میمتالز - شاید یکی از دلایل اصلی آن ضعف در دیپلماسی سیاسی-اقتصادی بود که فرصتهای اقتصادی و سرمایهگذاری را به خوبی شناسایی نکرده بود.
اما امروز فرصت دیگری در سوریه ایجاد شده است که میتوان با بررسیهای کارشناسی از آن و سر بزنگاه بهرهبرداری لازم را داشت. یکی از منابع مهم معدنی سوریه فسفات است که میتواند در تجارت خارجی آن سهم به سزایی داشته باشد. در عین حال بهرهبرداری از معادن این حوزه یا حتی دیگر منابع معدنی و واحدهای صنایع معدنی نیازمند سرمایهگذاری و واردات خدمات فنی و مهندسی است.
امروز این توانمندی در بخش ارائه خدمات فنی و مهندسی یا همکاریهای معدنی در بخش معدن ایران وجود دارد و بخش خصوصی دارای اهلیت میتواند وارد این حوزه شود. اما لازمه تحقق این موضوع دو اصل مهم است. اول حکومتی است که قرار است قدرت را در دست بگیرد. اینکه حکومت جدید در سوریه تا چه اندازه ارتباط سیاسی و اقتصادی خود را با ایران افزایش میدهد میتواند نقش تعیینکنندهای در تحقق این برنامه داشته باشد.
هرچند حکومت اسد خود را کشور دوست و برادر ایران میدانست، اما بخش اقتصادی ایران آن طور که باید از این روابط بهرهمند نشد. در نتیجه رویکرد سیاسی حکومت جدید نقش به سزایی در شکلگیری این روابط خواهد داشت.
اما اصل دوم تحرکات رایزنهای سیاسی ایران در کنار فعالان اقتصادی بخش معدن خواهد بود که میتواند از این فرصت بهترین بهرهبرداری را داشته باشد. پروژههای عمرانی و بازسازی سوریه فرصت مناسبی برای صادرات مصالح ساختمانی، فولاد، خدمات فنی و مهندسی و ... است.
توجه به این دو موضوع میتواند منجر به بهرهبرداری از فرصتی شود که حالا در اختیار فعالان بخش خصوصی قرار گرفته است. در غیر این صورت بار دیگر فرصت پیش آمده را دو دستی در اختیار رقبا قرار خواهیم داد.
البته فراموش نکنیم ترکیه میتواند قرابت سیاسی و اقتصادی بیشتری با حکومت روی کار آمده داشته باشد، این در حالی است که سابقه در اختیار گرفتن بازارهای ایران را هم در اختیار دارد. به عنوان مثال ترکیه توانست ایران را در بازار عراق از جایگاه اول صادرات فولاد خارج و آن را به خود اختصاص دهد. در نتیجه لازم است با هوشمندی هرچه تمام از این فرصت استفاده کرد.
اما موضوع حائز اهمیت دیگر سیاستهایی در راستای افزایش صادرات است. سوابق گذشته نشان میدهد در برهههای طلایی وضع برخی قوانین و مقررات توانسته از افزایش صادرات جلوگیری کند. نمونه بارز آن را میتوان در وضع عوارض اضطراری درست در آغاز جنگ روسیه و اوکراین مشاهده کرد در حالی که قیمتهای جهانی رو به افزایش بود. به همین دلیل بهتر است امروز بیش از هر زمان دیگری با نگاه دقیق و کارشناسی شده از فرصتهای اقتصادی استفاده کنیم تا چندی دیگر شاهد یکه تازی رقبا در بازار سوریه پس از اسد نباشیم.