رمزگشایی از عملکرد فولادی‌ها در سال تحریم/ رشد 46 درصدی فروش فولاد

به گزارش می متالز، فولادسازان کشور در سال 97، سالی پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشتند؛ جهش‌های یک‌باره ارز، اعمال تحریم‌های مستقیم آمریکا علیه صنایع فلزی ایران، مشکل تبادلات مالی با اروپا، نوسانات بازارهای جهانی و مهم‌تر از همه، سردرگمی دولت در مدیریت بازار فولاد و صدور بخشنامه‌های متناقض از جمله مشکلاتی بود که صنعت فولاد کشور را در این سال آزار داد و باعث شد تا در مقطعی، تولید و فروش بنگاه‌های این صنعت پیشران در اقتصاد کشور با مشکل مواجه شود.

با این حال، صنعت فولاد با وجود همه مشکلات مذکور باز هم توانست خود را فراتر از انتظارات نشان داده و در مقابل چالش‌های داخلی و خارجی به خوبی مقاومت کند. آمارهای تولید و فروش سال 97 نشان می‌دهد که فولادسازان ایرانی توانسته‌اند در 11 ماهه این سال، 19 میلیون و 604 هزار تن محصولات فولادی تولید کنند که این رقم، 8 درصد بیشتر از مدت مشابه در سال 96 است.

بیشترین رشد تولید، در میلگرد با 24 درصد رشد و پس از آن، بیلت و بلوم با 22 درصد رشد گزارش شده و بیشترین افت تولید نیز در سایر محصولات فولادی با 17 درصد افت ثبت شده است. یکی از دلایل مهم این رشد، به ثمر رسیدن طرح‌های توسعه فولادسازان بزرگ از جمله فولاد مبارکه و همچنین به بهره‌برداری رسیدن واحدهای فولادسازی در گل گهر، از زیر مجموعه‌های فولاد مبارکه است.

سهم 21 درصدی صادرات زنجیره معدن از کل صادرات کشور

بررسی آمارهای ایمیدرو نشان می‌دهد که با وجود همه مشکلات تحریمی و فشارهای داخلی، صنایع معدنی در حوزه تجارت خارجی در سال 97 خوش درخشیده و با رسیدن به عدد 9.2 میلیارد دلاری، سهم خود از صادرات کشور را به عدد 21 درصد رسانده‌اند. میزان صادرات وزنی این محصولات نیز 49 درصد از کل صادرات کشور را تشکیل داده و به 57 میلیون تن رسیده است.

زنجیره فولاد و محصولات مرتبط، کماکان بیشترین وزن را در صادرات محصولات معدنی داشته و با 17 درصد رشد، به 4.2 میلیارد دلار رسیده است.

افت واردات در مقابل رشد تولید فولاد

در طرف مقابل، در طی یک سال اخیر، وابستگی مصرف‌کنندگان فولادی به فولاد ایرانی افزایش یافته و همین امر موجب شده تا واردات زنجیره فولاد با 44 درصد کاهش به 1.2 میلیارد دلار تقلیل یابد؛ افزایش قیمت دلار و به صرفه شدن مصرف تولیدات داخلی، عامل اصلی این اتفاق است.

با این حال، بررسی آمار تفکیکی بنگاه‌های بزرگ فولادساز نشان می‌دهد که به رغم رشد تولید در این کارخانه‌ها، میزان صادرات آن‌ها افزایشی نبوده و عمده رشد صادرات، در واحدهای پایین‌دستی رخ داده است. رشد تقاضای داخلی و الزام تولیدکنندگان به تأمین نیاز داخل، دلیل اصلی این اتفاق بوده و در حقیقت، بخشنامه‌های سال گذشته وزارت صنعت در خصوص کنترل بازار و ایجاد محدودیت در صادرات محصولات فولادی موجب شد تا عمده فروش واحدهای بزرگ، به بازار داخل منحصر شود و کاهش معنادار واردات محصولات فولادی، مؤید این مطلب است.

آمارهای تفکیکی ایمیدرو نشان می‌دهد که در سال گذشته، فولاد خوزستان با صادرات 2 میلیون و 183 هزار تنی در صدر جدول صادرکنندگان فولادی قرار گرفته که این عدد 21 درصد کمتر از سال قبل است. ذوب‌آهن اصفهان نیز 902 هزار تن صادرات انجام داده و کاهش 22 درصدی صادرات را متحمل شده که دلیل آن، توقف چند ماهه صادرات به عراق به دلیل سیاست‌های بانک مرکزی بود و در اسفند ماه با رفع این مشکلات، شرکت توانسته 91 هزار تن محصول دیگر را صادر کند.

روند رو به رشد فولاد مبارکه در 4 فصل

فولاد مبارکه در سال گذشته موفق به تولید 6 میلیون و 788 هزار تن محصول شد و با فروش 6 میلیون و 715 هزار تن محصول توانست به مبلغ فروش 23 هزار و 410 میلیارد تومانی برسد که این مبلغ در قیاس با سال 96، 48 درصد رشد را نشان می‌دهد. فولاد مبارکه در بهار 97، 4 هزار 700 میلیارد تومان، تابستان 5 هزار و 100 میلیارد تومان، پاییز 6 هزار و 300 میلیارد تومان و در زمستان 7 هزار و 250 میلیارد تومان محصول فروخته که روند صعودی فروش در چهار فصل از سال 97 نشان‌دهنده وضعیت مناسب تولید و فروش در این شرکت و البته اثرگذاری ناچیز تحریم‌ها بر رونق تولید این غول فولادساز است.

بیشترین میزان تولید مبارکه در این سال در بخش نورد گرم ثبت شده و این واحد با تولید 4 میلیون و 449 هزار تن ورق گرم در صدر تولید فولاد مبارکه قرار گرفته است.

وضعیت رو به بهبود فولادی‌ها در سال 98

آنچه که در تجزیه و تحلیل آمار تولید و فروش فولادی‌ها باید به آن توجه داشت، وقفه چند ماهه صادرات در تابستان و پاییز است که دلیل آن، سیاست‌های محدود کننده دولت و همچنین تحریم و نیاز به زمان برای یافتن بازارهای جدید بود و اتفاق مثبت در این روند، بهبود صادرات در ماه‌های پایانی سال و همچنین فروردین ماه است.

برای مثال، فولاد خوزستان در فروردین ماه سال 98 موفق به صادرات 258 هزار تن بلوم، بیلت و اسلب شده که این عدد در قیاس با فروردین 97، بیش از 96 درصد رشد را نشان می‌دهد.

بر همین اساس انتظار می‌رود این روند در سایر فولادسازان از جمله فولاد مبارکه نیز قابل تسری باشد و صادرات این بنگاه‌ها در سال 98 وضعیت بهتری نسبت به سال 97 داشته باشند و البته این موضوع ارتباط مستقیمی با نیاز مصرف‌کنندگان داخلی و ترکیب تقاضای داخلی دارد.

با این حال پیش درآمد همه این پیش‌بینی‌ها، عدم بازگشت دولت به عرصه تصدی‌گری و دخالت در بازار فولاد است؛ مادامی که دولت به سیاست‌های کنترلی خود در بازار فولاد باز نگردد می‌توان انتظار داشت که صادرات این محصول از میزان سال‌های گذشته فراتر رود؛ در غیر این صورت داستان سال 97 قابل تکرار خواهد بود.