاغلی ایجاد خواهد شد که شهروندان حتی ایده‌ای درباره آن ندارند. برای درک این منظور بررسی تاریخی می‌تواند راهگشا باشد.

تاریخ بشر در تمام سال‌های گذشته تغییرات عمده‌ای را در بازار کار شاهد بوده است. با اختراع هر ابزار تولید بخشی از مشاغل حذف شده و به‌جای آن مشاغل جدیدی شکل گرفته است. به‌منظور بررسی این تغییرات می‌توان چند صد سال عقب رفت، اما بررسی تحولات در سه‌قرن گذشته نیز می‌تواند تصویر روشنی ارائه کند. کمتر از ۳۰۰سال قبل اگر فردی تولد ۴۰سالگی خود را جشن می‌گرفت فردی خوشبخت محسوب می‌شد؛ زیرا اکثر افراد در سن پایین‌تر بر اثر بیماری‌های ساده از دنیا می‌رفتند. نزدیک به ۲۰۰سال بعد، با اختراع واکسن‌ها و دارو‌های گوناگون امید به زندگی رشدی باورنکردنی پیدا کرد. نتیجه این امر می‌توانست عرضه بیشتر نیروی کار و بیکاری گسترده باشد، اما این اتفاق به دلیل پیشرفت در تکنولوژی تحقق پیدا نکرد.

نگرانی از بیکاری زمانی که اولین ماشین بخار تولید شده بود هم احتمالا موضوع اصلی محافل کارگران بریتانیایی بوده است. با این حال تغییرات در مصرف خانوار‌ها و افزایش تولید ناشی از اضافه تقاضا، در مدت کوتاهی باعث شد که کارگران شیفت‌های طولانی تری را در کارخانه‌ها سپری کنند و کمبود نیروی کار، مشکل اصلی بازار کار باشد. وقتی اولین اتومبیل سواری، اولین هواپیما و اولین کامپیوتر ساخته شد نیز احتمالا عده‌ای نگران آینده شغلی خود شدند. واقعیت آن است که پس از هر یک از تغییرات مذکور بسیاری از مشاغل از بین رفتند.

شتربانان شغل خود را از دست دادند و ریسندگان سنتی با اختراع ماشین‌آلات صنعتی مجبور شدند به دنبال شغل جدیدی بگردند. ماشین‌حساب جای خود را به کامپیوتر‌های سنتی داد و سفر با هواپیما جایگزین سفر‌های طولانی دریایی و زمینی شد. با وجود این، مشاغلی نیز ایجاد شد که قبل از این تغییرات در تکنولوژی وجود خارجی نداشت. اگر ۲۰سال پیش فردی ادعا می‌کرد که با انتشار ویدئو در یک پلتفرم، به ثروت چند صد میلیون دلاری رسیده است، احتمالا بیشتر مردم نسبت به سلامت روان او دچار شک می‌شدند، اما در حال حاضر این اتفاق واقعیت پیدا کرده است. سه‌دهه قبل، شغل برنامه‌نویسی چندان شناخته‌شده نبود، معدن‌کاری دیجیتال یک واژه مبهم و توریسم مجازی یک آرزوی دست‌نیافتنی بود. حالا، اما تمام موارد مذکور و حتی تغییرات شگفت‌آور دیگری در حوزه‌های مختلف تحقق پیدا کرده، اما برخلاف انتظارات به‌جای بیکاری گسترده، کمبود نیروی کار مشکل اساسی اقتصاد کشور‌های پیشرفته است.

بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته با تدوین برنامه‌های بلندمدت، اقدام به جذب نیرو‌های متخصص در حوزه‌های مرتبط با برنامه نویسی و هوش مصنوعی کرده اند تا مشکل کمبود نیروی متخصص در این حوزه را جبران کنند. براساس تخمین ها، بسیاری از کشور‌ها حداقل تا سال ۲۰۲۵ با مشکل کمبود نیروی کار در این حوزه روبه‌رو هستند؛ بنابراین از این مساله می‌توان نتیجه گرفت که پیشرفت تکنولوژی تاکنون باعث افزایش تعداد بیکاران نشده است. این پیشرفت به‌راحتی مشاغلی را که قابلیت اتوماتیک شدن دارند حذف خواهد کرد، اما مشاغل جدیدی را نیز ایجاد خواهد کرد. طبیعی است که با پیشرفت تکنولوژی جنس کار کردن تغییر خواهد کرد و روند‌ها برای انسان معاصر آسان‌تر خواهد شد. کارگران می‌توانند ساعت‌های کمتری کار کنند و حتی به‌جای پیمودن مسافت‌های طولانی برای رسیدن به محل کار، با انجام وظایف از خانه زمان بیشتری را برای همراهی با خانواده صرف کنند.

کسب دانش آسان‌تر خواهد بود و یک نوجوان آفریقایی تنها با داشتن یک کامپیوتر می‌تواند با جدیدترین پیشرفت‌ها در علم روز دنیا آشنا شود. در این بین البته، افرادی که تمایل به توسعه فردی نداشته و به کار هشت‌ساعته و بدون بازدهی در یک دفتر کار علاقه‌مند هستند نیز با تهدید جدی مواجه خواهند شد.

در نتیجه باید با خوش‌بینی به استقبال هوش مصنوعی رفت و نباید مرعوب داستان‌های ترسناک مخالفان شد. البته در این زمینه ترس‌های واقعی نیز وجود دارد. در حالی که در بسیاری از کشور‌ها از جمله کشور‌های منطقه خاورمیانه، شهر‌های تکنولوژی در حال بهره‌برداری هستند، در برخی کشور‌ها هنوز بحث اینکه «اصولا اینترنت ابزاری برای ترویج فساد اخلاق است و باید به کلی محدود شود» مساله روز سیاستگذاران است. با توجه به اینکه سرعت پیشرفت تکنولوژی در هزاره سوم به شکل بی‌رحمانه‌ای بالاست، ادامه دادن به بحث‌های بیهوده مذکور به‌زودی این کشور‌ها را به جزیره دور افتاده بیرون از اقتصاد جهانی تبدیل خواهد کرد. به‌جای این بحث‌های عجیب و بی پایان باید با واقعیت‌ها کنار آمد و از فرصت‌های ناشی از آن استفاده کرد.

امیر قاسمی/ کارشناس اقتصادی

منبع: دنیای اقتصاد