نسخه بازار برای فولاد بورسی

به گزارش می‌متالز، معاملات روز گذشته رینـگ صنعـــتی بورس‌ کالای ایران (دوشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۳) شاهد افت محسوس حجم فروش شمش فولادی بود. بررسی‌ها بر پایه آمار‌های بورس‌ کالا نشان می‌دهد، دیروز، مجموعا ۲۱۶‌ هزار تن انواع شمش فولادی در رینگ صنعتی عرضه شد که این میزان در مقایسه با عرضه ۱۶۵‌ هزار تنی روز معاملاتی هفته قبل (دوشنبه ۲۱ آبان)، رشد ۳۰ درصدی داشته است. به‌رغم رشد عرضه اما، تقاضا برای خرید این محصول و در نهایت معاملات شمش فولادی به طور محسوس نسبت به هفته قبل کاهش داشت. تقاضای خرید شمش فولادی از رینگ صنعتی بورس‌ کالا در معاملات روز گذشته، نسبت به روز معاملاتی هفته قبل یعنی دوشنبه ۲۱ آبان، ۵۰‌ درصد کاهش داشت و از تقاضای بیش از ۴۱۶‌ هزار تنی به حول و حوش ۲۱۰‌ هزار تن رسید. این کاهش تقاضا در شرایط رشد عرضه، به افت ۲۴ درصدی حجم معاملات شمش در بازار صنعتی بورس‌ کالا منجر شد. در مجموع در معاملات روز گذشته رینگ صنعتی بورس‌ کالا، حجم معاملات به ۱۲۱‌ هزار تن رسید؛ این میزان در معاملات دوشنبه هفته گذشته در مرز ۱۶۰‌ هزار تنی قرار داشت. رشد عرضه، کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش حجم معاملات شمش در معاملات دیروز رینگ صنعتی بورس‌ کالا، در حالی رقم خورد که میانگین قیمت هر کیلوگرم شمش تقریبا بدون تغییر نسبت به هفته قبل در محدوده ۲۴‌ هزار تومانی قرار داشت.

سایه بی‌پولی بر معاملات شمش

مهم‌ترین دلایل عدم‌تغییر محسوس قیمت شمش در معاملات هفته جاری، به افت قیمت آهن اسفنجی در معاملات روز شنبه تالار صنعتی از یک‌سو و همچنین کاهش محسوس تقاضا و افت حجم فروش شمش در معاملات روز گذشته بورس‌ کالا از سوی دیگر مربوط می‌شود. ضمن آنکه تمامی این عوامل به اذعان فعالان بازار ناشی از نبود نقدینگی کافی در اختیار خریداران شمش بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حالی که کمتر از نیمی از شمش عرضه‌شده در معاملات روز گذشته تالار صنعتی بورس‌ کالا نقدی و حدود ۶۰‌ درصد عرضه صورت‌گرفته اعتباری بود، اما تنها ۵۶‌ درصد کل عرضه صورت‌گرفته مورد معامله قرار گرفت. این در حالی است که در روز معاملاتی هفته قبل یعنی دوشنبه ۲۱ آبان‌ماه ۱۰۰‌ درصد شمش عرضه‌شده در بازار مورد معامله قرار گرفته بود. اصلی‌ترین علت این موضوع یعنی معامله ۱۰۰ درصدی کل عرضه صورت‌گرفته به تالار فولاد در روز دوشنبه هفته قبل، به نگرانی خریداران شمش از کاهش حجم عرضه در نتیجه تشدید محدودیت‌های مربوط به قطعی گاز و برق واحد‌های تولیدکننده این محصول فولادی از یک‌سو و همچنین نگرانی از اثرپذیری بازار فولاد از نوسانات ارزی مربوط بود. با این حال، افزایش عرضه در هفته جاری از یک‌سو، همچنین نبود مشتری در بازار میلگرد و مصنوعات فولادی و از سوی دیگر نزدیک بودن و در برخی موارد بیشتر بودن بهای محصولات فولادی عرضه‌شده در رینگ صنعتی بورس‌ کالا نسبت به قیمت بازار، در کنار نبود نقدینگی برای خرید شمش از سوی مشتریان، مهم‌ترین دلایل عدم‌تغییر محسوس بهای شمش در معاملات هفته جاری بود. ضمن آنکه در روز‌های اخیر، سرعت رشد قیمت ارز کاهش یافت.

کاهش قیمت آهن اسفنجی

در معاملات روز شنبه تالار صنعتی بورس‌ کالای ایران، متوسط قیمت هر کیلوگرم آهن اسفنجی بعد از چند هفته متوالی رشد و عبور از کانال ۱۵‌ هزار تومانی، بار دیگر به کانال ۱۴‌ هزار تومانی عقب‌نشینی کرد. متوسط قیمت هر کیلوگرم آهن اسفنجی که در معاملات روز شنبه ۲۶ آبان‌ماه در بورس‌ کالا فروخته شد به ۱۴‌ هزار و ۹۳۵‌ هزار تومان بازگشت و نسبت به متوسط قیمت روز معاملاتی هفته گذشته (شنبه ۱۹ آبان‌ماه)، حدود یک درصد کاهش را تجربه کرد. شنبه هفته جاری درمجموع ۱۱۴‌ هزار تن انواع آهن اسفنجی در بورس‌ کالای ایران عرضه شد و میزان تقاضا برای این محصول فولادی ۱۴۸‌ هزار تن بود که در نهایت به فروش ۱۱۴‌ هزار تن از این محصول معادل ۱۰۰‌ درصد عرضه صورت‌گرفته منجر شد. آمار‌ها نشان می‌دهد نسبت تقاضا به عرضه برای این محصول ۱.۳ و نسبت حجم معامله به عرضه ۱۰۰‌ درصد بود و تمام آهن اسفنجی عرضه‌شده در روز معاملاتی هفته جاری (شنبه)، در بورس‌ کالا فروخته شد. اما انعکاس اثر کاهش قیمت آهن اسفنجی بعد از چند هفته متوالی رشد قیمت، در بازار معاملات شمش فولادی، دیروز خود را در شکل محسوس نبودن تغییر در قیمت شمش نشان داد.

گلایه فعالان بازار از «قیمت دستوری»

فعالان بازار فولاد وضعیت این روز‌های معاملات محصولات زنجیره فولاد در کشور را نابسامان و نامناسب توصیف می‌کنند. آنها متهم ردیف اول این نابسامانی در شرایط فعلی را که بازار با مشکلات عدیده‌ای همچون قطعی گاز و برق واحد‌های تولیدکننده از یک‌سو، نبود نقدینگی از سوی دیگر و همچنین رکود در بازار‌های مصرف و موانع صادراتی رو‌به‌روست، «قیمت‌گذاری دستوری» در تالار صنعتی بورس‌ کالا می‌دانند. محمد اعتباری، کارشناس و صاحب‌نظر حوزه فولاد، در این باره به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: بازار فولاد به‌خصوص در بخش محصولات و مصنوعات فولادی نظیر میلگرد دچار نابسامانی ناشی از حاکمیت چرخه معیوب است. به گفته وی، نه‌تن‌ها در هفته‌های گذشته، بلکه در معاملات هفته‌های پیش رو نیز برآورد‌ها از رکود شدید در بازار میلگرد خبر می‌دهند. در چنین شرایطی قیمت‌گذاری دستوری باعث شده است رینگ صنعتی بورس‌ کالا با رکود مضاعف معاملاتی روبه‌رو شود؛ چرا که بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت‌های پایه فروش برای معامله میلگرد در رینگ صنعتی بورس‌ کالا با اختلاف محسوس از قیمت‌های بازار بیشتر است و همین موضوع سبب شده است در شرایطی که به دلیل رکود در بازار‌های بالادست و سایر عوامل، بازار معاملات میلگرد کساد است این کسادی و رکود خود را در رینگ صنعتی بیشتر از بازار آزاد نشان دهد.

اعتباری در این باره توضیح داد: صرف نظر از وضعیت معاملات شمش در بورس‌ کالا در روز دوشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۳، قیمت پایه اعلامی برای فروش میلگرد در معاملات روز چهارشنبه ۳۰ آبان، معادل ۲۸‌ هزار تومان برآورد می‌شود. این در حالی است که همین الان در بازار قیمت هر کیلوگرم میلگرد با مبنای ۲۶‌ هزار تومان به طور میانگین قیمت‌گذاری شده و به فروش می‌رسد. یعنی در بازار آزاد قیمت هر کیلوگرم میلگرد به طور متوسط ۲‌ هزار تومان از رینگ صنعتی ارزان‌تر است. وی تاکید کرد: ریشه تمام این مشکلات به قیمت‌گذاری دستوری می‌گردد؛ باید دید و سوال کرد که آیا هنوز زمان اصلاح و واقعی‌سازی قیمت محصول فولادی در رینگ صنعتی بورس‌ کالا فرانرسیده است؟ باید دید تا چه زمانی چرخه معیوب قیمت‌گذاری دستوری میلگرد بر پایه و مبنای قیمت آهن اسفنجی و شمش فولادی و تغییرات آن ادامه خواهد داشت؟ آیا قرار است هنوز این روال و رویه اشتباه ادامه داشته باشد؟

اعتباری با بیان اینکه باید اجازه داده شود بازار با مکانیزم‌های خود تعیین‌کننده قیمت محصولات خود باشد، خاطرنشان کرد: واقعیت آن است که به دلیل نگرانی از محدودیت‌ها و تشدید قطعی گاز و برق در هفته‌های پیش رو ممکن است کارخانه‌ها مجبور به خرید آهن اسفنجی و شمش فولادی باشند و این موضوع روی قیمت‌ها وحجم معاملات آنها اثر داشته باشد، اما در بازار محصولاتی مانند میلگرد، مشتریان می‌توانند خرید‌های خود را به هفته یا هفته‌های بعد هم موکول کنند؛ بنابراین دلیلی وجود ندارد مبنای تعیین قیمت پایه فروش میلگرد و سایر محصولات فولادی، تغییرات قیمتی آهن اسفنجی و شمش فولادی باشد و قیمت میلگرد نه با مکانیزم بازار و برمبنای عرضه و تقاضا که بر اساس تغییرات قیمتی حلقه‌های پیشین زنجیره فولاد تعیین شود. این نحوه تعیین قیمت چیزی به‌جز حاکمیت یک چرخه معیوب نیست که بازار را با شرایط نابسامانی روبه‌رو کرده است.

او همچنین از نحوه اطلاع رسانی در خصوص انجام معاملات شمش فولادی در سامانه بهین‌یاب از ابتدای آذرماه ۱۴۰۳ که روز گذشته از سوی وزارت صمت به بورس‌ کالا ابلاغ شد، گلایه کرد و افزود: حتی در شرایطی که یک هفته زودتر از اعمال این دستورالعمل، بازارساز اقدام به اطلاع‌رسانی درباره آن کرده است باز هم نبود پول در بازار و همچنین بیشتر بودن بهای محصولات فولادی در بورس‌ کالا نسبت به بازار آزاد، نتوانست بازار را داغ کند؛ بنابراین لازم است چرخه معیوب قیمت‌گذاری دستوری در رینگ صنعتی بورس‌ کالا متوقف و در این زمینه به واقعیت‌های بازار توجه شود.

شرط جدید معامله شمش از اول آذر

وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران با ارسال نامه‌ای به بورس‌ کالا، اعلام کرد که از تاریخ اول آذرماه ۱۴۰۳، خرید شمش فولاد از بورس‌ کالا تنها به صورت بهین‌یاب و بدون سقف مجاز انجام خواهد شد. بر اساس این تصمیم، خرید این محصول در تالار اصلی بورس صرفا با استفاده از سامانه بهین‌یاب امکان پذیر خواهد بود و محدودیتی بر مقدار خرید اعمال نمی‌شود. شرایط مچینگ یا تطبیق سفارش‌ها نیز طبق روال گذشته ادامه خواهد یافت. گزارش‌ها حاکی از آن است که این تغییر سیاست، بخشی از تلاش‌های دولت برای بهبود دسترسی تولیدکنندگان به مواد اولیه و ایجاد شفافیت بیشتر در معاملات است. طبق ابلاغیه وزارت صمت، از این پس تمامی متقاضیان خرید شمش فولاد موظف به ثبت درخواست‌های خود در سامانه بهین‌یاب هستند و بورس‌ کالا بر اساس اولویت‌های این سامانه، معاملات را انجام خواهد داد. بهین‌یاب، سامانه‌ای است که برای تخصیص عادلانه و بهینه مواد اولیه به صنایع مختلف راه اندازی شده و به تولیدکنندگان امکان می‌دهد که بر اساس نیاز واقعی خود، درخواست خرید ارائه کنند. کارشناسان در خصوص دلیل این تصمیم از سوی وزارت صمت معتقدند، دولت به دنبال مدیریت بهتر عرضه و تقاضا در بازار فولاد و کاهش نوسانات قیمت‌هاست. با تغییرات اخیر، دولت می‌خواهد عرضه شمش فولاد را به نحوی تنظیم کند که متقاضیان واقعی، به‌راحتی به این محصول دسترسی پیدا کنند و از اعمال سقف‌های مجاز که در گذشته مشکلاتی برای برخی تولیدکنندگان ایجاد کرده بود، جلوگیری شود. این سیاست در راستای تقویت تولید داخلی و حمایت از صنایع پایین دستی فولاد اتخاذ شده است.

با این حال، فعالان بازار فولاد معتقدند بهتر است در گام اول مشکلات اساسی بازار فولاد برطرف شود. یکی از اصلی‌ترین مشکلات، نوسانات و نابسامانی‌های بازار ناشی از محدودیت‌های ایجادشده به دنبال قطعی مستمر گاز و برق در فصول سرد وگرم سال است که بر حجم عرضه، تقاضا، معاملات و در نهایت قیمت‌ها اثرگذار است. از سوی دیگر قیمت‌گذاری دستوری و تعیین بهای پایه فروش محصولات در رینگ صنعتی بورس‌ کالا که در برخی موارد اختلاف فاحش و قابل‌توجهی با بهای فروش محصولات در بازار آزاد دارد باید متوقف شود. آنها همچنین برطرف شدن رکود یا کاهش عمق آن را که به افت شدید تقاضا در بازار مصرف منجر می‌شود یکی دیگر از مشکلاتی می‌دانند که باید سیاستگذار نسبت به رفع آن برای رونق تولید و فروش محصولات فولادی در کشور اقدام کند. رفع موانع صادراتی نیز از دیگر خواسته‌های فعالان بازار فولاد است.

منبع: دنیای اقتصاد