حداکثر ۲۰ درصد از ماشین‌آلات معدنی در داخل کشور تولید می‌شود

به گزارش می‌متالز، برنامه میز اقتصاد شبکه خبر موضوع تأمین ماشین‌آلات معدنی را بررسی و با اردشیر سعدمحمدی مدیرعامل یکی از هلدینگ‌های معدنی، مهدی‌زاده کارشناس ماشین‌آلات معدن و امین‌زاده رئیس انجمن تولیدکنندگان ماشین‌آلات معدنی گفتگو کرده است.

سؤال: ما می‌توانیم همه‌ی طیف‌های ماشین‌آلات معدنی که مورد نیاز معدنکار‌های ماست را تولید کنیم یا خیر؟

امین‌زاده: خیر اصلاً همچنین ادعایی هم نیست ما یک رنج محدودی از ماشین‌آلات را تولید می‌کنیم.

سؤال: چند درصد کل نیاز کشور است؟

امین‌زاده: فکر می‌کنم حداکثر ۲۰ درصد، ما ۲۰ تا ۴۰ تن لودر، تا ۳۰ تن دیگر گریدر تا ۲۰ تن، دامپتراک تا زیر ۵۰ تن، این‌ها رنج تولیدات ماست عمده تولیداتمان این است بقیه آزاد است این جمع بستن کار اشتباهی است.

سؤال: جمع بستن چی؟

امین‌زاده: جمع بستن اینکه می‌گویند آقا معدن خوابیده است ما چند درصدیم.

سؤال: از همکاران خودتان گفتند همه ماشین‌آلات معدنی را می‌توانیم تأمین کنیم؟

امین‌زاده: نه خیر.

سؤال: یکی اینکه از وزارت صمت عنوان کردند که ما یک بخش خیلی زیادی از ماشین‌آلاتمان فرسوده است که شما می‌گویید جمع بستن آن خیلی به خاطر این بهره‌وری معادنمان پایین است این چیزی است که همیشه وزارت صمت عنوان می‌کند این را هم قبول ندارید؟

امین‌زاده: من یک توضیح بدهم اول اصلاً راجع به تولیدات داخل، در حال حاضر حدوداً ۷ هزار ماشین ظرفیتش در کشور موجود است برای تولیدش، ماشین‌آلاتی که نام بردم لودر تا ۳۰ تن و بیل تا ۴۰ تن و ... که این چند تا قلم است فقط ولو غیر، این‌ها ظرفیتش هست.

سؤال: ۷ هزار تا تولید می‌توانیم بکنیم از چند هزار تایی که نیاز داریم؟

امین‌زاده: نه اجازه بدهید الان ظرفیت ما حدوداً ۶۰ درصد، ۵۰ درصد تولید ظرفیت خالی است نیازی وجود ندارد این است که بگوییم.

سؤال: خب نه نیاز بازار کلاً چقدر است معدنکار؟

امین‌زاده: من کاری به معدن ندارم ما راجع به محصولاتی صحبت می‌کنیم که خود ما تولید می‌کنیم من یک مثال برای شما می‌زنم، معدن ما هزار میلیون تن باید جابجایی خاک داشته باشند اگر این عدد اشتباه است خودشان تصحیح کنند هزار میلیون تن یعنی چی؟ یعنی اگر ما هزار تا دامپتراک ۱۰۰ تنی داشته باشیم این می‌تواند این را حمل و نقل کند، اگر عدد اشتباه است این طبق فرمول است یعنی یک ماشین دو سرویس در روز حمل می‌کند ضرب و تقسیم طبق ساعت کارش می‌کند می‌شود روزی یک دامپتراک سالی ۱ میلیون تن حمل می‌کند یعنی نتیجه می‌خواهم بگیرم هزار تا دامپتراک ما نیاز داریم برای بار کردنش هم اگر ۴ یا ۵ تا به عنوان مثال ۲۵۰ تا حالا بیل بزرگی هم نیاز دارد خب این عدد‌ها ۳۰ هزار تا، ۲۰ هزار تا جدایش کنیم تفکیکش کنیم.

سؤال: یعنی آمار وزارت صمت را می‌گویید که به این نحوه‌ی جمع بستنشان ایراد می‌گیرید؟

امین‌زاده: بله جمع بستن آن شفاف نیست دقیق نیست اگر بیایند طبق فرمول بگویند ما می‌گوییم که شما خودتان می‌گویید هزار میلیون تن، هزار میلیون تن هزار تا دامپتراک می‌خواهد اگر هزار تا دامپتراک عمر مفید دامپتراک ۱۰ سال است حداکثر طبق گفته‌ی برند‌های مشخص یعنی ما اگر هزار تا باشد هزار تا سالی ۱۰۰ تا باید دوباره نوسازی شود مشکل ما این است که عدد‌ها و رقم‌هایی که گفته می‌شود دقیق نیست.

سؤال: خب حالا از این اعدادی که فرمودین چقدرش می‌شود در داخل تولید بشود و چقدرش باید واردات بشود؟

امین‌زاده: ببینید دامپتراک ما هیچ تولید داخل نداریم الان، دامپتراک کلاً باید واردات باشد آن ماشین‌آلات که ما تولید می‌کنیم حداکثر ۲۰ درصد در معادن نقش دارد ۸۰ درصدش وارداتش آزاد است.

سؤال: ما منظورمان کل تولیدکننده‌های ماشین‌آلات معدنی است.

امین‌زاده: کل تولیدکننده‌ها ادعایی که ما همه را می‌سازیم ادعای غلطی است نه محدود است وزارت صنعت الان می‌گوید من ماشینی را جلویش را می‌بندم که تولیدش انبوه باشد بتواند نیاز کشور را برآورده کند اجازه نمی‌دهد. من بیایم ادعا کنم من فلان ماشین را می‌سازم نه همچنین چیزی نیست این نکته‌ی اساسی است دقت شود.

سؤال: آقای سعدمحمدی شما بفرمایید اینکه گفته می‌شود ما این تعداد از ماشین‌آلات را مثلاً داریم این قدرش فرسوده است و معادن به خاطر این‌ها خوابیده عدد و رقم درستی نیست شما نظرتان چی هست؟ چقدر فکر می‌کنید که اعداد و ارقام درست هستند؟

سعدمحمدی: سعی می‌کنم که درستش را بگویم حجم عملیات معدنی ما در کشور در سال در حال حاضر ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن است از این میزان خب حدود ۶۰۰ میلیون تنش ماده معدنی است مابقی آن باطله است که باید عملیات صورت بگیرد نکته حائز اهمیت جناب آقای امین‌زاده فرمودند یک مقدار تداخل آمار با همدیگر است اینکه ما به یک باره بیاییم بگوییم مطرح کنیم که، چون در صحبت‌های شما بحث بهره‌وری است بحث کاهش هزینه است بحث تصمیمات اقتصادی است ببینید بعضی از معادن بزرگ ما مثل معادن مس سرچشمه، میدوک، سونگون در تبریز در ورزقان مثل چادرملو سنگ آهن، مثل گل‌گهر، مثل سنگ آهن مرکزی، چرا این‌ها را دارم اسم می‌برم به عنوان معادن بزرگ برای اینکه قسمت اعظم اقتصاد ما در بخش معدن تقریباً روی دوش فولاد، مس، سرب و روی این‌ها قسمت اعظم اقتصاد معدنی ما را تشکیل می‌دهد ما در معادن بزرگمان اولاً نیاز به برنامه‌ریزی داریم برای ارتقاء از شرایط فعلی مان به یک سطح بالاتر منظور.

سؤال: الان برنامه‌ای را که به آن اشاره می‌کنید نداریم؟

سعدمحمدی: قطعاً روی آن کار می‌کنند من بحثم این است که ما تقریباً برای معادنی مثل بزرگ مس که دارد به عمق حرکت می‌کند در سرچشمه با یک سابقه‌ی تقریبا‌ً نزدیک بیش از ۴۰ و اندی سال دیگر باید برویم در دامپتراک‌های ۲۴۰ تومان.

سؤال: الان چقدری است؟

سعدمحمدی: الان ۱۳۶ تن است رو معادن مس گهرزمین که فاز ۳ گل‌گهر ۳ است دارد می‌رود به عمق ما قطعاً نیازمند ماشین‌های سنگین‌تر هستیم ما در سونگون امکان استفاده‌ی دامپتراک زیر ۱۰۰ تن نداریم پس بنابراین با یک تفکیکی بر اساس شرایط معادنمان و آن‌هایی که تشکیل دهنده‌ی اقتصاد جدی بخش معدن شکل بگیرد اولاً تفکیک صورت بگیرد جناب آقای امین‌زاده مطرح کردند ببینید ما برای برداشت تراک ۲۴۰ تن قطعاً باید طراحی معادنمان تغییر بکند بلوک بندی مان باید تغییر بکند ارتفاع عرض پله هایمان تغییر بکند اگر امروز تصمیم بگیریم برویم در اجرا طراحی آن هم صورت بگیرد ۵ سال طول می‌کشد این اتفاق جابجا بشود حداقل، پس بنابراین با هم مسائل را به نظر می‌آید که مخلوط نکنیم ما برای دامپتراک ۲۴۰ تن قطعاً شاول نیاز داریم هر چند که برای ۱۳۶ تن شاول نیاز داریم وقتی ما جمع می‌زنیم می‌گوییم ماشین‌آلات، ببینید وقتی شما یک دامپتراک دارید ۲۴۰ تن ماشینی که می‌خواهد دامپتراک منظور از دامپتراک کامیون‌های معدنی هستند این قرار است پر بشود ۱ حجم بیل شاول الان حدود ۱۷۰ تن بار را یکباره برمی‌دارد من نمی‌توانم با لودر که ارتفاع آن هم کوتاه است ۲۴۰ تن را پر کنم اصلاً، امکانش نیست بعد زمان زیاد می‌گیرد ترافیک معدنی ام زیاد می‌شود بهره‌وری ام می‌آید بالا قیمت تمام شده ام می‌رود بالا اگر قرار است در اقتصاد جهانی جایی برای صادرات به عنوان یک مبنا، به عنوان یک ریشه به آن توجه کنیم باید قدرت رقابت را رو قیمت تمام شده برای دستیابی و سوددهی بیشتر در بازار‌های جهانی را برای خودمان دقیق تعریف کنیم اگر امروز ضرورت تشخیص داده سیستم که صدا و سیما که بیاییم رو بحث ماشین‌ها صحبت کنیم من حالا درد دو طرف را خواهم گفت خدمتتان اگر وقت بشود ببینید نکته در اینجاست که وقتی من حجم عملیاتم به خاطر تولیداتی که باید بکنم نمی‌توانم بیاورم پایین آن چیزی که از آن می‌زنم به خاطر کمبود باطله‌برداری است نتیجه‌ی این کمبود باطله‌برداری را ۴ سال دیگر، ۵ سال دیگر شما می‌بینید.

سؤال: داخل پرانتز بخواهیم ساده ترش را بگوییم برای بیننده‌ها یعنی چه اتفاقی خواهد افتاد؟

سعدمحمدی: ببینید نسبت باطله‌برداری طبق طراحی باید حتماً اجرا شود یعنی مثلاً در معدنی مثال دارم می‌زنم مثل سونگون، نسبت باطله‌برداری ۳ به ۱ است یعنی شما به ازای هر یک تن ماده معدنی که برمی‌داری حداقل باید ۳ تن باطله‌برداری، اما اگر آمدید ماده معدنی را برداشتید باطله را عقب نگه داشتید هم از نظر ایمنی، هم از نظر اقتصادی، هم عقب افتادن کار به یک زمانی می‌رسید که دیگر امکان برداشت ماده‌ی معدنی وجود ندارد آن وقت شما باید همه اش باطله‌بردارید در ۴ سال ۵ سال و اندی. پس طبق یک برنامه‌ای این عقب افتادگی نباید شکل بگیرد.

سؤال: الان این اتفاق دارد می‌افتد؟

سعدمحمدی: ببینید این‌ها را من دارم بابت این توضیح می‌دهم که ذهن شما کامل باز بشود دوستان در اینکه باید تولید داخل حمایت بشود به نظرم کسی در کشور شکی به آن ندارد قطعاً باید همه حتی تمامی بچه‌های معدنی هم این اعتقاد را دارند که باید کسانی که زحمت می‌کشند ارتقاء فنی را از یک نقطه‌ای به نقطه‌ی بالاتر می‌رسانند مورد حمایت قرار بگیرند طبیعی است که وقتی دامپتراک ۶۰ تن می‌زنند برای معادنی که قابلیت استفاده از بیلشان و لودرشان وجود دارد باید مورد وثوق قرار بگیرد حالا اگر کم و نقصانی هم هست آن نقاط ضعف ارائه بشود به دوستان در رفع مشکلاتشان کوشا باشیم تا بتوانند در واقع در آینده موفق‌تر عمل کنند و بازارشان هم تنظیم کنند فکر نمی‌کنم آقایان هم نسبت به این صحبتی که من می‌کنم موضع منفی داشته باشند، اما یک جایی هست من حالا نمی‌خواهم بروم روی آن ارتقاءِ فرض کنید شرایط موجودمان تراک‌های ۱۳۶ تن همین الان با شما صحبت می‌کنم اگر ما تراک‌های قدیمی مان که در کشور یک مقدار عمرش رفته بالا این‌ها هزینه‌ی تعمیرات و نگهداری آن می‌رود بالا یک عمر مفیدی دارد وقتی می‌رود در تعمیرات و نگهداری بیشتر از عرف طبیعی تعریف شده است زمان خوابش را به آن دقت کنید هزینه‌اش هم به آن دقت کنید فرصت از دست رفته‌ی برداشتی که می‌توانسته حجمش برود بالا تناژش برود بالا هم به آن توجه کنید قیمت امروز برداشت ماده معدنی قطعاً کمتر از سال آینده است به دلایل اقتصادی بنابراین اگر سر زمان خودش این اتفاق نیفتد ما عقب افتادگی مان هم به اقتصاد ضربه می‌زند، هم به معدن ضربه می‌زند و هم به تولید ضربه می‌زند.

سؤال: پس این نوسازی ضرورت است.

سعدمحمدی: قطعاً ضرورت است منتهی با تعریف تفکیکی مشخص و مدون.

سؤال: آقای مهدی‌زاده نظر شما چی هست فکر می‌کنید باید چگونه کار را پیش ببریم؟ هم نظرید با مهمانان داخل استودیو که می‌گویند آمار‌های وزارت صمت تفکیکی نیست و این خودش در سیاستگذاری خدشه ایجاد می‌کند؟

حسین مهدی‌زاده کارشناس ماشین‌آلات معدن: این سوء برداشتی که از آمار‌ها ناشی می‌شود همانطور که آقای سعدمحمدی فرمودند ما الان حدود ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن حجم عملیات خاکی ماست آن آمار‌هایی که وزارت صمت بیان می‌کند که عدد‌های مثل ۵۰۰ میلیون تن آن ماده‌ی معدنی است که تقریباً اگر ضریب یک به سه‌ای که آقای مهندس هم در مس سونگون هم فرمودند تقریباً لحاظ کنیم موضوع بزرگ اینجا این است حوزه‌ی تولید برمی‌گردد به رنج محدودی از ماشین‌آلات، ما بالای مثلاً دامداران که بالای ۵۰ تن را فعلاً ما تولید داخل اصلاً نداریم ممانعتی هم برای وارداتش وجود ندارد، اما مشکل اینجاست این است که در جا‌هایی که تولید داریم گاهی واردات انجام می‌شود.

سؤال: مثل کجا؟

حسین مهدی‌زاده: شما فرض کنید که مثلاً ما دامدار‌ها که ۵۰ تن را تولید داریم همین شرکت‌های آقای امین‌زاده این‌ها مثلاً تولید می‌کنند یا .. تولیدکننده دیگر مثل هپکو تولید می‌کنند الان دارد واردات گاهی انجام می‌شود یا مشتری‌های معدنی که در این دستگاه ها.

سؤال: غیرقانونی که نیست؟

مهدی‌زاده: الان غیر قانونی است، ولی گاهی وارد می‌شود.

سؤال: ببخشید آقای سعدمحمدی یک نکته‌ای دارند.

سعدمحمدی: غیرقانونی نیست مجموعه‌ی سیستم وزارت صمت در واقع به این جمع‌بندی رسیده به خاطر تقاضای متعددی که وجود دارد به ازای هر یک خودرویی که شما داخلی در واقع خریداری کنند اجازه دارند یک دانه در همان سطح هزینه‌ای که خریداری شده داشته باشند و می‌توانند در واقع این اتفاق را انجام بدهند. نکته‌ای که فقط وجود دارد بعضی‌ها یک کمی در واقع بحث دارند این هستش که سیستم وزارتخانه منظورش این هست که آقا من بتوانم از یک برند خاص، از یک تکیک خاص، از یک ماشین‌آلات خاصی استفاده کند که امکان تأمین قطعاتش در آینده وجود داشته باشد ما بازار متعددی از ماشین‌آلات با اسم‌های مختلف از کارخانه‌های مختلف در کشور نیاوریم که بعد در تأمین قطعاتش گیر کنیم اینجا در واقع یک قبرستانی از ماشین‌آلات فرسوده ناکارآمد در واقع ایجاد کنیم که ارز کشور در واقع به نوعی از بین برود.

حسین مهدی‌زاده: موضوع این است که الان در حوزه‌هایی که تولیدکننده‌ها دارند تولید می‌کنند خیلی اوقات معدنکار‌ها مراجعه نمی‌کنند به تولیدکننده‌ها که دستگاه هایشان را خریداری کنند به خاطر جذابیت‌هایی که گاهاً برای بعضی از معادن وجود دارد برای واردات.

سؤال: چه جذابیتی مثلاً؟

حسین مهدی‌زاده: در بحث ببینید شما الان ماشین‌آلاتی که دارد وارد می‌شود همانجور که آقای امین‌زاده فرمودند عمدتاً دارد دستگاه بالای ۵ سال دارد وارد می‌شود این خیلی غیرقانونی است با ظاهر قانونی دارد وارد می‌شود دارد اسناد یک ماشین به یک ماشین دیگر منتقل می‌شود و این ماشین دارد وارد می‌شود مشکل از اینجا درست می‌شود که این ماشین‌آلات در آینده هیچ کسی نیست به این‌ها خدمات بدهد نکته مهم این است که وقتی تولیدکننده در حداقل در رنجی که تولید می‌کند را معدندار‌ها از آن تعریف بکنند بحث خدمات پس از فروشش است و پشتیبانی آن محصول است در صورتی که دستگاه‌های وارداتی این امکان را ندارند، اما موضوع دستگاه‌هایی که مثل دامپتراک‌های ۲۴۰ تن و این‌ها خب این‌ها تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای دارند شاید به این زودی ما نتوانیم در کشور تولیدشان بکنیم.

سوال: آقای سعدمحمدی این اتفاق می‌افتد یعنی مثلاً ما به جای این که برویم واردات ماشین‌آلاتی داشته باشیم که تا سقف ۵ ساله یکی بیاید ماشین ۱۰ سال پیش را وارد کند، ۲۰ سال پیش را وارد کند، شما دیدید؟

سعدمحمدی: این‌ها تخلف است، این‌ها مورد وثوق سیستم نیست، یعنی سیستم چنین اجازه‌ای نمی‌دهد.

سوال: منظورتان وزارت صمت است؟ یعنی غیرقانونی است؟

سعدمحمدی: بله.

سوال: تأیید می‌کنید؟

سعدمحمدی: مجموعه چنین چیزی را تأیید نمی‌کند.

سوال: آقای مهدی‌زاده بفرمایید؟

مهدی‌زاده: ما در جا‌هایی که امکان تولید داریم مثل دامپتراک‌های زیر ۵۰ تن که ما مزیت داریم، روی بیل‌های زیر ۴۰ تن یا گاهاً بعضی از تولیدکنندگان شروع کردند حتی به تولید بیل ۷۵ تن. حداقل آن چیزی را که تولید داریم نیاییم خودزنی کنیم، بیاییم تولیدکننده را روی چیزی که دارد تقویت کنیم ببریم به تولید انبوه.

سوال: این اتفاق الان نمی‌افتد؟

مهدی‌زاده: شفاف نمی‌افتد.

سوال: یعنی چه؟

مهدی‌زاده: نیازی که الان دارد به ماشین‌آلات عنوان می‌شود، این نیاز را باید شما در بازار تولیدکننده هم ببینید این نیاز را، این نیاز دارد به سمت تولید دارد نمی‌آید، اگر واقعاً یکسری معادن نیاز دارد که و ماشین فرسوده دارند چرا خیلی سراغ تولیدکنندگان داخل نمی‌آیند. دامپتراک بالای ۲۴۰ و این‌ها را نمی‌گویم این چیز‌هایی که در داخل تولید می‌شود.

سوال: چرا نمی‌آیند؟

مهدی‌زاده: همین بحث جذابیت گاهی اوقات واردات، حداقل ما این کار را بکنیم، تولیدکننده را قوی کنیم، تیراژ او را ببریم بالا، وقتی تیراژ بالا می‌رود قیمت تمام شده می‌آید پایین.

سوال: چه جوری حمایت کنیم، وزارت صمت می‌گوید من واردات ماشین‌آلات بالای ۵ سال را ممنوع کردم می‌گوید یکی از داخلی بخر؟

امین‌زاده: نکته اساسی این است که ما می‌گوییم حداقل ماشین‌آلاتی که تولید داخل دارد جلوی دست دوم آن‌ها را بگیریم، این کار را می‌توانیم بکنیم که آن یک به یک نو بیاید یعنی یک ماشین ۱۰۰ هزار دلاری هم نمی‌خواهیم برویم دست و دوم و کارکرده بخریم، این ظلم نیست، من حرفم این است، باشد آن مجوز یک به یک اجرا شود، ولی ماشین نو، کاری به ماشین‌آلات سنگین نداریم، بیل‌هایی که تولید می‌شوند، لودر‌ها این‌ها را حداقل ماشین نو بیاورند، جلوی این را بگیرند نه یک بیلی که اصلاً آهن پاره است، وقتی می‌گویند ما رفتیم بیل را ۲۰ هزار دلار خریدیم یعنی آهن پاره خریدیم آوردیم، جلوی این‌ها را بگیرند. این را که می‌توانند بگویند ماشین‌هایی که تولید داخل دارند، بله، کمبودش وارد شود، طبق مجوز هم یک به یک آن بیاید، ولی دست دوم نیاید. این یکی از کمک‌ها به تولید است.

سوال: تا پنج سال هم نیاید؟

امین‌زاده: تا پنج سال هم نیاید، دلیلی ندارد بیاید، ماشین‌ها، ماشین‌های گرانی نیست که بگوییم نه توجیه اقتصادی ندارد. همین الآن عمده مشتریان دنبال ماشین نو هستند چرا، فرمودند آقای دکتر که اگر ماشین بخوابد یک دامپتراک بخوابد ساعتی ۴۰ دلار ضرر است، هر ماشینی ساعتی بخوابد ضرر است در کار انبوه، دلیلش این است که یکسری می‌آیند ارز را خارج می‌کنند اینجوری، نمی‌گویم همه، ولی بخشی این جور است، ماشین مثلاً خریده ۲۰ هزار تا آهن پاره آورده آورده زده ۸۰ هزار تا. داریم سندهایش است، بروید ببینید در بازرسی‌ها چقدر است، این جوری ارز خارج می‌شود.

سوال: جذابیتش در این شیوه است؟

امین‌زاده: یکی این است، خروج ارز، بخشی این جوری می‌کنند، بخشی هم نه صادق اند. من یک روال را خدمت شما بگویم. قانون این بوده سالیان گذشته یک عده خاص که تأیید وزارت صمت را داشتند مجوز واردات را داشتند، هر کسی نمی‌توانست برود واردات کند، همه دنیا این هستند، هر کسی وارد می‌کند باید خدمات پس از فروش داشته باشد، ارائه خدمات داشته باشد، ولی ما می‌گوییم هر کسی می‌تواند برود بردارد بیاورد هر چه...

سوال: ارتباط اینترنتی‌مان با حاج سیدجوادی هم برقرار است، شما نظرتان چیست؟

سیدجوادی: همه صحبت‌ها را شنیدم، ولی یک مثال می‌زنم. همین مباحث در خودروسازی مطرح می‌شود، ما تا به امروز از خودروسازی ایران حمایت کردیم، نتیجه‌اش چه شده؟ نتیجه‌اش تحمیل یکسری ماشین‌آلات با کیفیت خیلی پایین روی دوش مردم و قیمت وحشتناک بالاتر از آن چیزی که باید باشد. مبحث اول بود تعداد ماشین‌آلات مورد نیاز برای این که از هر نوع ماشین و هر ظرفیتی چه تعداد لازم داریم، یک بحثی است بسیار منطقی.

سوال: پس فرمایش شما این است که الان نوع حمایت از ماشین‌آلات معدنی شده مثل حمایت دولت در سال‌های مختلف از صنعت خودرو؟

سیدجوادی: صد درصد من با این موافق هستم.

سوال: یعنی ماشین‌آلات معدنی داخلی گران است، هم کیفیت آن مطلوب شما معدنکاران نیست، درست است؟

سیدجوادی: نتیجه‌اش را ببینید اصلاً در بازار دقیقاً متوجه می‌شوید، یکی از عزیزان فرمودند که جذابیت واردات، جذابیت واردات معنی‌ای ندارد، من اگر ماشین داخلی جوابگوی راندمان من باشد، دلیلی ندارد بروم ماشین ۱۰ ساله ۱۵ ساله بخرم و وارد کشور کنم.

سوال: می‌شود یک مقداری مصداقی‌تر بگویید مثلاً روی کدام مورد ماشین معدنی این جور بوده است؟

سیدجوادی: من تخصص‌ام بیشتر در صنعت سنگ دستی و ۵ سال است در صنعت سنگ از زنجیره‌اش، از ابتدای آن کار کردم تا الآن که در بخش بازرگانی‌اش هستم. الان لودر ۶۰۰ چه تعداد هپکو تا حالا لودر ۳۰۰ تولید کرده در سال گذشته یا سال‌های قبل.

سوال: ما فقط یک شرکت تولیدکننده که نداریم؟

سیدجوادی: کلاً در کشور لودر ۳۰۰ با ظرفیت لودر ۶۰۰ چه تعداد تولید شده است؟ با چه قیمتی دارد فروخته می‌شود؟ چرا من معدن دار که یک معدن سنگ دارم مثلاً ۵ سال لودر ۶۰۰ لازم دارم باید بروم در دبی دستگاه را بخرم مثلاً حالا می‌گوییم مدت‌دارش را بگیرم، خط ۶ که مثلاً ۲۰۱۵ است من بخرم ۸ میلیارد تومان بیاورم اینجا ۲۳ میلیارد تومان برای من تمام شود، این ایراد است دیگر.

سوال: داخلی‌اش چقدر است؟

سیدجوادی: من داخلی‌اش را نمی‌دانم آقایانی که اینجا هستند اعلام کنند.

امین‌زاده: معذرت می‌خواهم لودر ۶۰۰ آزاد است، اگر ۲۳ میلیارد است به ما ربطی ندارد، لودر بالای ۳۰ تن آزاد است، این لودر ۵۵ تن وزنش است، اگر گران می‌شود به ما ربطی ندارد، ما مشکل‌مان همین است.

سیدجوادی: می‌گویند آزاد است، چند تا معدن دار سنگ می‌خواهید من به شما نشان دهم که رفتند وزارتخانه ماشین‌آلات وارد کنند، همین لودر را به آن‌ها گفتند باید برابر آن بروید هپکو هم وارد کنید، قرارداد برای داخلی هم بخرید.

سوال: چه کسی در وزارتخانه به شما گفته است؟

سیدجوادی: من معدن‌داران را می‌شناسم معرفی می‌کنم.

سوال: می‌توانید اسم بیاورید؟

سیدجوادی: من اجازه ندارم.

سوال: در وزارتخانه چه کسی گفته که شما این کار را بکنید؟

امین‌زاده: من الان مجوز‌ها را آوردم در دستم است، همه تأیید کردند، بالای ۳۰ تن لودر آزاد است، هر کسی بگوید خلاف این قانون عمل کرده است.

سوال: آقای سیدجوادی، چون شما حالا این که قیمت را فرمودید یک نکته هم در مورد کیفیت ماشین‌آلات معدنی داخلی و خارجی را اشاره کردید یک مثالی هم بین صنعت خودرو و ماشین‌آلات زدید، روی آن هم می‌توانید مصداقی بگویید که پاسخش را بگیریم؟

سیدجوادی: چرا معدن‌دار نمی‌رود بخرد این ماشین‌آلات داخلی را؟ خودش نشان‌دهنده این است که کیفیت نیست چرا می‌رود خارجی وارد می‌کند. من الان یک سوال دارم، چرا معدن‌داران ایرانی می‌روند در بحث سنگ دستگاه سیم برش یکی هم از خارج نمی‌آورند، همه را دارند داخلی تأمین می‌کنند. داخلی جواب داده است، چون ماشین داخلی به آن‌ها جواب داده است. الان بحث من این است ما الآن مثلاً ۳۰ میلیون تن ظرفیت تولید سنگ ایران طبق پروانه‌های وزارت معادن، ۲ هزار و ۱۰۰ معدن داریم الان ۸۰۰ معدن فعال است، این ۸۰۰ معدن با ۸ و نیم میلیون تن دارد تولید می‌کند، یک چهارم ظرفیت کشور. یک معضل اصلی همین ماشین‌آلات است، من این ماشین‌آلات را باید تأمین کنم، من الآن شوخی ندارم، از درد مردم خبر نداریم. ما الآن داریم در بحث چادرملو، گل‌گهر، معدن‌های سرب و روی، بله این‌ها معدن‌های بزرگی است که حمایت دولتی را هم دارد، ولی معادن بخش کوچک را هم در نظر بگیریم، بخش خصوصی یک لودر را می‌رود تعمیر کند ۳ میلیارد تومان الان هزینه آن لودر است در داخل کشور که قطعاتی که مصرف می‌شود برای آن تعمیر شاید یک چهارم ارزش آن هم نباشد، بعد مشکل‌تر از این این است که تعمیرکار می‌گوید هیچ ضمانتی روی تعمیر این نمی‌دهم، یعنی اگر ماشین را بیرون بردید من مسوول آن نیستم، چرا؟ می‌گوید، چون قطعات، قطعاتی است که تأیید ندارد.

سوال: داخلی‌ها را می‌گویید یا خارجی‌هایی که وارداتی هستند؟

سیدجوادی: همین ماشین‌های خارجی. خواهشی دارم، حداقل من امروز با ۱۰ تا معدن دار صحبت کردم خواهش آن‌ها این است که ماشین نو هم به ما ندهید، ماشین کهنه‌هایی که داریم استفاده می‌کنیم، به ما امکانات تعمیرات و نگهداری ارزان‌تر بدهید، مگر می‌شود یک جفت لاستیک لودر چینی در چین ۲۰۰ میلیون تومان تمام می‌شود تا بیاید اینجا می‌شود ۲۵۰ میلیون تومان، در بازار دارد ۸۰۰ میلیون می‌دهیم دست مصرف کننده نهایی، بار این روی دوش مردم سخت است. یک تعمیر می‌خواهد بکند مشکل دارد. یک بحث دیگر یکی دیگر از آقایان مطرح کردند که ماشین نو بیاورید، آیا ما سیستم گازوئیل کشورمان جوابگوی سیستم‌های ماشین‌آلات نو است؟ به مشکل می‌خورند، چرا مجبورند الآن معدن‌دار رفته برای خودش پالایش کند، سیستم پالایشی گذاشته سر مسیر سوختی که می‌خواهد گازوئیلی که تأمین کند که بتواند موتور ماشین‌اش به مشکل نخورد سیستم‌های جدید، سیستم‌ها برقی است که این یک معضل است برای معدن‌دار.

سوال: ارتباطمان با آقای حمیدی مدیرکل بهره‌برداری از معادن وزارت صمت برقرار است. آقای حمیدی چند نکته مطرح شد در برنامه یکی این که برای نوسازی آقایان تولیدکننده می‌گویند آن بخش‌هایی که در داخل دارد تولید می‌شود کلاً اجازه واردات داده نشود از طرف دیگر تولیدکننده و معدن‌دار و فعال اقتصادی می‌فرماید که این فضا ایجاد شود که ما بتوانیم تأمین نگهداری هزینه‌هایش بیاید پایین، کیفیت محصولات تولید داخل خوب نیست و اینها، وزارت صمت الان چگونه روی این فرآیند دارد نظارت می‌کنند، چون دوستان از چند تا تخلف هم نام بردند؟

حمیدی: موضوع ماشین‌آلات معدنی موضوع مهمی است در حوزه معادن، اولاً بحثی که دوستان راجع به قانونی یا غیرقانونی بودن موضوع اعلام کردند، ماده ۱۰۹ و ۱۱۰ آیین نامه اجرای قانون معادن این اجازه را به وزارت صمت می‌دهد تا بنا بر اختیاراتی که دارد بتواند تصمیمات لازم را در راستای حمایت از تولید و تشویق سرمایه‌گذاری در حوزه معدن انجام دهد. مبحثی که روی بحث ماشین‌آلات است متأسفانه در بحث دوستان نبود این است که...

سوال: غیرقانونی بودن دوستان آن بخشی را می‌گفتند که ماشین‌آلاتی وارد می‌شوند که بالاتر از عمر ۵ سال داشت و تخلفات را از این جهت عنوان کردند.

حمیدی: دستورالعمل تقریباً از اواخر سال ۱۴۰۰ برای عموم مشخص شده، صفر تا ۵ سال در یک قسمت است، ۵ تا ۱۰ سال هم در یک رنج است، بنابر همین مواد قانونی که من خدمت جنابعالی و بینندگان عزیز عرض کردم وزارت صمت این سیاستگذاری را انجام داده و مشکلی از این بابت ندارد. حالا دلیل آن چه بوده است که این کار را انجام داده؟ موضوع مهمی که در تعریف معدن اینجا جا مانده، معدن به زبان ساده کندن و آکندن است، فقط حمل نیست در واقع ماشین‌آلات نیاز دارد برای طراحی معدن، برای استخراج مواد معدنی، جابجایی داخل، جابجایی بیرون و موارد فنی دیگری. خود ماشین‌آلات هم به دو دسته تقسیم می‌شوند در حوزه معدن یکی ماشین‌آلات اکتشافی است، یکی ماشین‌آلات استخراجی است. دوستانی که تولیدکننده هستند ماشین‌آلات راهسازی را هم زحمت می‌کشند تولید می‌کنند یعنی این مباحث ظرفیت تولید باید ماشین‌آلات راهسازی از حوزه ماشین‌آلات معدنی خارج شود، قطعاً دوام و نیازمندی در ماشین‌آلات معدنی شرایط خاص خودش را دارد. سیاست وزارت صمت بعد از چندین سال این عارضه را مشخص کرد که نیاز دارد که ناوگان ماشین‌آلات معدنی در سطح کشور نوسازی انجام شود حالا عمر ماشین‌آلات معدنی خیلی بیشتر از ذهنیتی بود که بعد از پایش و جمع‌آوری اطلاعات به دست آوردیم.

سوال: عمرش چقدر بود، آن عددی که به دست آورید چقدر بود؟

حمیدی: تعداد ماشین‌آلات بالای ۲۰ سال بیش از ۲۰ هزار تا فقره بود، تنوع ماشین‌آلات هم متفاوت است یعنی برای یک تن مواد معدنی شاید نیاز به بیل، شاول یا همان کامیون معدنی باشد یعنی در واقع شاید برای یک عملیات معدنی.

سوال: آقای سعدمحمدی سوال داشتید، بفرمایید؟

سعدمحمدی: برای یک تن ۲۰ تا شاول.

حمیدی: نه منظورم مقیاس است نه تناژ مثلاً برای نوع کار در حوزه معدن سه یا چهار نوع ماشین‌آلات مورد نیاز است.

با توجه به سیاست‌های وزارت صمت که برای حوزه اکتشاف برنامه دارد و اضافه شده، حجم حوزه اکتشاف و واگذاری معادن تحت اختیار وزارت صمت برای عموم بوده که این هم موجبات نیازمندی ماشین‌آلات بیشتر شده. در کلیپی که نشان دادید جناب آقای موسوی اشاره کردند که ۱۸ درصد تولید ماشین‌آلات داخل افزایش پیدا کرده، این افزایش به واسطه سیاست‌های دولت سیزدهم بوده که موجبات افزایش تولید شده. دو تا موضوع مهم در حوزه معدن است یکی قیمت تمام شده است، یکی هم میزان تولید برای ایجاد خوراک صنایع پایین‌دست. قیمت تمام شده رابطه مستقیم با ماشین‌آلات دارد و نیاز ماشین‌آلات را بیشتر احساس می‌کنیم در این موضوع، ولی این به این منزله نیست که از تولید داخل حمایت نکنیم، وزارت صمت سیاستگذاری‌اش این بود که

سوال: الان یک نکته وجود دارد، الان تولیدکننده معترض است به اجازه دادن به واردات چیزی که دارد تولید می‌کند و آن هم دست دوم، معدنکار اعتراض دارد نسبت به کیفیت و نوع کاری که دارد انجام می‌شود، وزارت صمت کجای این قضیه ایستاده و چگونه از هر دو طیف حمایت خواهد کرد؟

حمیدی: وزارت صمت با سیاستگذاری که انجام داده و تعداد مجوز‌های وارد شده ماشین‌آلاتی که ساخت داخل دارد را کلاً از مدار خارج کرده، ماشین‌آلاتی که ساخت داخل ندارند نه اجازه واردات داده، اجازه واردات براساس مقیاس تولید و استخراج مواد معدنی هر معدن. براساس همان ماشین نو و ماشین.

سوال: تا الان که داریم صحبت می‌کنیم واردات ماشین‌آلات چقدر بوده است؟

حمیدی: مثلاً در سال ۱۴۰۱ ما هزار و ۸۷۹ فقره مجوز دادیم در سال ۱۴۰۲ یک عددی نزدیک به این می‌شود یعنی در واقع نسبت به سال ۱۴۰۰ این کمبود و کسری انجام شد. همان طور که آقای موسوی هم اشاره کرد رشد تولیدات داخل را هم ۱۸ درصد داشتیم. حالا خود وزارت صمت برنامه‌اش به چه صورت است؟ برنامه‌اش این است که از تولید داخل حمایت کند، در یک برنامه میان‌مدت می‌خواهد بحث کیفیت و رقابت مجموعه داخلی را انجام دهد با همین که ممنوع کرده واردات ساخت داخل و یا گذاشتن موضوع یک به یک. به هر صورت معدن نیاز دارد که ماشین‌آلاتش تأمین شود، ولی جزو سیاست‌های وزارت صمت حمایت از تولید داخل هم است.

سوال: آقای سعدمحمدی جمع‌بندی بفرمایید؟

سعدمحمدی: نکته‌ای که وجود دارد بین معدنکاران بخش خصوصی با تناژ‌های پایین‌تر، با شرایط پایین‌تر اقتصادی. این نکته را بگویم گاهی اوقات قیاس‌ها، قیاس‌های مع‌الفارقی است شما نمی‌توانید یک ماشین نو را با یک ماشین دست دوم قیمت آن‌ها را با هم مقایسه کنید، این قیاس کمی قیاس صحیحی نیست. فرض کنیم اصلاً راجع به بیل ۶۰۰ که حالا تولید نمی‌توانند بکنند، ولی فرض کنیم ماشین‌آلاتی باشد که آقایان تولید می‌کنند و خارجی اش هم هست، وقتی شما می‌روید به این دلیل جذابیت دارد برای بخش خصوصی زیاد هم منفی است، چون می‌رود با قیمت پایین‌تر نسبت به قیمت نو خودش را تنظیم می‌کند. طبیعی است که ماشین نو قیمت‌اش متفاوت است این یک نکته است که باید به آن دقت کنیم و باز من تکرار می‌کنم به هر حال همه ما، همه معدنکاران موظفیم که به نظرم از لحاظ اخلاقی، حرفه‌ای، کاری آقایان هم باید کیفیت محصول شان در رابطه با تولید ارتقا بدهند یعنی اگر دو طرف این قضیه برنامه‌ریزی شده باشد، کنترل نظارت صورت بگیرد من فکر می‌کنم به آن هدفی که مدنظر جنابعالی و سیستم است برسیم.

سوال: آقای مهدی‌زاده جمع‌بندی بفرمایید؟

مهدی‌زاد: در بحث معادن کوچک مقیاس صحبت لودر ۶۰۰ کوماتسو شد. اولاً لودر ۶۰۰ کوماتسو را الان دوستان می‌توانند وارد کنند، ولی یک نکته‌ای که مطرح شد بحث تعمیراتش بود. عمده مشکل معدن‌های کوچک این است که بحث نگهداری تعمیرات است اگر از تولید داخل، چون اکثر تولید داخل وزارت معادن کوچک مقیاس به عهده دارد از تولید داخل استفاده کنند حداقل از سرویس خدمات پس از فروش می‌توانند استفاده کنند.

منبع: خبرگزاری صدا و سیما