تجارت زیر سایه جنگ

به گزارش می‌متالز، می‌توان گفت تجارت و جنگ، همزاد یکدیگر هستند و هر زمان که سود تجاری کاهش پیدا کرده، جهان با جنگ مواجه‌شده و نیز جنگ‏‏‏‏‏‏‏‏‌ها خود در‌های جدیدی به روی تجار و بازرگانان باز کرده‌اند.

در این شرایط شرکت‌ها می‌توانند به شوک‌های ژئوپلیتیک و زنجیره تامین با تغییر منابع ورودی خود و انتخاب مقصد جدید فروش واکنش نشان دهند. این مطلب شواهد جدیدی از تاثیر جنگ بر جریان تجاری کشور‌های جهان ارائه می‌دهد. پژوهشگران نشان می‌دهند که در پاسخ به شوک مازاد تقاضای ناشی از تحریم‌ها علیه روسیه پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال‌۲۰۲۲، صادرکنندگان چرم هندی، فروش کالا‌های چرمی را از مقاصد صادراتی نسبتا بی اهمیت مانند روسیه تغییر مسیر داده یا کاهش داده‌اند، درحالی‌که صادرات خود در‌درجه اول به اروپا و ایالات‌متحده را حفظ کرده‌اند.

جنگ روسیه و اوکراین

جنگ تمام‌عیار که روسیه در فوریه ۲۰۲۲ علیه اوکراین اعلام کرد، جهان را غافلگیر کرد. این بزرگ‌ترین درگیری در اروپا از زمان جنگ‌جهانی دوم است که منجر به تلفات قابل‌توجه و بحران بزرگ پناهندگان شد. پس از اعلام جنگ در فوریه ۲۰۲۲، روسیه از نظر سیاسی توسط دنیای غرب-به رهبری ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا - طرد شد و رگبار تحریم‌ها بر ارتباطات تجاری آن تاثیر گذاشت. تحریم‌ها می‌توانند زیان‌های زیادی را به اقتصاد‌های هدف وارد کنند، به‌ویژه از نظر کاهش روابط تجاری با کشور‌هایی که تحریم‌ها را اعمال می‌کنند. نمودار یک سهم واردات از روسیه از کل واردات ایالات‌متحده (پانل A) و اتحادیه اروپا (پانل B) را نشان می‌دهد، درحالی‌که شکل ۲ سهم واردات روسیه از ایالات‌متحده (پانل A) و اتحادیه اروپا (پانل B) را ترسیم می‌کند. هر دو نمودار کاهش قابل‌توجهی در تجارت از و به روسیه را نشان می‌دهند. به‌تازگی مباحثی در ادبیات تجاری شکل‌گرفته که تلاش می‌کند اثرات جنگ یا درگیری‌ها را با تجارت مرتبط کند، اما دامنه آن هنوز بسیار محدود است. دانشمندان علوم اقتصادی نشان می‌دهند که درگیری‌های خشونت آمیز ناشی از انتخابات کنیا منجر به اختلال در زنجیره تامین و کاهش صادرات شده‌است. با توجه به بحران روسیه و اوکراین در سال‌۲۰۱۴، نشان می‌دهند که درگیری‌ها می‌توانند اثرات سرریزی بر مناطق همسایه‌ای داشته باشند که تحت‌تاثیر جنگ قرار نگرفته اند، با این حال مطالعات موجود عمدتا بر تاثیرات جنگ و خشونت بر کشور‌هایی که خود طرف درگیری هستند، متمرکز هستند. یک خلأ بزرگ در ادبیات وجود دارد که هنوز پاسخی به این مساله نداده؛ چه اتفاقی برای کشور‌های شریک تجاری که خارج از محدوده جنگ هستند (در طول جنگ) می‌افتد؟

سرریز‌های تجاری جنگ

در اینجا سعی می‌کنیم این شکاف را با استفاده از جنگ روسیه و اوکراین که در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد به‌عنوان یک آزمایش طبیعی برای بررسی واکنش‌های صادراتی شرکت‌های هندی، به‌ویژه برای صادرکنندگان کالا‌های چرمی، پر کنیم. دو دلیل باعث انتخاب ما می‌شود. اولا، اختلالات تجارت و زنجیره تامین اغلب به دلیل تحریم‌های صریح سیاسی و نه انگیزه‌های اقتصادی رخ می‌دهد. هند خارج از محدوده تنش‌های سیاسی جاری بین روسیه و ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا است که با جنگ کریمه در سال‌۲۰۱۴ آغاز شد. هنگامی که تحریم‌ها علیه روسیه پس از شروع جنگ در فوریه ۲۰۲۲ اعمال شد، هند یک تجارت طولانی‌مدت با طرف‌های جنگ داشت. دوم، هند دومین صادرکننده بزرگ پوشاک چرمی، سومین صادرکننده بزرگ سراجی و تسمه و چهارمین صادرکننده بزرگ کالا‌های چرمی در جهان است. علاوه‌بر این، محصولات چرمی، به‌ویژه ژاکت و انواع خاصی از کفش‌ها مانند چکمه‌های بلند، مورد‌نیاز سربازانی است که در جنگ شرکت می‌کنند و در نتیجه تقاضای اضافی به دلیل قطع روابط تجاری با اتحادیه اروپا ایجاد می‌شود. طاهر رضوان، مدیر دباغی حمیرا، در این مورد می‌گوید: «روسیه مانند هر بازار دیگری مثل چین یا اروپا یک بازار معمولی بود، اما ناگهان پس از جنگ تقاضا افزایش یافت. من فکر می‌کنم یکی از دلایلی که این رونق برای ما ایجاد شد این بود که غرب دیگر به آنها عرضه نمی‌کرد.»

برای بررسی در این رابطه از داده‌های جدید حمل‌ونقل ماهانه در سطح شرکت برای صادرکنندگان چرم از ژانویه ۲۰۲۱ تا اکتبر ۲۰۲۳ با اطلاعات دقیق در مورد ارزش صادرات، کمیت، تنوع محصول استفاده شده‌است. به این نتیجه می‌رسیم که صادرات یک صادرکننده چرم که به روسیه می‌فروشد، ۱۸۰ تا ۳۳۴‌درصد در مقایسه با سایر نقاط جهان افزایش یافته‌است که کفش‌ها بیشترین افزایش (۴۵۰‌درصد) را داشته اند. از نظر ارزش مطلق، یک صادرکننده چرم متوسط ۱۶۰‌هزار دلار بیشتر از صادرات به روسیه در مقایسه با سایر صادرکنندگان درآمد کسب کرده، این افزایش در ارزش صادرات هم ناشی از افزایش کمیت (۲۶۲-۱۱۸‌درصد) و هم افزایش قیمت (۱۰۰‌درصد) است.

مطالعه رویداد به ما نشان می‌دهد؛ درحالی‌که قبل از جنگ هیچ اثر متفاوتی وجود نداشته، تفاوت بین محصولات چرمی صادرشده به روسیه و سایر محصولات پس از شروع جنگ ظاهر شده‌است. متوجه می‌شویم که این تغییر جهت فروش به روسیه، عمدتا توسط صادرکنندگان بزرگ هندی انجام می‌شود. این افزایش صادرات به روسیه به‌طور مستقیم با اندازه صادرکننده متناسب است.

دلیل موفقیت هند

سوالی که مطرح می‌شود این است که، چگونه این شرکت‌ها در مدت زمان کوتاه، صادرات چرم اضافی را انجام دادند؟ تحت‌فرض محدودیت ظرفیت که یک سناریوی محتمل برای کشوری درحال‌توسعه مانند هند است، یکی از راه‌های پاسخگویی به تقاضای مازاد در یک مقصد خاص، خروج از فروش به مقاصد دیگر است. نتایج ما نشان می‌دهد که عمده این تغییر یا تغییر جهت فروش از آسیای جنوب‌شرقی، آفریقا، جزایر کارائیب و اقیانوسیه که شرکای تجاری نسبتا ضعیف، یا بی اهمیت هند هستند، رخ‌داده‌است، در مقابل هیچ تغییری در حجم صادرات با توجه به مقاصد تجاری نسبتا مهم هند مانند ایالات‌متحده و اروپا مشاهده نشده‌است. نتایج ما نشان می‌دهد که این تجدید حیات صرفا به دلایل اقتصادی اتفاق‌افتاده است. شرکت‌های هندی به‌سادگی شاهد گسترش برون زای تقاضا در یک مقصد خاص بودند که امکان سود اقتصادی بزرگ‌تر را ایجاد کرد و بنابراین فروش خود را به مقصدی سودآورتر هدایت کردند.

سهم کلیدی کار ما چیست؟ ادبیات جدید اقتصادی تشخیص می‌دهد که جهانی‌شدن یک انتخاب است و می‌توان آن را معکوس کرد، بنابراین زمانی‌که کشور‌ها با چنین شوک بزرگی مواجه می‌شوند، ممکن است الگو‌های تجاری خود را تغییر دهند. به‌طور خاص، شرکت‌ها می‌توانند تصمیمات تجاری خود را تغییر دهند که منجر به تغییرات عمده در ماتریس تجارت‌جهانی شود. استدلال می‌شود که عقل رایج مبنی‌بر اینکه تجارت و جنگ رابطه منفی دارند فقط تا حدی درست است. در یک سناریوی دوجانبه، تجارت؛ در واقع به دلیل هزینه‌های فرصت زیاد مرتبط با از دست‌دادن تجارت بالقوه ناشی از جنگ، با تمایل به درگیر‌شدن در جنگ رابطه منفی دارد، با این حال در یک سناریوی چندجانبه، هزینه فرصت کاهش می‌یابد، زیرا کشور‌ها کمتر به هر شریک تجاری معین وابسته هستند و از این‌رو می‌توانند وارد جنگ شوند. تا آنجا که ما می‌دانیم، مطالعه ما درمیان اولین مواردی است که نشان می‌دهد چگونه شرکت‌های یک کشور ثالث فروش خود را در پاسخ به یک جنگ، به یکی از کشور‌های درگیر در جنگ افزایش می‌دهند. با استفاده از داده‌های حمل‌ونقل راه‌آهن در طول مناقشه روسیه و اوکراین در سال‌۲۰۱۴، نشان داده‌شده، شرکت‌هایی که دارای پیوند‌های قبلی تامین‌کننده یا خریدار با مناطق درگیری بودند، به‌طور قابل‌توجهی تولید خود را کاهش دادند. به‌طور کلی، نتایج آنها بر این واقعیت تاکید می‌کند که درگیری‌های محلی دارای هزینه‌های اقتصادی مضر و گسترده‌ای هستند. می‌توان نشان‌داد که نه‌تن‌ها سرریز‌های جنگ وجود دارند، بلکه چنین سرریز‌هایی می‌توانند ماهیت جهانی داشته باشند که منجر به سازماندهی مجدد زنجیره تامین در سراسر جهان بین طرف‌هایی می‌شود که حتی در جنگ شرکت نمی‌کنند.

منبع: دنیای اقتصاد