انتقال ریسک با انتشار اوراق بهادار بیمه‌

به گزارش می متالز، غلامرضا سلیمانی امیری رییس کل بیمه مرکزی چندین بار در سال گذشته از ضرورت انتشار اوراق بهادار بیمه ای سخن گفت و حتی خبر از انتشار این اوراق طی ماه های آینده داد.

اوراق بهادار بیمه ای در حقیقت تبدیل ریسک بیمه ای به اوراق بهادار شامل تبدیل جریان نقدی بیمه شده به اوراق بهادار مالی قابل معامله و انتقال ریسک‌های بیمه شده به بازارهای سرمایه از طریق خرید و فروش این اوراق بهادار است.

علی صالح آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات و رییس اسبق سازمان بورس در این خصوص به ایبِنا گفته است: همان طور که مردم در بازار سرمایه، سهام یا اوراق بدهی را به شکل معمول خود خریدای می‌کنند، این بازار می‌تواند بازاری برای انتقال ریسک هم باشد زیرا در این بازار هم ریسک‌پذیری و هم ریسک گریزی وجود دارند.

وی، یکی از مزیت‌های مهم بازار سرمایه را دورهم جمع کردن اقشار مختلف مردم بیان کرد و ادامه داد: در بازار سرمایه ریسک را می‌توان از قشری به قشر دیگر با هزینه و قیمت آن منتقل کرد زیرا بالاخره و در نهایت هر ریسک قیمت خود را دارد.

یکی از عواملی که سبب شده انتشار این اوراق به تاخیر بیفتد، نبود چنین مجوزی در قانون بیمه است زیرا انتشار این نوع اوراق، مانند اوراق دیگر بورس نیست و به نوعی کارکرد بیمه گری دارد.

برای توضیح این موضوع باید گفت اگر فردی اوراق بهادار بیمه ای را خریداری و ریسک آن را قبول کند، در صورت بروز خسارت، ارزش اوراقش از بین خواهد رفت ولی این ریسک در خرید سایر اوراق مطرح نیست.

برخی کارشناسان اعتقاد دارند که انتشار این اوراق نیاز به مجوز قانونی ندارد اما برخی دیگر می‌گویند از آنجایی که در قانون بیمه، عرضه بیمه تنها به شرکت‌های بیمه واگذار شده، این امر نیازمند دست کم مجوز یا مصوبه ای از سوی مجلس است.

با توجه به آنکه این اوراق قرار است برای اولین بار در بازار سرمایه ایران منتشر شود، درباره ظرفیت، حجم و میزان رغبت خریداران باید به کشش بازار و ریسک پذیری آنها توجه داشت. به طور معمول، در دنیا این اوراق برای حوادث فاجعه آمیز و بلایای طبیعی با سررسیدهای یکساله و در مقیاس ریسک‌های بزرگ منتشر می‌شود زیرا که ضریب خسارت این حوادث بین ۳۰ تا ۴۰ درصد است. با این حساب سودی که سرمایه‌گذاران ریسک پذیر از محل خرید این اوراق می‌برند، تا ۵۰ یا حتی در برخی موارد ۶۰ درصد خواهد بود.

کارشناسان می‌گویند انتشار این اوراق برای ریسک‌های خُرد مانند بیمه‌های شخص ثالث که ضریب خسارت بالایی دارند صرفه و توجیه اقتصادی ندارد و فقط می‌توان آن را برای حوادث فاجعه آمیز منتشر کرد.

اگرچه انتشار اوراق بهادار بیمه ای در دنیا در حال رشد است اما حجم آن در مقایسه با سرمایه‌های بیمه شده بسیار ناچیز است. بازار بیمه در دنیا سرمایه ای بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد دلار را تحت پوشش دارد اما بررسی آمارهای مربوط به انتشار اوراق بهادار بیمه ای تا سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که تنها ۱۲ میلیارد دلار از این نوع اوراق انتشار یافته اند.

یکی از چالش‌های اصلی در این خصوص آن است که خریداران این اوراق تحلیلگران مالی هستند یا شرکت‌ها و بنگاه‌هایی با تخصص بالای مالی. علت این موضوع نیز آن است که این افراد می‌توانند از اوراق بهادار بیمه‌ای به عنوان ابزار و فرصتی برای سرمایه گذاری کوتاه مدت بهره بگیرند.

با توجه به اینکه ایران جزو ۱۰ کشور حادثه خیز دنیاست و لایحه تشکیل صندوق حوادث طبیعی نیز همچنان در کش و قوس بین دولت، مجلس و شورای نگهبان به سر می برد، باید منتظر ماند و دید که آیا می‌توان از ظرفیت بازار سرمایه برای انتقال ریسک بهره برد یا نه؟